بیماری سرخک

یکی از بیماریهای کشنده در کشورهای در حال توسعه، بیماری سرخک است که میزان کشندگی آن در حدود ۱ تا ۵ درصد و در بعضی مناطق در حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد تخمین زده شده است. بهبود پوشش جاری واکسیناسیون، باعث کاهش موارد ابتلا به سرخک و در نتیجه کاهش موارد مرگ ناشی از سرخک گردیده است.
طی دهه ۱۹۸۰ میلادی به‌ دنبال بسیج جهانی واکسیناسیون کودکان، پوشش ایمن سازی افزایش چشمگیری پیداکرد و در سال ۱۹۸۹ میلادی، کاهش میزان ابتلا به سرخک تا ۹۰ درصد و کاهش میزان مرگ ‌و میر ناشی از آن تا ۹۵ درصد (این آمار در مقایسه با میزان ابتلا و مرگ‌ و میر، قبل از انجام برنامه‌های واکسیناسیون، داده شده است.) در برنامه کار مجمع جهانی بهداشت قرارگرفت.

در گردهمایی جهانی سال ۱۹۹۰ رسیدن به پوشش۹۰ درصدی تا سال ۲۰۰۰ به‌ عنوان هدف برای واکسن سرخک و سایر واکسن‌های برنامه گسترش ایمن‌سازی مطرح گردید. و متعاقباً حذف سرخک در سه منطقه از شش منطقه سازمان جهانی بهداشت (منطقه امریکا تا سال ۲۰۰۰، منطقه اروپا و منطقه مدیترانه شرقی با عضویت ایران تا سال ۲۰۱۰) به عنوان هدف درنظرگرفته شد. مناطق آفریقایی و آسیای جنوب شرقی و غرب اقیانوس آرام، اهداف قبلی مجمع جهانی بهداشت مبنی بر کاستن میزان ابتلا و مرگ را حفظ نمودند. در سال ۲۰۰۰، سازمان جهانی بهداشت و یونیسف توصیه کردند که کشورها باید علاوه‌ بر پوشش گسترده دوز اول واکسن سرخک، فرصت دومی را نیز برای تمامی کودکان به منظور ایمن‌سازی علیه سرخک، فراهم نمایند. موارد گزارش شده سرخک، طی دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه۱۹۹۰، کاهش یافت و در اواسط دهه ۱۹۹۰، ثابت باقی ماند. درسال ۲۰۰۰ میزان موارد سرخک در سطح جهان در مقایسه با میانگین سالیانه ۵ سال قبل، افزایش ۱۳ درصدی پیداکرد که پس از انجام بسیج‌های واکسیناسیون، تعداد موارد گزارش شده سرخک به شدت کاهش یافت (کاهش در میزان ابتلا به میزان تقریبی بیش از ۹۹ درصد).

درسال ۲۰۰۰ سرخک، مسئول نصف موارد مرگ ناشی از بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن بود. البته میزان مرگ و میر جهانی سرخک تا سال ۲۰۰۰ در مقایسه با دوران قبل از مصرف واکسن، ۸۷ درصد کاهش یافته است.

در سال ۲۰۰۱، سازمان جهانی بهداشت و یونیسف با توجه به بار جهانی بیماری سرخک، برنامه استراتژیک مشترکی را برای سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ منتشرکردند. اهداف برنامه، کاهش میزان ابتلا به سرخک تا ۵۰ درصد در مقایسه با سال ۱۹۹۹ وحذف سرخک می‌باشد. استراتژی‌های طراحی شده (راهبردها) در این برنامه عبارتند از:

