داروهای آنتی آریتمی قلب
فهرست مقاله
تعریف آریتمی: هرگونه اختلال در ضربان طبیعی و ریتم سینوسی فواصل زمانی عملکرد قلب آریتمی یا دیس ریتمی نامیده شود.
داروهای ضدآریتمی داروهایی هستند که برای درمان نامنظمی ضربان قلب مصرف می‌شوند. داروی انتخاب شده برای درمان آریتمی براساس نوع شدت و مکانیسم آریتمی انتخاب می‌شوند .
چهار گروه عمده دارویی برای آریتمی‌ها به کار می‌روند که عبارتند از:
- داروهای مسدودکننده کانال سدیم
- داروهای بتابلوکر (بلوک‌کننده سمپاتیک)
- داروهای مهارکننده کانال پتاسیم
- داروهای مهارکننده کانال کلسیم
بجز این چهار گروه اصلی چند داروی دیگر نیز بعنوان آنتی آریتمی استفاده می‌شوند که در گروهی تحت عنوان سایر داروها قرار می‌گیرند.
۱- داروهای مسدود کننده کانال سدیم (بی حس کننده های موضعی)
داروهای این گروه، سرعت هدایت را کند یا مهار میکنند جهت مهار یا کندکردن ضربان سازهای غیرطبیعی مناسب هستند. (از طریق مهار کانال سدیمی خصوصا در سلولهای دپولاریزه عمل میکنند) این گروه سه زیر گروه دارد:
زیر گروه ІA ← سر دسته گروه پروکایین آمید (procainamide)، سایر داروها کینیدین (quinidin)، آمیودارون، دیزوپرامید
اثر بر پتانسیل عمل (AP) ← طولانی کردن AP. در درمان آریتمی‌های حاد مرحله حاد MI بکار می‌رود.
زیر گروه IB← سر دسته گروه لیدوکائین (lidocaine)، سایر داروها فنی توئین، مگزیلتین (mexiletin).
این زیر گروه اختصاصی‌ترین اثر در مهار کانال سدیم در بافت ایسکمیک (با اثر کم بر بافت سالم) دارد. در درمان آریتمی‌های بطنی حاد (در بافت‌های ایسکمیک در MI بکار می‌رود. خصوصا لیدوکائین)
اثر بر پتانسیل عمل (AP) ← کوتاه کردن AP
زیرگروه IC← سر دسته گروه فلکاینید (flecainide)، سایر داروها انکائینید، پروپافنون.
اثر بر پتانسیل عمل (AP) ← بی تاثیر. سرعت هدایت بطن ودهلیز را کاهش می‌دهند. (QRS طولانی می‌شود). در آریتمی‌های بطنی و دهلیزی، خصوصا در تاکی کاردی‌های بطنی و فوق بطنی مقاوم، بکار می‌رود.
پروپافنون و فلکاینید هم در آریتمی‌های دهلیزی و هم در آریتمی‌های بطنی کاربرد دارند. با توجه به تاثیر این داروها بر مسیر طبیعی الکتریکی قلب ممکن است در برخی بیماران که زمینه برادیکاردی دارند منجر به تشدید ضربان کند قلب شود. ضمنا داروهای فلکاینید و پروپافنون و گاهی پروکایین آمید در بیماران مبتلا به نارسایی قلب منجر به تشدید نارسایی و علائم آن می‌شوند.
توجه: داروهای مسدود کننده کانال سدیم علیرغم اینکه در بسیاری از موارد منجر به قطع و یا کاهش آریتمی اولیه می‌شوند اما با توجه به قابلیت اختلال در سیستم هدایتی قلب می‌توانند منجر به ایجاد آریتمی‌های جدید شده که گاهی خطرناک می‌باشند. بنابراین تجویز این داروها و میزان مصرف‌شده باید کاملاً تحت نظر متخصص قلب باشد.
2-داروهای بتابلوکر
سر دسته گروه اسمولول و پروپرانولول. سایر داروها متوپرولول، تیمولول و آتنولول.
این داروها کاربرد گسترده ای در درمان فشارخون، آنژین قلبی، نارسایی قلب و همچنین آریتمی‌ها دارند. داروهایی از قبیل آتنولول، پروپرانولول و متوپرولول در کنترل علائم مبتلایان به AF٬ ، تاکیکاردی‌های دهلیزی و آریتمی‌های خوش‌خیم بطنی کاربرد دارند. بنابراین تجویز این داروها و تنظیم میزان مصرف‌شده مخصوصاً در صورت مصرف همزمان داروهای دیگر باید به دقت تحت نظر پزشک متخصص قلب باشد.
عارضه مشترک تمام داروهای فوق تشدید برادیکاردی در مبتلایان به گره سینوسی بیمار و همچنین بلوک قلبی می‌باشد. عارضه دیگر این گروه دارویی تشدید آسم و نارسایی تنفسی در مبتلایان به بیماری انسدادی ریوی است.
