آنتی بیوتیک ها مواد شیمیایی هستند که از دو راه طبیعی و مصنوعی به دست میآیند. آنتیبیوتیک های طبیعی از میکروارگانیسمهایی مانند قارچها و باکتریها گرفته میشوند. امروزه با پیشرفت شیمی پزشکی بیشتر آنتیبیوتیکهای حاصل تغییرات مولکولی بر روی آنتیبیوتیکهای طبیعی هستند. اهمیت آنتی بیوتیکها: بیش از ۳۰ % و یا بیشتر، از تمام بیماران بستری شده در بیمارستان، با یک و یا چند دروه با عوامل ضدمیکروبی درمان می شوند؛ یعنی میزان مصرف آنتی بیوتیکها ، در بیمارستان حتی در اجتماع و حتی به صورت خودسرانه و OTC بالاست. مرگ ناشی از عفونت باکتریال غیرقابل درمان چیزی مربوط به گذشته است و امروزه ما از نبود یا عدم تاثیر آنتی بیوتیک گزارش مرگ نداریم. اهمیت و تبعات استفاده نابجا از آنتی بیوتیکها: برای بیش از ۴۰ % از بیماران مبتلا به عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی، یک دوره درمان ضدباکتریال تجویز می شود. در حالیکه ویروسها به اثرات آنتی بیوتیکها حساس نیستند و از طرفی پس از گذشت دوره بیماری ویروسی ، بیماری خودبخود خوب می شود. استفاده نابجا از آنتی بیوتیکها باعث ظهور پاتوژنهای مقاوم به آنتی بیوتیک می شود و در نتیجه نیاز بیشتری به کشف داروهای جدید یا مصرف داروهای موثر تر ایجاد می شود. افزایش هزینه مراقبت های پزشکی و هزینه دارویی ( بعلت وخیم تر بودن عوارض بیماری ایجادی با میکروارگانیسمهای مقاوم تر). در مباحث داروشناسی ( فارماکولوژی) دو اصطلاح رایج مورد استفاده است : فارماکوکینیتیک : به خواصی از دارو می پردازد که مربوط به جذب ( از روده ، محل تزریق عضلانی، جلدی ، زیر جلدی ) ، انتشار( در خون یا پلاسما، مایع لنف ، مایع مغزی – نخاعی ) ، متابولیسم ( در کبد ، کلیه ، ریه ، پوست ) و دفع دارو ( از کبد ، کلیه ) فارماکودینامیک : به خواص ملکولی دارو می پردازد که مربوط به اثرات بالینی داروست و توسط ملکولهای پروتئینی بزرگی در ساختمان سلول بنام گیرنده پا رسپتور اعمال می شود. تفاوت آنتی بیوتیکها: تفاوت در : ۱- خواص فیزیکی و شیمایی (تفاوت های فارکوکینتیک) و ۲- تفاوت در طیف ضدمیکروبی و مکانیسم اثر آنها (تفاوت های فارماکودینامیک) درک کردن مکانیسمهای مولکولی تکثیر باکتریها، قارچها و ویروسها( یعنی عوامل ایجاد کننده عفونت ) ، اثر زیادی در گسترش و توسعه معقول ترکیباتی ( آنتی بیوتیکها) شده است که می توانند با چرخه حیات میکروارگانیسمها تداخل کرده است و باعث مهار رشد یا کشتن آنها شوند. ]انواع مختلف آنتیبیوتیکها از لحاظ خصوصیات شیمیایی، فیزیکی، داروشناسی، طیف ضد میکروبی و مکانیسم عمل با هم متفاوت هستند. [ طبقه بندی آنتی بیوتیکها: آنتی بیوتیکها را بر اساس سه فاکتور ذیل می توان تقسیم بندی کرد: طیف اثر ( وسیع الطیف ، محدود الطیف) - مکانیسم اثر ( باکتریسید ، باکتریواستاتیک) - ساختار گیرنده ( موثر بر گیرنده های PBPs ، مهار کننده های فعالیت ریبوزومی ، مهار کننده های ساخت DNA یا RNAمیکروب ) آنتی بیوتیکها به دو گروه عمدهٔ تقسیم می شوند( از جهت مکانیسم اثر ) : ۱- آنتی بیوتیکهای باکتریوسید، که باعث کشتن سلول بیماریزا میشوند یعنی حیات میکروارگانسیم خاتمه می یابد و هیچگونه فعالیت دال بر حیات ندارد. ۲- باکتریواستاتیک، که باعث توقف رشد و ثابت ماندن تعداد سلول بیماریزا ، میشوند یعنی حیات میکروارگانسیم خاتمه می یابد