تاثیر موسیقی درمانی بر خواب و سطح ملاتونین و کورتیزول بیماران بخش آی سی یو

عنوان مقاله: تاثیر گوش بند، ماسک چشم و موسیقی درمانی بر خواب و سطح ملاتونین و کورتیزول بیماران بخش آی سی یو

خواب یک نیاز پایه برای انسان است که برای بهبود و بقای بیماران بدحال مهم است. محرومیت از خواب عملکرد ایمنی را مختل کرده و باعث وابستگی بیمار به دستگاه تهویه مکانیکی و افزایش طول مدت بستری در بخش ICU می‌شود. همچنین محرومیت از خواب همراه با توهم و افزایش مرگ و میر در بیماران آی سی یو می‌باشد.
عوامل زیادی مثل سدیشن (آرام سازی)، عوامل محیطی و دستگاه تهویه مکانیکی منجر به اختلال خواب می‌شوند. همچنین صداهای زیاد و نور چراغ‌های بخش نیز نقش مهمی در اختلال خواب بیماران دارند. صداهای بلندتر از 70 دسی‌بل می‌تواند منجر به انقباض عروقی، افزایش ضربان قلب، هیپرتانسیون و حتی آریتمی قلبی شود. نور زیاد نیز سبب ساپرس کردن هورمون ملاتونین می‌شود که بر روی خواب و ریتم‌های بیولوژیک آن تاثیر منفی می‌گذارد.
در 20 سال اخیر روش‌های متعددی جهت بهبود خواب بیماران آی سی یو پیشنهاد شده است. استفاده از گوش‌بند و چشم‌بند و همچنین موسیقی درمانی از جمله این روش‌ها می‌باشد. تابحال مطالعاتی تاثیر این سه روش با هم را مورد بررسی قرارنداده است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر گوش بند و چشم بند و موسیقی درمانی بر خواب و سطوح ملاتونین و کورتیزول در بیماران بستری در بخش آی سی یو انجام شده است.

این مطالعه کارآزمایی بالینی در بخش آی سی یو جراحی قلب که شامل 21 تخت بود انجام شده است. معیارهای ورود به مطالعه شامل جراحی قلبی پرایمری و انتخابی، سن 40 سال و بالاتر با عملکرد طبیعی کبد، کلیه و ریه، عدم سابقه دیابت، عدم سابقه اختلالات عصبی و روانی، بیماران با توانایی برقراری ارتباط، بستری به مدت 48 ساعت و بیشتر در آی سی یو، معیار کمای گلاسکو بیشتر از 10 و وضعیت همودینامیک نرمال بود. همچنین بیماران با اختلالات شدید خواب، عوارض شدید بعد جراحی، نارسایی کلیه، دایسکشن آئورت توراسیک، عدم هوشیاری بعد از جراحی، کما، دلیریوم و بیماران تعویض دریچه و احتقانی قلبی که نیاز به سدیشن و ضددرد داشتند از مطالعه خارج شدند.
بیماران به طور تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرارگرفتند. بیماران در گروه آزمون ماسک‌های چشم و گوش بند در طی خواب شبانه به مدت دو روز بعد از جراحی دریافت کردند. همچنین این بیماران به مدت 30 دقیقه موسیقی آرامبخش در کنار مراقبت‌های روتین دریافت کردند. بیماران در گروه کنترل فقط مراقبت‌های روتین گرفتند. از بیماران گروه آزمون خواسته شد که گوش بند و ماسک های چشم را از ساعت 9 شب تا فردا صبح استفاده کنند. موسیقی ترجیحی بیماران نیز از بین آهنگ‌های ضبط شده از طریق دستگاه MP3 فراهم شد. بیماران آهنگ‌ها را در ساعات 8 تا 9 شب و 30/7 تا 30/8 صبح هر روز بعد از جراحی گوش دادند. خواب بیماران از طریق پرسشنامه ریچارد کمپبل خواب در بعد از مداخله مورد بررسی قرارگرفت. سطح هورمون‌های ملاتونین و کورتیزول نیز از طریق آزمایشگاهی و الایزا مورد بررسی قرارگرفت.

45 بیمار وارد مطالعه شد که 20 نفر در گروه آزمون و 25 نفر در گروه کنترل قرارگرفتند. بعد از مداخله، بیماران دو گروه از لحاظ عمق خواب، بیخوابی، بیدارشدن از خواب و در کل کیفیت کلی خواب تفاوت معناداری با یکدیگر داشتند به طوریکه کیفیت خواب در بیماران گروه آزمون بهتر بود. دو گروه از لحاظ هورمون‌های ملاتونین و کورتیزول در قبل از جراحی تفاوت معناداری نداشتند در حالی که در هر دو گروه هورمون ملاتونین در یک و دو روز بعد از جراحی به طور معناداری کمتر از قبل از جراحی بود. سطح هورمون کورتیزول در بعد از جراحی بیشتر از سطح آن در قبل از جراحی بود.

این مطالعه نشان داد که استفاده از روش های غیردارویی مثل گوش بند، ماسک های چشم و موسیقی درمانی در ارتقای کیفیت خواب بیماران ICU موثر می باشد. لذا استفاده از این روش‌ها در بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه جهت بهبود خواب آنها توصیه می‌گردد.

دریافت متن اصلی مقاله

ترجمه و ارسال مقاله پژوهشی:
راحله احمدی، کارشناس پرستاری و سرپرستار بخش Post CCU مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی کوثر سمنان، دانشگاه علوم پزشکی سمنان

خواند این مقاله مفید است: تاثیر موسیقی درمانی در جداسازی بیماران وابسته به ونتیلاتور