1. پوشش بالای نوبت اول واکسیناسیون
2. تأمین فرصت دوم ایمن‌سازی علیه سرخک برای تمام کودکان از طریق فعالیت‌های ایمن‌سازی تکمیلی و یا اجرای نوبت دوم واکسیناسیون
3. مراقبت موارد ابتلا و تأیید آزمایشگاهی موارد مشکوک به سرخک
4. درمان موثر موارد سرخک
5. ادغام فعالیت‌های کنترل سرخک با سایر فعالیت‌های ایمن‌سازی و فعالیت‌های برنامه مراقبت‌های اولیه بهداشتی.
   درسال ۱۹۹۷، کشورهای عضو منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت، مصوبه حذف سرخک در منطقه تا سال ۲۰۱۰ را تصویب کردند. این مصوبه، شامل چهار استراتژی است:
   1. انجام واکسیناسیون سرخک و تداوم آن به‌منظور پوشش بیش از ۹۵ درصد کودکان.
   2. واکسیناسیون همزمان همه کودکان، بدون در نظرگرفتن سابقه واکسیناسیون قبلی یا ابتلا به بیماری (بسیج واکسیناسیون عمومی).
   3. انجام بسیج ملی واکسیناسیون دوره‌ای (هر ۳ تا ۵ سال) برای تمام کودکانی که بعد از آخرین بسیج واکسیناسیون به دنیا آمده‌اند یا پوشش جاری بیش از ۹۵ درصد برای دومین نوبت واکسن سرخک.
   4. تقویت نظام مراقبت سرخک و‌ تایید آزمایشگاهی موارد مشکوک.

سرخک، بیماری حاد بثوری، بسیار مسری و با قدرت انتشار زیاد است و علایم مقدماتی آن تب،  پرخونی ملتحمه چشم (احتقان ملتحمه)، آبریزش بینی، سرفه و ایجاد نقاط سفید در زمینه قرمز بر روی سطح مخاطی دهـان (Koplic Spots) هستند. معمولاً در روز سوم تا هفتم بعد از شروع بیماری، بثورات ابتدا در صورت (ناحیه خط مو) ظاهر می‌شوند؛ سپس به تمام بدن گسترش می‌یابند و ۴ تا ۷ روز نیز باقی می‌مانند. دوره نهفتگی بیماری ۷ تا ۱۴ روز (معمولاً‌ ۱۰ روز تا زمان بروز علائم اولیه و ۱۴ روز تا ظهور بثورات) است. انسان تنها مخزن ویروس محسوب می‌شود. عوارض عمده بیماری عبارتند از: عفونت گوش میانی (Otitis Media)، عفونت ریه (Pneumonia)، اسهال، سوء تغذیه، زخم قرنیه و کوری، التهاب غشاهای مخاطی دهان (استوماتیت)، لارنگوتراکئوبرونشیت و تورم مغز (Encephalitis)، عارضه نادر مغـزی پان آنسفالـت اسکلروزانت تحت حاد (Subacute Sclerosing Panencephalitis = SSPE).

افرادی که قبلاً‌ واکسینه شده‌اند، ممکن است تظاهرات بالینی با مشخصات ذکر شده را به‌ طور کامل نداشته باشند.

عامل بیماری سرخک موربیلی ویروس (Morbilli Virus) است و نوع ژن (ژنوتیپ) ویروس سرخک در ایران از نوع D4 می‌باشد که در مرحله حذف است. دانستن نوع ویروس به‌ منظور مشخص کردن چرخش ویروس در طبیعت و تشخیص بومی یا غیربومی بودن آن، دارای اهمیت است. بیماری از دیدگاه نحوه گزارش‌دهی در تقسیمات سازمان جهانی بهداشت در گروه A قراردارد. (یعنی گزارش‌دهی موارد بیماری الزامی است و باید با سریعترین راه‌های ممکن نظیر تلفن، صورت پذیرد.).

دورانی که ویروس وارد بدن می‌شود و در بدن تکثیر پیدا می‌کند و ۱۰ تا ۱۲ روز طول می‌کشد و کودک نشانه‌ای از بیماری ندارد.

