سنگ کلیه یک بیماری شایع دستگاه ادراری است. در گذشته تمام موارد سنگ های بزرگ کلیه به روش عمل جراحی باز و با ایجاد شکاف وسیع در ناحیه پهلو یا شکم درمان می شدند و در این روش بیماران تا چند ماه از درد محل برش جراحی و عوارض ناشی از آن مثل فتق محل عمل شکایت داشتند ولی با ابداع روش هایی مثل سنگ شکنی با امواج صوتی، برای سنگ های کوچکتر از ۲cm و روش حراحی بسته (از طریق ایجاد سوراخ کوچکی در روی پوست) برای سنگ های بزرگتر از ۲cm اکثر سنگ های کلیه را براحتی و بدون شکاف وسیع پهلو می توان درمان نمود.
خلاصه مراحل جراحی PCNL
برای جراحی بسته، بیمار به طور کامل بیهوش می شود، یک برش حدود ۲-۳ سانتی متر در پشت یا پهلو ایجاد می گردد و از طریق این برش یک دوربین وارد کلیه شده و سنگ را با سنگ شکن خرد و خارج می نماید.
آمادگی قبل از عمل جراحی
- قبل از جراحی بیمار ۱ روز زودتر در بیمارستان بستری می گردد. (بیمار باید تمامی آزمایش ها و عکس های مربوط به بیماری را همراه داشته باشد.)
- بیمار باید از شب قبل از عمل ناشتا باشد.
- بیمار باید ناحیه تناسلی، پهلو، پشت و شکم خود را اصلاح نماید.
- به منظور کاهش خونریزی به هنگام عمل و بعد از آن مصرف داروهایی مثل آسپرین و سایر داروی ضدالتهاب از ۱۰ روز قبل از عمل باید قطع گردد.
- در صورت داشتن بیماری خاص مثل دیابت، بیماری قلبی، آسم، فشار خون، بیماری های خونریزی دهنده و… پزشک اورولوژی یا پرستار باید مطلع گردند.
مراقبت های بعد از جراحی در بیمارستان
- شما تا صبح روز بعد از جراحی اجازه خارج شدن از تخت و خوردن آب و غذا را ندارید. در صورتی که پزشک اورولوژی شما اجازه دهد؛ می توانید از تخت خارج شده، مایعات و سپس غذا مصرف نمایید.
- از انجا که کلیه یک اندام پرعروق است خونریزی و شوک از عوارض اصلی جراحی کلیوی هستند. جایگزینی مایع و خون در دوره بلافاصله پس از عمل ضروری است (بمنظور جبران مقدار خون از دست رفته در طی عمل جراحی)
- شما بعد از جراحی سوند فولی دارید. سوند فولی لوله ای است که از طریق مجرای ادرار شما تعبیه شده است و سر آن داخل مثانه بوده و ادرار شما از طریق آن به داخل یک کیسه تخلیه می شود.
- گاهی برای تخلیه ادرار از کلیه شما، که جراحی شده است لوله ای در آن تعبیه می شود که از پهلوی شما خارج می شود.
- گاهی برای تخلیه بهتر ادرار و دفع بهتر تکه های ریز سنگ، لوله ای بین کلیه و مثانه شما درون بدن تعبیه می شود (سوند دبل جی) و یک ماه یا بیشتر در بدن شما باقی می ماند و شما آنرا نمی بینید که بعد از مدت معینی (یک تا دو ماه) حتماً باید توسط پزشک اورولوژی خارج شود.
- به طور معمول شما روز دوم بعد از انجام جراحی پس از خارج کردن سوند فولی از بیمارستان مرخص می شوید.
مراقبت های بعد از جراحی در منزل
- از انجا که خطر عودت سنگ های ادراری بالا می باشد یکی از اصول پیگیری مصرف مایعات زیاد است. حداقل روزی ۶ تا ۸ لیوان مایعات مصرف کنید. در صورتی که تکرر ادرار، شما را آزار می دهد مصرف مایعات بعد از شام را کم کنید.
- دو روز بعد از ترخیص می توانید حمام نموده و پانسمان را بردارید. نیاز به پانسمان مجدد نیست مگر اینکه پزشک اورولوژی به شما بگوید.
- از فعالیت شدید و سنگین تا زمانی که پزشک اورولوژی به شما اجازه دهد بپرهیزید.
- شما می توانید قدم زده و از پله بالا بروید.
- از فعالیت جنسی تا زمانی که پزشک اورولوژی به شما اجازه بدهد بپرهیزید.
- در صورتی که برای شما دارو تجویز شده است دوره درمان آن را کامل کنید.
- ادرار شما ممکن است خونی باشد این خون با مصرف مایعات و به مرور زمان کم می شود.
- همانگونه که قبلاً ذکرشد ممکن است بین کلیه و مثانه شما، لوله ای به نام (دبل جی) تعبیه شده باشد که موجب تسهیل دفع سنگ و ادرار می گردد. دبل جی گاهی باعث تکرر ادرار، سوزش ادرار و خون در ادرار می شود که با مرور زمان و مصرف مایعات بهبود می یابد این لوله باید یک ماه بعد خارج شود.
منابع:
پرستاری داخلی جراحی برونر– سودارث: بیماری های کلیه و مجاری ادراری. تهران:سالمی؛۱۳۹۰
اصول جراحی شوارتز