سندرم زجر تنفسی نوزادان و درمان آن

سندرم زجر تنفسی (RDS) يک حالت عدم کفايت ريوي است علائم کلينيکي معمولا هنگام يا مدتي کوتاه پس از تولد شروع مي شود و شدت آن در دو روز اول افزايش پيدا مي کند. در صورت عدم درمان مناسب نارسايي تنفس، مرگ در انتظار نوزاد خواهد بود. در نوزادانی که زنده می‌مانند، معمولاً بهبودي بين روزهاي 2-4 شروع مي شود.

هدف:

• مداخله مناسب که باعث افزايش تعداد زنده شدگان همراه با کاهش عوارض جانبي گردد.

بیشتر بخوانید: نوزاد نارس و مراقبت های پرستاری آن

1. توصيه می شود در تمامی مادران با سن بارداری کمتر از 35 هفته آمپول بتامتازون دو دوز هر بار 12mg عضلاني به فاصله h 24  قبل از تولد تجويز شود. فعلاً دوزهاي تکراري کورتيکوستروئيد توصيه نمیشود.
2. استفاده از توکوليتيک ها برای به تاخير انداختن زايمان و آنتي بيوتيک (اريترومايسين به ميزان 500 ميلي گرم هر 6 ساعت) در صورت وجود PROM
3. توصيه می شود براساس برنامه سطح بندی خدمان پريناتال مادران باردار با حاملگی کمتر يا مساوی 32 هفته به سطح 3 انتقال (انتقال داخل رحمی) يابند.

1. احياء نوزاد طبق راهنمای بالينی احياء نوزاد نارس.
2. توصيه می شود به نوزاد نارس در هنگام احياء حداقل غلظت اکسيژنی که که بتواند  100 <HR  حفظ کند تجويز شود.
3. توصيه می شود CPAP  با فشارH20  cc5-6 توسط دستگاه احياء تيپيس (نئوپاف) تجويز شود.
4. در صورت عدم پاسخ مناسب به CPAP، تهويه با فشار مثبت (توسط نئوپاف) مدنظر قرار گيرد.
5. لوله گذاری در صورت عدم پاسخ به تهويه با فشار مثبت و يا نياز به تجويز سورفاکتانت مد نظر قرار گيرد (مراجعه به راهنمای بالينی CPAP و تجويز سورفاکتانت)
6. توصيه می شود در طی عمليات احياء برای ارزيابی درصد اشباع اکسيژن شريانی و تعداد صربان قلب از پالس اکسيمتر استفاده شود (مراجعه به راهنمای اکسيژن درمانی)
7. جهت جلوگيری از هيپوترمی نوزاد نارس از کيسه پلاستيکی مخصوص از جنس پلی اتيلن و بالشتک گرم کننده قابل حمل استفاده شود.

پس از انجام عمليات احياء، هنگام انتقال نوزاد به بخش مراقبت ويژه نوزادان، بايد از يک انکوباتور از پيش گرم شده مخصوص انتقال استفاده شود تا در مسير، دماي مناسب تأمين گردد. در طي انتقال، کيسه پلاستيکي از نوزاد جدا نشود. انتقال توسط فرد ماهر صورت گيرد.

• کنترل مداوم درصد اشباع اکسيژن شريانی، تنفس و ضربان قلب
• کنترل درجه حرارت و تنظيم آن در محدوده ۳۶.۱ الی ۳۷ (مراجعه به راهنمای بالينی کنترل دما)
• کنترل فشار خون بر اساس سن بارداری (ميانگين فشار بايد از عدد سن حاملگی بيشتر باشد)

• زجر تنفسي خفيف:  نمره كمتر از 5 كه از بدو تولد شروع شده باشد و كمتر از 4 ساعت طول بكشد.
• زجر تنفسي متوسط: نمره 8 – 5  يا زجر تنفسي خفيفي كه بيش از 4 ساعت طول بكشد.
• زجر تنفسي شديد: نمره بيش از 8  يا آپنه شديد يا تنفس منقطع (gasping)

«جدول شماره ۱: ارزيابي شدت ديسترس(زجر) تنفسي در نوزادان (Downes Scoring System)»