در این دوران تب کودک شدید است و به ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد. در این زمان در دهان کودک در مجاورت دندان‌های آسیای پایین، دانه‌های سفید رنگ مانند دانه‌های نمک برروی زمینه قرمز رنگ ظاهر می‌شود که آنرا دانه‌های کوپلیک می‌نامند. این دانه‌ها معمولا در خلال ۱۲ تا ۱۸ ساعت از بین می‌رود. فاصله بین شروع تب تا پیداشدن گلگونه‌ها را دوران یورش می‌نامند. این دوره معمولا سه تا چهار روز طول می‌کشد؛ ولی ممکن است کمتر باشد. مهمترین علامت این دوره ناخوشی آبریزش از چشم و بینی و سرفه است که بیشتر موارد با تب ۵/۳۸ تا ۵/۳۹ همراه می‌باشد. تب اشکال مختلف دارد؛ گاهی طفل خردسال در ضمن این تب، تشنج و هذیان دارد. قریب ۲ ساعت بعد از شروع تب در گوشه چشم در روی برآمدگی آن گاهی نقاط برجسته سفید رنگ دیده می‌شود، چشم‌ها و پلکها قرمز و برافروخته است و بیمار از نور ناراحت می‌شود. (آماس ملتحمه و حتی قرنیه) در این موقع روی لوزه‌ها و حلق و مخاط کام تورم و گاهی طاول‌های کوچک دیده می‌شود. غده‌های گردنی ممکن است کمی بزرگ شود.

قریب ۲ روز بعد از ظاهرشدن دانه‌های سفیدرنگ (کوپلیک)، دانه‌های قرمز رنگی در روی پوست پیدا می‌شود. قبل از پیداشدن این دانه‌ها و معمولا شب همان روز تب بالا رفته و حالت عمومی مریض بدتر می‌شود. گلگونه‌ها هنگام شب در پشت گوش ظاهرشده سپس در صورت، پیشانی، گردن، شانه، دست‌ها، شکم و سرانجام در پاها منتشر می‌شود. گلگونه‌ها معمولا روی تنه زیادتر بوده و در دست و پا کم‌تر است. دانه‌های سرخکی کمی برجسته و نرم بوده و قرمز رنگ می‌باشد، با فشار انگشت از بین رفته و مجددا ظاهر می‌شوند، در فاصله بین گلگونه‌ها پوست سالم است. در پشت و کفل لکه‌های سرخکی تیره‌تر می‌باشد. دانه‌ها در عرض ۵ تا ۶ روز از بین می‌روند. ابتدا از صورت پریده و سپس از روی تن و در مرحله آخر از پاها محو می‌گردد ولی تا چند روز در روی بدن بیمار لکه‌های قهوه‌ای رنگی بعد از محو شدن گلگونه‌ها مشاهده می‌شود. که ممکن است تا مدت زیادی پس از خاتمه بیماری برقرار بماند. بعد از بروز بثورات علایم عمومی تا حدی تخفیف می‌یابد و تب در عرض ۳ تا ۴ روز پایین می‌آید و علایم آبریزش بینی و چشم از بین می‌روند.

بندرت سرخک مادرزادی هم دیده می‌شود؛ که عاقبت وخیمی دارد. در افراد سالمند سرخک با بثورات زیاد و حال عمومی خوب همراه است. سرخک ممکن است با بیماری‌های دیگر مانند آبله مرغان، سیاه سرفه، دیفتری و غیره همراه باشند. یادآور می‌ گردد که سرخک بیماری ضعیف کننده‌ای است و کودک را برای ابتلای به سل و امراض دیگر آماده می‌سازد و گاهی اوقات هم عوارض سختی دربردارد که قبلاً به آنها اشاره شد.

در خلال بیماری سرخک ممکن است غدد لنفاوی زیر فک و گردن بزرگ شود و همچنین اختلال گوارشی به صورت اسهال و استفراغ مخصوصا نزد شیرخواران دیده شود. اگر پس از ۳ تا ۴ روز که از زمان پیدایش دانه‌های سرخک گذشت و هنوز کودک تب داشت؛ باید امکان پیدایش یکی از عوارض بیماری سرخک را در نظرداشت.