و هیچگونه فعالیت دال بر حیات ندارد. میکروارگانسیم نه می میرد و نه می تواند رشد و تکثیر کند. آنتی بیوتیکها ( از منظر طیف اثر ) به دو گروه ٔ تقسیم می شوند : ۱- آنتی بیوتیکهای وسیع الطّیف:آنهایی هستند که در مقابل انواع مختلف میکرو ارگانیسمها فعّال میباشند. مانند تتراسایکلین که در مقابل بسیاری از باکتریهای گرم منفی، کلامیدیا، مایکوپلاسما و ریکتزیاها موثّر است. ۲- آنتی بیوتیکهای با طیف محدود: آنهایی هستند که فقط در مقابل یک میکرو ارگانیسم یا طیف بسیار محدودی از میکروارگانیسمها فعّال میباشند؛ مانند وانکومایسین که عمدتاً در مقابل کوکسیهای گرم مثبت مانند استافیلوکوکها و انتروکوکها مورد استفاده قرار میگیرند. خصوصیت یک آنتی بیوتیک خوب یک آنتی بیوتیک خوب و موثر آنتی بیوتیکی است که : ۱- در محل عفونت (محل تجمع پاتوژن مانند آبسه دندانی ، سیونوزیت ، مغز و ... )غلظت کافی از دارو که برای مهار رشد یا کشتن میکرو ارگانیسمها نیاز است ایجاد کند. ۲- آسیبی ( عارضه ، سمیت ) به میزبان وارد نکند یا در حد بالایی وارد نکند. ۳- به حد کافی پایدار باشد بطوری که بتوان آنرا از محیط کشت جدا نمود و برای مدت معقولی ذخیره کرد بدون اینکه اثرش کاهش یابد. ۴- سرعت دتوکسیفیکاسیون (سم زدایی) و دفع دارو از بدن به گونهای باشد که غلظت کافی را برای مدت معینی در خون نگاه داشته و احتیاجی به دوزهای مکرر نباشد. ۵- دفع دارو به حد کافی سریع و کامل باشد و پس از قطع مصرف دارو بطور کامل دفع گردد. به عبارتی یک آنتی بیوتیک خوب آنتی بیوتیکی است که برای میکروب سمی و کشنده باشد و برای میزبان سالم و بی خطر باشد و زود خراب و فاسد نشود و مدت کافی در بدن توقف داشته باشد و بتواند به محل عفونت وارد شود و وقتی قطع شد تا مدت مدیدی در بدن نماند و در زمان معقولی تصفیه شود . معرفی نام و شکل داروئی آنتی بیوتیک های رایج: انواع ویال آنتی بیوتیک سفازولین (سفالسپورین ها-ویال) سفتازیدیم (سفالسپورین ها -ویال) سفتریاکسون (سفالسپورین ها-ویال) استرپتوسین (ویال) مروپنم (ویال) ایمیپنم+ سیلاستاتین (ویال) سفوتاکسیم (ویال) ونکومایسین (ویال) سفتی زوکسیم (ویال) آمپی سیلین (ویال) کلوگزاسیلین (ویال) پنی سیلین (ویال) آمپی سیلین +سولباکتام (ویال) پیپراکتام (ویال) کلرام فنیکل (ویال) سفپیم (ویال) سفوروکسیم (ویال) اریترومایسین (ماکرولیدها) (ویال) سیپروفلوکسین (ویال) آزیترومایسین (ماکرولیدها) (ویال) آمپی سیلین (پنی سیلین ها) (ویال) کلرامفنیکل (آمپول) کلوکساسیلین (آمپول) مترونیدازول (ویال) انواع پماد، کرم، ژل و لوسیون آنتی بیوتیک: تتراسایکلین (پماد) جنتامایسین (پماد) اریترومایسین (پماد) کلیندامایسین (کرم،ژل) مترونیدازول (کرم.پماد.ژل) مفناید (پماد، کرم، ژل) تریپل سولفا (پماد، کرم، ژل) نیتروفورازون (کرم) موپیروسین (کرم.پماد.ژل) انواع سوسپانسیون آنتی بیوتیک: سفالکسین (سفالسپورین ها-سوسپانسون) اریترومایسین (ماکرولیدها-سوسپانسون) کو آموکسی کلاو (پنی سیلین ها-سوسپانسون) آموکسی سیلین (پنی سیلین ها-سوسپانسون) سفکسیم (سفالسپورین ها-سوسپانسون) آزیترومایسین (ماکرولید-سوسپانسیون) آمپی سیلین (سوسپانسیون) وی بنزاتین (پنی سیلین)(سوسپانسیون) کلاریترومایسین (سوسپانسیون) بنزوئیت مترونیدازول (سوسپانسیون) کلرامفنیکل (سوسپانسیون) کلاویسیلین (سوسپانسیون) انواع قطره آنتی