3-داروهای مهارکننده کانال پتاسیم
سر دسته گروه سوتالول (sotalol) و ایبوتیلید. سایر داروها آمیودارون (amiodarone) و سوتالول (sotalol)پرکاربردترین داروهای این گروه می‌باشند که معمولاً تاثیر زیادی بر قدرت انقباضی قلب نداشته و در بیماران مبتلا به نارسایی قلب قابل استفاده می‌باشند. ضمناً ایجاد آریتمی‌های جدید توسط این داروها نسبت به داروهای مهارکننده کانال سدیم کمتر بوده و خطرات کمتری دارند.
این داروها در درمان آریتمی‌های دهلیزی و بطنی موثر بوده و نسبت به سایر داروها موفقیت بیشتری دارند. عارضه مشترک داروهای این گروه ایجاد QT طولانی و ایجاد آریتمی‌های خطرناک بطنی می باشد. آمیودارون و سوتالول می‌توانند منجر به تشدید کندی ضربان قلب در مبتلایان به برادیکاردی شوند. آمیودارون می‌تواند عوارض وخیم و خطرناکی داشته‌باشد. مسمومیت ریوی، اختلال کارکرد غده تیروئید، عوارض پوستی، رسوب قرنیه و تخریب عصب چشمی مخصوصاً در صورتی که میزان مصرف شده بالا باشد (بیشتر از ۳۳۳ میلی‌گرم روزانه) ایجاد می‌شوند. بنابراین بررسی‌های دوره‌ای (گرافی قفسه سینه، آزمون تیروئید و معاینه چشم پزشکی) در دوره مصرف این دارو الزامی است.
4-بلوک کننده های کانال کلسیم
سر دسته گروه وراپامیل. سایر داروها دیلتیازم.
این داروها در کنترل فشار خون و تسکین درد آنژینی ناشی از تنگی سرخرگ‌های قلبی کاربرد دارند. پرکاربردترین داروی این گروه در درمان آریتمی‌ها وراپامیل می‌باشد که در درمان تاکیکاردی‌های دهلیزی، کنترل ضربان قلب در مبتلایان به AF و همچنین برخی آریتمی‌های خوش‌خیم بطنی به کار می‌رود. در مواردی که بیمار به علت مشکلات تنفسی قادر به استفاده از مهارکننده‌های سمپاتیک نمی‌باشد از وراپامیل می‌توان به عنوان داروی جایگزین استفاده کرد. عارضه مهم وراپامیل تشدید ضربان کند قلب در بیماران مبتلا به برادیکاردی می‌باشد. مصرف وراپامیل در مبتلایان به نارسایی قلب به علت تشدید بیماری ممنوع است.
سایر داروهای آنتی آریتمی
مانند آدنوزین، دیگوکسین، یون پتاسیم و منیزیم.
آدنوزین: یک نوکلئوزید درون زاد است که در بسیاری از فعالیت‌های بیولوژیک نقش دارد. از طریق تحریک گیرنده‌های ۱A و کاهش هدایت گره دهلیزی عمل می‌کند . همچنین سبب گشادشدن عروق کرونر و محیطی می‌شود. این دارو برای تصحیح ریتم سینوسی قلب و تاکیکاردی فوق بطنی همراه با سندروم ولف پارکینسون وایت مصرف می‌شود. نیمه عمر بسیار کوتاه ۱۳ ثانیه دارد و بصورت آمپول ۶ میلی‌گرم در دو میلی‌لیتر است.
دیگوکسین: از قدیمی‌ترین داروهای ضدآریتمی است. مهم‌ترین کاربرد این دارو تقویت قدرت عضلانی در مبتلایان به نارسایی قلب است. کاربرد دیگر این دارو در مبتلایان به AF می‌باشد. دیگوکسین با کاهش هدایت گره دهلیزی- بطنی منجر به کاهش ضربان قلب ناشی از ریتم AF و در نتیجه کاهش طپش قلب و علائم بیمار می‌شود. دقت در مصرف داروی دیگوکیسن بسیار مهم است چرا که در صورت مصرف بیش از حد منجر به آریتمی‌های خطرناک بطنی می‌شود. دقت در تنظیم دوز دیگوکسین در مبتلایان به نارسایی کلیه و در سالمندان اهمیت بیشتری دارد چرا که در این موارد مسمومیت با دیگوکسین شایع‌تر است. ضمناً مصرف همزمان برخی داروها از قبیل داروهای ضدآریتمی با خطر بیشتر مسمومیت با دیگوکسین همراه بوده و حتماً باید تحت نظر پزشک باشد.
یون پتاسیم جهت درمان آریتمی‌های دیژیتال، یون منیزیم جهت درمان آریتمی‌های دیژیتال و برخی انواع آریتمی تورساد –د– پوینت بکار می‌روند.
مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید
این سایت، با هدف ارتقای دانش پرستاران، معرفی توانمندی های آنها و نیز دسترسی آزاد عموم بویژه دانشجویان و شاغلین حرفه پرستاری و پیراپرستاری به مطالب روز و مورد نیاز علمی، راه اندازی شده است.