چون این بیماری ویروسی است؛ دارویی که دوران بیماری را کوتاه کند وجودندارد. بنابراین دوران بیماری سرخک باید طی شود و کودک بهبودیابد. پدر و مادر باید تب کودک را هر ۶ ساعت اندازه گیری نمایند و داروهای پایین آورنده تب را در زمانی که تب کودک بالا است به او بدهند؛ اما سرخک پس از خوب شدن، ایمنی دائمی می‌دهد یعنی دیگر ابتلای مجدد به این بیماری امکان ندارد. استفاده از بخور سرد در اتاق کودک برای کاهش یافتن سرفه‌های خشک کودک موثر است. چون در زمانی که کودک دچار قرمزی و ورم چشم است؛ نور زیاد او را ناراحت می‌کند؛ بنابراین بهتر است اتاق او را تاریک نمایید و او را به خوردن مایعات تشویق کنید ولی اگر کودک غذای ساده دیگری خواست به او بدهید. دادن آنتی‌بیوتیک در بیماری سرخک اثری ندارد و نباید داده شود. درمان با ویتامین A خوراکی به مقدار ۱۰۰ هزار واحد در سنین ۶ ماهگی تا یک سالگی و ۲۰۰ هزار واحد برای کودکان بزرگتر از یک سال ، عوارض بیماری را کم خواهدکرد. اگر کودک دچار عوارضی گردید باید در بیمارستان بستری و درمان شود.

بیماری سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است. بدین ترتیب که کودک مبتلا به سرخک در موقع عطسه و سرفه کردن همراه ترشحات دهان و بینی خود تعداد زیادی ویروس به اطراف خود منتشر می‌نماید. این ویروس قادر است حتی تا ۳۴ ساعت در اتاق بیمار به صورت زنده و فعال باقی بماند. اگر به هر کودکی واکسن سرخک تزریق نشده باشد و با بیمار مبتلا به سرخک تماس پیداکند، ویروس مزبور وارد دستگاه تنفسی او می‌گردد و پس از گذشت ۱۰ تا ۱۲ روز (دوران کمون) علایم بیماری ظاهر می‌شود.

دوران مسری بودن بیماری سرخک (دوران واگیری) از اولین روزی است که علایم سرخک (تب، آبریزش بینی و سرفه) شروع می‌شود تا پنجمین روز پیدایش دانه‌های سرخک. در این مدت کودک باید به مدرسه نرود و کاملاً از کودکان دیگر جدا باشد.

اگرچه کودک مبتلا به سرخک را باید در دوران مسری بودن آن از دیگران کاملاً جدا کرد. ولی کودک مبتلا به بیماری سرخک مخصوصا در مرحله کاتار (آبریزش از بینی، عطسه و سرفه) که هنوز بیماری مشخص نشده است؛ نیز واگیردار است. بنابراین بهترین اقدام تزریق واکسن سرخک است؛ که باید به همه کودکان تزریق گردد.

افراد در معرض تماس با فرد مبتلا به سرخک (بدون سابقه واکسیناسیون) در صورت نداشتن ممنوعیت دریافت واکسن، بایستی واکسینه گردند و در صورتیکه امکان تجویز واکسن به هر علتی برای آنان میسر نباشد، باید۱۴ روز تحت مراقبت قرار بگیرند و بروز تب در آنها به‌عنوان احتمال شروع بیماری تلقی گردد. طول مدت استراحت و جداسازی این افراد برمبنای تشخیص پزشک معالج خواهد بود.

افراد خانواده فرد مشکوک که واکسینه نشده‌اند و سن آنها بین ۹ ماه تا ۲۵ سال است، باید در فاصله زمانی کمتر از ۷۲ ساعت بعد از شروع علائم در بیمار، واکسینه شوند. در مورد کودکان کمتر از ۹ ماه و زنان باردار، تجویز ایمونوگلوبولین استاندارد (به مقدار۲/۰ میلی‌لیتر به‌ازای هر کیلوگرم وزن و حداکثر ۱۵ میلی‌لیتر) توصیه شده است. کلیه افراد دریافت‌کننده ایمونوگلوبولین اختصاصی سرخک باید ۵ ماه بعد واکسینه شوند. (تجویز واکسن قبل از این مدت، بی‌اثر خواهدبود).