• کنترل دمای بدن، نوزاد را طبق راهنمای بالينی کنترل درجه حرارت در محدوده ختثی بر اساس وزن تولد و سن حاملگی نگهداريد
• استفاده از کلاه برای تمامی نوزادان
• پوشش پلاستيکی در 5 الی 7 روز نخست حيات در نوزادان با سن حاملگی کمتر از 28 هفته در صورتی که نوزاد بر روی تخت مراقبت باز (وارمر) مراقبت می شود.
• .استفاده از انکوباتور دوجداره دارای سنسور پوستی خودتنظيم
• استفاده از اکسيژن گرم و مرطوب
• کنترل و درمان کاهش فشار خون
• فشار خون نوزاد هر 6 ساعت يک بار و در صورت عدم ثبات وضعيت بالينی به دفعات بيشتر
• در نوزادان با وزن تولد کمتر از 1000 گرم و سن حاملگی کمتر از 28 هفته تجويز کورتيکواستروئيد مد نظر قرار گيرد.
• تشخيص و درمان زودرس مجرای شريانی باز (مراجعه به راهنمای بالينی مجرای شريانی باز)
• تجويز آنتی بويتيک آمپي سيلين و جنتامايسين (مراجعه به راهنمای بالينی عفونت نوزادی)

1. در قدم اول از نرمال سالين با دوز 10 ml/kg استفاده شود،
2. سپس در صورت عدم بهبودی دوپامين با دوز 5-20μgr/kg/min
3. در صورت عدم پاسخ به دوپامين و افزاينده حجم از دوبوتامين با دوز 5-10μgr/kg/min
4. در صورت عدم پاسخ از اپينفرين با دوز 0.01-1.0μgr/kg/min به صورت انفوزيون شد.

• مايع درمانی بر اساس سن تقويمی، سن بارداری و وزن تولد بر اساس جدول شماره 2
• در نوزادان با وضعيت بالينی پايدار توصيه می شود تغذيه روده ای با حداقل مقدار ممکن (تغذيه تروفيک) در نظر گرفته شود.
• توصيه می شود آمينواسيد 1-3 gr/kg از روز اول حيات و اينتراليپيد 0.5-1 gr/kg از روز سوم، ريزمغذي ها 0.2 ml روزانه در طی روزهای اول و مولتي ويتامين تزريقی 0.5 ml  از روزهای اول شروع شود.

مراقبت تنفسی بر اساس نمره تنفسی، شامل موارد زیر می‌باشد:

نوزادان با دیسترس تنفسی خفیف

نوزادان با ديسترس تنفسي خفيف که کمتر از 4 ساعت طول بکشد نياز به مراقبت هاي زير دارند:

• نظارت مستمر
• اکسيژن اضافي براي نگهداري سطح اکسيژن خون در محدوده مطلوب (مثلاً  SpO₂ بين 88 تا 95 درصد)
• بررسي بيشتر در صورت وجود معياري براي ورود به سکانس عفونت

نوزادان با ديسترس تنفسي متوسط

نوزادان با ديسترس تنفسي متوسط ممکن است به درجاتي از حمايت تنفسي مانند CPAP و يا تهويه مکانيکي براي پيشگيري از تبديل آن به ديسترس تنفسي شديد و نارسايي تنفسي نياز داشته باشند.

نوزادان با دیسترس تنفسی شدید

نوزادان با ديسترس تنفسي شديد شامل آپنه شديد و يا تنفس منقطع، نيازمند توجه فوري شامل لوله گذاري و تهويه هستند؛ زيرا اين علائم، علائم شوم نارسايي تنفسي است.

با هر بار شروع تهويه، لازم است آن را براي نيل به اهداف زير بهينه سازي کرد:

• کاهش کار تنفسي
• نگه داشتن  SpO₂ در ميزان مطلوب بين 88 تا 95 درصد
• ايجاد تعادل اسيد باز (40/7-25/7pH )
• نگهداري PCO₂ بين mmHg 45 تا 55
• استفاده از مرطوب کننده در طی اکسيژن درمانی و يا تهويه مکانيکی الزامی است:
• در NCPAP ميزان دما بر روی 33 الی 34 سانتيگراد و ميزان رطوبت آن 50 تا 60 درصد تنظيم شود.
• در تهويه مکانيکی ميزان دما بر روی 36 الی 37 سانتيگراد و ميزان رطوبت آن 60 تا 80 درصد تنظيم شود.
• به راهنمای سازنده دستگاه مرطوب کننده مراجعه شود.
• توصيه می شود الزاماً در طی اکسيژن درمانی يا تهويه مکانيکی از ست يک بار مصرف استفاده شود.

بیشتر بخوانید: چک لیست معاینه بالینی نوزاد