میزان بروز کمردرد، در پرستاران با نوع فعالیت آنها که مستلزم بلندکردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ممتد است؛ ارتباط زیادی دارد. این میزان با محیط پراسترس کاری افزایش مییابد. بطوریکه میزان بروز حملههای حاد کمردرد در پرستارانی که در بخشهای درمانی بیمارستان کار میکنند بسیار بیشتر از آنهایی است که معمولا کار اداری و یا اجرایی دارند.
هر یک از ما بطور طبیعی ۲۶ مهره در ستون فقرات خود داریم. مهرهها بوسیله صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهرهای از یکدیگر جدا میشوند. از آنجا که تعداد مهرههای کمری پنج عدد است، در واقع هر فرد در حالت طبیعی دارای چهار دیسک کمر میباشد و لذا وجود دیسک کمر بیماری محسوب نمیشود. اما اگر بنا به دلایلی دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرونزدگی یا فتق شود؛ این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشتههای نخاع فشار وارد میکند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها میشود. مردم به اصطلاح به این بیماری دیسک کمر میگویند که البته اصطلاح درست آن فتق دیسک کمری است. این بیماری، بیماری سیاتیک نیز خوانده میشود. فتق دیسک ممکن است در ناحیه گردن، پشت یا کمر ایجاد شود.
اگر فتق در ناحیه گردن باشد، بیمار دچار درد در ناحیه گردن و شانه و بازو میشود. اگر فشار روی نخاع زیاد باشد، بیمار علایمی نظیر گزگز و مورمور، بیحسی، سرد یا گرم شدن، احساس ضعف و درد در ناحیه ساعد، کف دست و انگشتان پیدا میکند.
فتق دیسک در ناحیه کمری، سبب بروز درد در ناحیه کمر و باسن و پشت یا جلوی ران میشود.
اگر فشار روی رشتههای نخاعی زیاد باشد، بیمار از ناحیه زانو به پایین علایمی نظیر درد، بیحسی، گزگز و مورمور، احساس سردی یا گرمی، گرفتگی مکرر عضلانی، ضعف یا لاغرشدن را تجربه میکند.
بیماری که دچار دیسک کمری است نمیتواند براحتی خم شود و هنگام خمشدن احساس میکند که رگی در پشت زانویش کشیدگی پیدا میکند. درد بیمار با سرفه زدن تشدید میشود.
عوامل پیش زمینه ای یا مستعد ایجاد کمردرد
- قرارگرفتن در وضعیتهای نامناسب
- کاهش تحرک در نتیجه عدم استفاده و بهبود ناکافی
- استرس ناشی از کار
- چاقی
روشهای پیشگیری از دیسک کمر
انجام ورزشهایی مثل شنا، پیاده روی و دوچرخهسواری که با افزایش میزان تناسب و توان در پیشگیری از کمردرد مفیدند.
- تقویت عضلات شکم میزان ابتلا به کمردرد و در موارد وجود کمردرد شدت آنرا کاهش میدهد.
- به جای بلندکردن اجسام سنگین، از راههای دیگری مانند هلدادن برای جابجاکردن استفاده کنید. (هلدادن بهتر از کشیدن است.)
- تا میتوانید از دیگران کمک بخواهید و از بلندکردن وسایل سنگین با خمکردن کمرتان خودداری کنید. بهتر است زانوها را خم کرده و کمرتان را صاف نگه دارید. و البته پاها را از هم کمی فاصله بدهید.
- از بلندکردن یک جسم سنگین و چرخاندن کمرتان بطور همزمان جدا خودداری کنید.
- همیشه هنگام حمل اجسام سنگین، آن را نزدیک بدن نگه دارید.
- به جای چرخاندن کمرتان حین کار، از چرخش صندلی استفاده کنید.
- وسایل مورد استفادهتان را در دسترس خود روی میز بچینید تا برای استفاده از آنها مجبور به خمکردن کمرتان به جلو نشوید.
- اگر اضافه وزن دارید، بهتر است برای جلوگیری از کمردرد هم که شده وزن خود را کم کنید.
- کفش مناسب و راحت با پاشنه ۳ سانتیمتر یا کمتر به پا کنید.
- همه میزها و یا تختهای بیماران باید ارتفاع قابل تغییر داشته باشند، بطوریکه با اهرم هیدرولیکی یا الکتریکی سطح آنها بالا یا پایین برود و هر شخص با توجه به نیاز خود بتواند آن را تغییر دهد.
- محیط کار پرستاری باید از نظر شرایط روانی، سروصدا، نور، دما، حجم و کار مناسب باشد. تا بدین ترتیب از استرسهای فزآینده محیط کاری کاسته شود.