در مدارس بلافاصله بعد از تشخیص بالینی بیماری، تمامی محصلین مدرسه باید از نظر سابقه واکسیناسیون و دریافت ۲ نوبت واکسن سرخک بررسی شوند و در صورت تکمیل نبودن واکسیناسیون (بر اساس کارت واکسن یا حافظه والدین)، بلافاصله واکسینه گردند. بررسی موارد در مدت ۴۸ ساعت بعد از شناسایی مورد اولیه، ضروری خواهدبود.

۱- اگر در یک کانون تجمعی (مدرسه، اداره، پادگان و…) یک مورد قطعی مبتلا به سرخک گزارش گردد و علائمی از گردش ویروس در مدت سه هفته پس از شروع ابتلا نفر اول وجودداشته باشد، باید تمامی افراد ۹ ماه تا ۲۵ سال آن کانون بدون توجه به سابقه واکسیناسیون، واکسینه شوند.

۲- اگر در یک کانون تجمعی، طی حدود ۱۴ روز، دو مورد مشکوک به سرخک یا بیشتر مشاهده گردید، باید تمامی افراد ۹ ماه تا ۲۵ سال آن کانون را بدون توجه به وضعیت واکسیناسیون قبلی، واکسینه نمود.
۳-  در بررسی موارد، باید در همان بلوک مسکونی یا همسایگان (‍تا شعاع ۱۰۰۰ متر) نسبت به پاسخگویی سوالات زیر و بیمار‌یابی اقدام نمود:

1. آیا در یک ماه اخیر، مورد دیگری با علایم مشابه دیده شده است؟
2. وضعیت واکسیناسیون افراد زیر ۲۵ سال در این منطقه چگونه است؟ (در این افراد باید بررسی وضعیت واکسیناسیون انجام شود.)
3. بیمار در چه مکانهایی (مدرسه، اداره، پادگان و…) تردد نموده است؟ (این مکانها باید بررسی و بیماریابی شوند.)
4. به‌منظور پیشگیری در موارد تماس، از واکسن حاوی جزء سرخک M یا ‌ MRیا MMR استفاده گردد.

جهت پیشگیری واکسن زنده سرخک یا  MMR یا MR، (طبق دستورالعمل واکسیناسیون کشوری) توصیه می‌گردد.

سن	نوع واکسن
برنامه ایمن سازی کودکان باتوجه به شرایط اپیدمیولوژی کشور
۱۲ماهگی	MMR
۱۸ماهگی	MMR –سه گانه-فلج اطفال
ایمن سازی کودکانی که ازیک سالگی تا۶ سالگی دروقت مقرر مراجعه ننموده اند
اولین مراجعه	سه گانه-فلج اطفال-ب ث ژ-هپاتیت ب-MMR
یک ماه بعدازاولین مراجعه	سه گانه-فلج اطفال-هپاتیت ب-MMR
ایمن سازی افراد۷تا۱۸ساله که دروقت مقررمراجعه نکرده اند
اولین مراجعه	دوگانه ویژه بزرگسالان-فلج اطفال-هپاتیت ب-MMR
یک ماه بعدازاولین مراجعه	دوگانه ویژه بزرگسالان-فلج اطفال-هپاتیت ب-MMR

*MMR : این واکسن شامل واکسن‌های سرخک، سرخجه و اریون می‌باشد.

1. ابتلا به بیماریهای حاد تب‌دار با تب متوسط تا شدید (بالاتر از ۵/۳۸ درجه سانتیگراد)‌.
2. قبل از گذشت حدود یک ماه از تزریق یک واکسن ویروسی زنده دیگر. درعین حال اگر دو واکسن، همزمان و در نقاط مختلف بدن تزریق شوند، مانعی ندارد و بدیهی است رعایت فاصله زمانی بین واکسن خوراکی پولیو و واکسن تزریقی سرخک، لزومی ندارد.
3. نقص ایمنی و بدخیمی‌ها
4. بارداری
5. حساسیت شدید نسبت به آنتی بیوتیک‌های به‌کار رفته در واکسن (مثل نئومایسین و کانامایسین)

عوارض واکسن به واکنش‌های موضعی و واکنش‌های عمومی، تقسیم‌بندی می‌شود، بیشتر این واکنش‌ها خفیف هستند و خود بخود بهبود پیدا می‌کنند.

