عملکرد منیزیم دربدن : ذخیره و انتقال انرژی، رشد اسکلتال، هدایت عصبی، اثر بر انقباض عضلانی
نحوه اثر :
- مهار آزاد سازی استیل کولین درمحل اتصال عصب – عضله
- مهار داخل شدن Ca به سلولهای میومتر (اثرمستقیم )
- ممانعت از وارد شدن ca به داخل سلول در اثر افزایش منیزیوم داخل سلولی که این اثر وابسته به دوز است و در غلظت meq 10-8 روی می دهد.
- اثر ضد تشنج درا ثر بلوک نورونی Ca از طریق کانال گلوتامات است ( این کانالها فقط در CNS وجود دارند) و اثر ضد تشنجی روی کورتکس مغز است . اثر ضد تشنجی بدون ایجاد دپرسیون CNS در مادر و جنین است .
دفع: عمده دفع ادراری است . مقدار کمی دفع مدفوعی هم دارد . درشیر مادر و بزاق هم ترشح می شود . از جفت هم عبور می کند.
توزیع در بدن : بیشتر از نیمی از آن در استخوانها است . ۴۰% در عضلات و بافت نرم و ۱% درمایع خارجی سلولی ( جزء یونیزه منیزیوم مهم است )
شروع اثر : شروع اثر یکساعت پس از تزریق IM و بلافاصله بعد از تزریق IV
مدت اثر: ۴-۳ ساعت در IM و نیم ساعت بعد از IV
به صورت مداوم و یا IM متناوب
نحوه تجویز IV
تجویز IV به دو صورت مداوم و متناوب انجام میشود.
تجویز IV مداوم
Loading dose:
۲ گرم در۱۰۰ سی سی در ساعت بصورت انفوزیون و یا در برخی ۳ گرم در ۱۰۰ سی سی در ساعت
Maintenance:
برای تنظیم دوز باید سطح منیزیم ظرف ۶-۴ ساعت اندازه گیری شود و تنظیم انفوزیون بطوریکه سطح meq 7-4 ایجاد کند.
زمان DC کردن : ۲۴ ساعت بعد از زایمان یا بعد از آخرین نوبت تشنج
تجویز IM متناوب
loading dose:
۴ گرم از محلول ۲۰% با سرعت gr/min1 و تجویز ۱۰ گرم محلول ۵۰% سولفات منیزیم + ۱ سی سی لیدوکائین ۲%
Maintenance :
هر ۴ ساعت gr5 محلول ۵۰% داخل عضلانی با کنترل رفلکس و وبرون ده ادراری و تعداد تنفس
نکته :
در کنترل تشنج اگر بعد از ۱۵ دقیقه هنوز تشنج وجود دارد ۲ گرم محلول ۲۰% و اگر سایز مادر بالاست تا ۴ گرم با دوز متناوب با سرعت ۱ گرم در دقیقه می توان سولفات منیزیوم استفاده کرد. در صورت ادامه تشنج از ۲۵۰mg سدیم آموباربتیال می توان استفاده نمود. سطح منیزیوم در تجویز عضلانی و IV فرقی ندارد. باید دانست که سطح منیزیم آزاد یا یونیزه در کنترل تشنج نقش دارد.
سوزن مناسب ۲۰ : gauge طول : ۷٫۵cm=3inch
موارد منع مصرف سولفات منیزیوم
- بلوک قلبی و آسیب میوکارد ( افزایش ۱۳% در کاردیاک اینداکس )
- در شیردهی توصیه نمی شود.
- با احتیاط در نارسایی کلیه تجویز شود (دوزنیازبه adjust دارد) البته اولین دوز را می توان بدون آگاهی از فانکشن کلیه تجویز نمود. در کراتینین mg/dl < 3/1 نصف دوز نگهدارنده تجویز می شود.
علائم مسمومیت با سولفات منیزیم
- از بین رفتن DTR
- دپرسیون تنفسی
- تهوع و استفراغ
- گرگرفتگی و احساس تشنگی
- هیپوتانسیون
- خواب آلودگی و گیجی
- ضعف عضلانی
- برادی کاردی و کوما
وقتی سطوح پلاسمایی به میلی اکی والان برسد رفلکسهای پاتلار از بین می روند . این امر نشان دهنده مسمومیت قریب الوقوع با منیزیم است . در غلظت ۱۲meq< فلج تنفسی رخ می دهد. درمان دپرسیون تنفسی ۱gr گلوکونات کلسیم داخل رگی همراه با قطع سولفات منیزیم است. باید دانست که اثر گلوکونات کلسیم کوتاه مدت است و ممکن است به دوزهای مکرر نیاز پیدا کنیم و انتوباسیون تراکئال و تهویه مکانیکی در دپرسیون شدید انجام می شود.
اثرات جنینی سولفات منیزیوم
- اثر Mg در تغییر پذیری ضربان به ضربان مورد بحث است.
- دپرسیون نوزادی فقط وقتی روی می دهد که هیپرمنیزمی شدید در کار باشد.
- اثر محافظتی احتمالی منیزیم علیه CP درنوزادان VLBW
مزایای سولفات منیزیوم
- در درمان اکلامپسی سولفات منیزیم از دیازپام یا فنی توئین مناسب تر است.
- شانس عود تشنج با درمان سولفات منیزیم ۵۰% کمتر می شود ( نسبت به فنی توئین ودیازپام)
- احتمال نیاز به تنفس مصنوعی ابتلا به پنومونی و بستری در ICU نسبت به فنی توئین کمتر است .
- نوزادان کمتر انتوبه شده و به NICU می روند.
- شانس دکولمان جفت در سولفات منیزیم نسبت به فنی توئین کمتر است .
- در درمان اکلامپسی با Mg، عود فشارخون نسبت به فنی توئین کمتر است .
نکته : آیا همه پره اکلامپسی ها نیاز به سولفات Mg دارند؟ درمراکز مجهز خیر چون تشنج اکلامپسی خطری برای مادر و جنین ندارد. پره اکلامپسی خفیف ۱۰۰/۱ احتمال دارد که بدون تجویز MgS شدید شود. در مراکزی که تجربه کافی در درمان اکلامپسی وجود ندارد پیشگیری بر درمان ارجح است.
تداخلات دارویی سولفات منیزیم
- مصرف با داروهای بیهوشی و تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی
- تشدید آریتمی همراه با گلیکوزیدها
- استفاده توام با بلوک کننده کانال کلسیم باعث افزایش اثرات دارو می شود.
گردآورنده :
دکترلعیا شیرین زاده
رزیدنت زنان ومامایی