بیوتیک: سولفاستامید (قطره) کلرامفنیکل (قطره) سیپروفلوکساسین (قطره) جنتامایسین (قطره) ریفامپین ( قطره) انواع محلول آنتی بیوتیک: کلیندامایسین (محلول) گلوتارال (محلول) اریترومایسین (محلول) انواع شربت آنتی بیوتیک: آموکسی سیلین (سفالوسپورین ها- شربت) اریترومایسین (ماکرولیدها- شربت) سیپروفلوکسین (شربت) آزیترومایسین (ماکرولیدها)(شربت) آمپی سیلین (پنی سیلین ها- شربت) آموکسی کلاو (پنی سیلین ها- شربت) تتراسایکلین (تتراسایکلین)(شربت) داکسی سایکلین (تتراسایکلین)(شربت) سفالکسین (سفالوسپورین ها- شربت) سفکسیم (سفالوسپورین ها)(شربت) فورازولیدون (شربت) کلرامفنیکل (شربت) کلوکساسیلین (پنی سیلین ها)(شربت) کوتریماکسازول (شربت) کیلیندامایسین (شربت) مترونیدازول (شربت) آمیکاسین (آمینوگلی کسید)(شربت) استرپتومایسین (آمینو گلی کسید)(شربت) جنتامایسین (آمینوگلی کسید)(شربت) نئومایسین (آمینو گلی کسید)(شربت) وی پتاسیم (شربت پنی سیلین) پنی سیلین (شربت) انواع کپسول آنتی بیوتیک: آمپی سیلین (کپسول) آموکسی سیلین (پنی سیلین- کپسول) کلوکسا سیلین (پنی سیلین ها) کپسول سفالکسین (سفالوسپرین ها)کپسول آموکسی کلاو (پنی سیلین ها- کپسول) سفکسیم (سفالوسپورین-کپسول) کیلیندامایسین (آنتی بیوتیک) کپسول کوتریماکسازول (کپسول) آزیترومایسین (ماکرولیدها)(کپسول) اریترومایسین (ماکرولیدها) کپسول داکسی سایکلین (کپسول) تتراسایکلین ( کپسول ) کلرامفنیکل (کپسول ) سیپروفلوکسین (کپسول) فورازولیدون (کپسول) مترونیدازول (کپسول) کوآموکسی کلاو ( کپسول) آزیترومایسین (کپسول) ریفامپین ( کپسول ) سفیکسیم (کپسول) انواع قرص آنتی بیوتیک: اریترومایسین (ماکرولیدها- قرص) سیپروفلوکساسین (قرص) آمپی سیلین (پنی سیلین ها-قرص) آموکسی سیسلین (پنی سیلین ها- قرص) آموکسی کلاو (پنی سیلین ها- قرص) استرپتومایسین (آمینو گلی کسید- قرص) تتراسایکلین (تتراسایکلین -قرص) جنتامایسین (قرص آمینوگلی کسید) داکسی سایکلین (تتراسایکلین-قرص) سفالکسین (سفالوسپورین ها- قرص) فورازولیدون (قرص) کلرامفنیکل (قرص) کلوکساسیلین (قرص) کوتریماکسازول ( قرص) کیلیندامایسین (قرص) مترونیدازول (قرص) نئومایسین (آمینو گلی کسید- قرص) کوآموکسی کلاو ( قرص) آزیترومایسین (قرص) نالیدیکسیک اسید (قرص) هیدروکسی کلروکین سولفات (قرص) وی پتاسیم (قرص) سفیکسیم (قرص) سفیوروکسیم (قرص) کلاریترومایسین (قرص) نیتروفورانتوئین (قرص) پیرازینامید (قرص) فنازوپیریدین (قرص) مایکوفنولیت ( سل سپت ) قرص آرتمتر - لومفانترین (قرص) اوفلوکساسین (قرص) ایزونیازید (قرص) تریپل سولفا واژینال (قرص) اتامبوتول (قرص) لووفلوکساسین (قرص) موکسی فلوکساسین (قرص) انواع آمپول آنتی بیوتیک: داکسی سایکلین (تتراسایکلین) (ویال) کوتریماکسازول (آمپول) کیلیندامایسین (آمپول) مترونیدازول ( آمپول) جنتامایسین (امپول) آمیکاسین (آمپول) کلیندامایسین( آمپول) انواع ساشه آنتی بیوتیک: آموکسی کلاو (ساشه) توجه: این مطلب ادامه دارد. متقاضیان محترم جهت دریافت متن کامل جزوه “آشنائی با انواع آنتی بیوتیک و خصوصیات فارماکولوژی آن” به فروشگاه سایت مراجعه نمایند. جهت انتقال به فروشگاه سایت و دانلود فایل آموزشی این مطلب که در قالب یکصد اسلاید پاورپوینت (۲۰۰۷) به زبان فارسی و با استفاده از تصاویر آموزشی تهیه شده است "لطفا اینجا کلیک کنید" [parspalpaiddownloads id="68"]