1. عوارض موضعی (Local Reaction) شامل: درد، تورم و یا قرمزی محل تزریق که در حدود ۱۰%  موارد موردانتظار است.
2. عوارض عمومی (Systemic Reaction):

در ۵ تا ۱۵ درصد واکسینه شده‌ها به‌ وسیله واکسن سرخک، تب، راش و یا التهاب  ملتحمه مشاهده می‌شود. واکنش نسبت به جزء اوریون واکسن MMR، شامل تورم غدد پاروتید و واکنش نسبت به جزء سرخجه واکسن MMR، شامل درد مفاصل و تورم غدد لنفاوی است. ورم مفاصل نیز در ۱% از کودکان و ۱۵% از بزرگسالان واکسینه شده، مشاهده می‌شود. درد مفاصل (آرترالژی) معمولاً در مفاصل محیطی کوچک به وجود می‌آید و اگر بیشتر از ۱۰ روز باقی بماند، پایدار و اگر کمتر از ۱۰ روز باقی بماند، گذرا نامیده می‌شود.

اختلال عملکرد مغزی (آنسفالوپاتی): یک کسالت عمده با شروع حاد است که با دو علامت از علایم ذیل مشخص می‌شود.

1. تشنج
2. تغییرشدید سطح هوشیاری که یک روز یا بیشتر به‌طول انجامد.
3. تغییر آشکار رفتاری که به‌مدت یک روز یا بیشتر ادامه یابد. (این تغییر باید ۶ تا ۱۲روز بعد از واکسیناسیون سرخک یا MMR اتفاق افتاده باشد.)
   

توجه:

تورم مغزی (آنسفالیت) ناشی از واکسن، بین روز پنجم تا پانزدهم پس از تزریق واکسن به‌وجود می‌آید.

کاهش پلاکت (ترومبوسیتوپنی): کاهش تعداد پلاکت سرم به میزان کمتر از ۵۰٫۰۰۰ در میلی‌لیتر است و می‌تواند به کبودی یا خونریزی منجر گردد.

واکنش آلرژیک شدید و فوری (چند دقیقه تا نیم ساعت) که از طریق بروز اختلال در سیستم گردش خون باعث تغییر سطح هوشیاری، کاهش فشار خون، ضعیف بودن یا از بین رفتن نبض وانتهاهای سرد شده و ممکن است با انقباض مجاری هوایی (برونکواسپاسم)  و یا ادم حنجره همراه باشد.

واکنش حساسیت (آلرژیک) تشدید یافته‌ای است که در مدت ۲ ساعت پس از واکسیناسیون اتفاق می‌افتد و با یک یا چند علامت از علائم زیر مشخص می‌شود:

1. خس‌خس سینه (ویزینگ) و یا تنگی‌نفس به‌دلیل انقباض منتشر مجاری هوایی سیستم تنفسی (برونکواسپاسم)
2. ادم حنجره (لارنگو اسپاسم)
3. یک یا  چند علامت پوستی شامل کهیر، ادم صورت، ادم سراسری (ژنرالیزه)

تشنج: حرکات غیرطبیعی اندام‌های بدن است که از چند دقیقه تا بیش از ۱۵ دقیقه و بدون همراهی با علایم عصبی موضعی (نورولوژیک فوکال) به‌ طول می‌انجامد و می‌تواند همراه با تب و یا بدون تب باشد.

سنکوپ: به هم خوردن موقتی سطح هوشیاری به‌ دلیل کاهش اکسیژن رسانی به مغز  (هیپوکسی مغزی)

سندرم شوک توکسیک: اگر واکسن پس از مخلوط شدن با حلال (پس از بازسازی)، بیش از ۶ ساعت نگهداری شود و مورد استفاده قرار گیرد، به‌ دلیل رشد میکروب استافیلوکک در آن، می‌تواند پس از تزریق، موجب سندرم شوک توکسیک گردد. از مشخصات این سندرم، شروع ناگهانی تب، استفراغ و اسهال در مدت چند ساعت پس از ایمنسازی است و در صورت عدم درمان، ظرف مدت  ۲۴ تا ۴۸ ساعت، می‌تواند منجر به مرگ گردد.

شیرخواران در خلال ۴ تا ۶ ماه اول عمر خود در مقابل بیماری سرخک مصون هستند و به این بیماری مبتلا نمی‌شوند؛ زیرا آنتی بادی سرخک که در خون مادر وجود دارد، از راه جفت از مادر به جنین می‌رسد و خون نوزاد در موقع تولد دارای آنتی بادی می‌باشد. این حالت در صورتی است که مادر در دوران کودکی خود مبتلا به سرخک شده باشد. این ماده مصونیت‌زا که از مادر به کودک می‌رسد به تدریج کاهش می‌یابد و در سن یک سالگی کاملا از بین می‌رود. زمانی که این ماده مصونیت‌زا از بین رفت، باید واکسن سرخک به کودک تزریق گردد.

اگر کودک سالمی که قبلا واکسن سرخک به او تزریق شده است؛ با کودک مبتلا به بیماری سرخک تماس پیدا کند، هیچ اقدامی ضرورت ندارد، ولی اگر واکسن سرخک به او تزریق نشده باشد، اگر در خلال ۱ تا ۲ روز اول تماس باشد، با توصیه پزشک می‌توان به کودک واکسن سرخک تزریق کرد. اگر در خلال ۵ روز اولی است که تماس پیداکرده است باید گاماگلوبین به عنوان پیشگیری به او تزریق گردد، در نتیجه کودک مبتلا نخواهد شد، ولی اگر بیش از ۵ روز از تماس گذشته باشد، مقدار گاماگلوبین زیادتری باید تزریق گردد.

شیوع بیماری سرخک در کرمان و مناطق جنوبی ایران زنگ خطر است. پس از گذشت سال‌ها از کم رنگ شدن بیماری سرخک در کشور، این بیماری از طریق افاغنه، بار دیگر در کرمان شیوع یافته است. اگرچه آمارهای وزارت بهداشت ایران نشان می‌دهد که درصد پوشش واکسیناسیون نزدیک به ۱۰۰ % است. اما اپیدمی فعلی لزوم بررسی چگونگی اجرای زنجیره سرما را در مناطق گرمسیری نشان می‌دهد.

این نتایج را نشریه علمی «پزشکی مناطق حاره‌ای» در شماره ۳۷ خود که به شکل اینترنتی در دسترس قرارگرفته منتشر کرده‌است؛ مطالعه‌ای که ۴ پژوهشگر از مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری‌های عفونی و بخش بیماری‌های عفونی کودکان در دانشگاه علوم پزشکی ساری آن را انجام داده‌اند. براساس این گزارش، کمترین میزان آلودگی به ویروس سرخک در ایران در سال ۱۹۸۸ میلادی گزارش شده که تا سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹‌شمسی) نیز ادامه داشته؛ اما بر خلاف انتظار در سال‌های اخیر تعداد مبتلایان به سرخک در ایران رو به افزایش گذاشته است. این در حالی است که مسئولان مرکزمبارزه با بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، افزایش موارد ابتلا به سرخک در سال‌های اخیر را به شدت تکذیب کرده و معتقدند که ایران با آمار تنها ۸ مبتلای تأیید شده در سال گذشته، در میان کشورهایی واقع شده است که در مرحله حذف سرخک قرار دارند.

البته آنچه در گزارش جدید از آن به‌عنوان «نگرانی» نام برده شده وقوع سرخک در میان جوانانی است که در دوران کودکی علیه ویروس سرخک واکسینه شده بودند، چرا که بیشترین تعداد مبتلایان گزارش شده در سنین بین ۱۰ تا ۱۹ سالگی بوده اند؛ گروهی که در کودکی در ۲ نوبت واکسن دریافت کرده بودند.

نمودارهای آماری موجود در گزارش هم نشان از افزایش تعداد مبتلایان به سرخک در مدت ۳ سال‌ دارند؛ به‌ طوری که تعداد این افراد در یک حوزه آماری از ۱۹۶ نفر در سال ۲۰۰۰ میلادی به ۲۹۶ نفر در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است.