خودمراقبتی اقدامی آگاهانه جهت حفظ و ارتقاء سلامتی

بسیاری از ﺍﻓﺮﺍﺩ جامعه ﺑﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﻏﺸﺎﻥ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺣﺘﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺧﻮﺩ ﺍﻃﻼﻉ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻳﺮ ﺍﺳﺖ .

ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ۲۵-۶۰ ﺳﺎﻝ ، ﺍﻏﻠﺐ ﻧﻘﺶ ﻭﺍﻟﺪﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺳﻼﻣﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﺖ . ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺍﺯ ﻛﻮﺩﻙ ﺗﺎ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻭ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﺭﺍ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭﻗﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ. ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻝ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺭﺍ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﺷﺎﻥ ﻭ ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺧﻮﺩ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﻨﺪ ! ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺠﻤﻊ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺩﺭ ﺑﺪﻥ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻟﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮﺍﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .

ﺳﻼﻣﺘﻲ : ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺟﺴﻤﻲ ، ﺭﻭﺣﻲ ﻭ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻧﺒﻮﺩ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ . ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﺎﻟﻢ ، ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﻲ ﺳﺎﻟﻢ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﻜﺮﻱ ﺑﻲ ﻋﻴﺐ ، ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺷﺎﺩ ، ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﻌﺎﻝ ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻣﻮﻟﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺷﻴﻮﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻢ : ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﺧﻮﺏ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ ﻭ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺴﺘﻦ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﻭﺭﻱ ﺟﺴﺘﻦ ﺍﺯ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﺯﻳﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻟﻢ . ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻴﻮﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﻲ ﺩﺭ ﺗﺎﻣﻴﻦ ، ﺣﻔﻆ ﻭ ﺍﺭﺗﻘﺎﻱ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺍﺳﺖ .

ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ : ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﻀﺮ ﺳﻼﻣﺘﻲ . ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ:

۱ – ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻳﺎ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ، ﻣﺜﻞ ﻭﺍﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮﻥ (ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺳﻄﺢ ﺍﻭﻝ)

۲ – ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺁﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﺗﺎ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻫﺮﭼﻪ ﺯﻭﺩﺗﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ ، ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻣﻮﮔﺮﺍﻓﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺳﻴﻨﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻝ ﺁﻥ (ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺳﻄﺢ ﺩﻭﻡ )

۳ – ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺍﻧﺒﺨﺸﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﻛﺎﺳﺘﻦ ﺍﺯ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ (ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺳﻄﺢ ﺳﻮﻡ )

ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﺍﻧﻪ ﻳﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺩ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻭ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺯﻭﺩ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

خود مراقبتی

تعریف: 
یعنی اقدامات و فعالیت های آگاهانه، آموخته شده و هدفداری که فرد به منظور حفظ حیات و تامین، حفظ و ارتقای سلامت خود و خانواده اش انجام می دهد. خود مراقبتی قسمتی از زندگی روزانه مردم و شامل مراقبتی است که به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان و اجتماعات محلی نیز گسترش می یابد .
در واقع خود مراقبتی شامل اعمالی است که مردم انجام می دهند تا تندرست بمانند، از سلامت جسمی خود نگه داری کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیماری ها یا حوادث پیشگیری کنند، ناخوشی ها و وضعیت های مزمن را بهبود بخشند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد و یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند. 
خود مراقبتی باعث کاهش مراجعات پزشکی، جلب مشارکت افراد در برنامه ریزی و تصمیم گیری برای اقدامات سلامتی خود می شود. گاهی اوقات از مفهوم خود مراقبتی برداشت غلطی صورت می گیرد و با خود درمانی اشتباه می شود. خود درمانی به مفهوم اقدام به درمان بدون داشتن اطلاعات کافی در زمینه علائم و بیماری ها یا تصمیم گیری های خود سرانه و غیر استاندارد درمانی است. از جمله رفتارهای خودسرانه ای که با استانداردهای خودمراقبتی تطبیق ندارد استفاده نابجا از دارو است که نه تنها موجب درمان بیماری نمی شود بلکه باعث ایجاد عوارض دارویی در طولانی مدت نیز می گردد.

حیطه های خود مراقبتی: ارتقای سلامت، اصلاح شیوه زندگی، پیشگیری از بیماری، ارزیابی علایم، حفظ سلامت، درمان بیماری، توان بخشی

جنبه های مختلف خود مراقبتی
 – توجه به وزن خود و نگه داشتن آن در محدوده مناسب 
– آشنایی با تغذیه سالم و پیروی از رژیم غذایی صحیح
– توجه به اهمیت فعالیت بدنی و نقش آن در سلامت افراد
– توجه به مضرات دخانیات و اقدام جهت ترک سیگار
– آگاهی از تاثیر استرس بر سلامتی و اهمیت کنترل آن
– آشنایی با علائم و نشانه های افسردگی
– آشنایی با علائم و نشانه های اضطراب
– آشنایی با راه های تقویت حافظه
– توجه به نقش خواب در سلامت جسمی و روانی و آگاهی از بهداشت خواب
– توجه به سلامت قلب و عروق و آشنایی با عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی
– توجه به عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان و آشنایی با راه های پیشگیری از آن
– توجه به عوامل خطر ابتلا به آرتروز و کمردرد و آشنایی با راه های پیشگیری از آن
– آشنایی با سرطان های شایع و عوامل خطر و راه های پیشگیری از آن ها
– توجه به اهمیت ارزیابی های پاراکلینیکی و انجام به موقع آنها

حمایت از خود مراقبتی
حمایت از خود مراقبتی یعنی فراهم نمودن شرایط و زیرساخت هایی که منجر به توانمندسازی افراد و جامعه برای خود مراقبتی شود، مانند: تقویت جزء خود مراقبتی برنامه های سلامت، حمایت از برنامه هایی که در آنها رویکرد خود مراقبتی مدنظر قرار گرفته است، ارایه طیفی از گزینه ها که ظرفیت اعتماد و کارایی افراد را برای خود مراقبتی تحت تأثیر قرار دهد و  در آخر این که خود مراقبتی می تواند به عنوان یک فرهنگ نهادینه شود.

اما سوالی که اینجا پیش می آید این است که چقدر برای حفظ سلامت خود، مسئولیت‌پذیر بوده‌ایم؟ بدون تردید، هر اندازه که میزان مشارکت فرد در قبال سلامتش بیشتر باشد قطعا از سلامت و به‌دنبال آن شادابی و نشاط بیشتری برخوردار است و این مهم میسر نخواهد شد جز با به ‌کارگیری مستمر مقوله بسیار تأثیر‌گذارخود مراقبتی.

برای تأمین و حفظ سلامت نباید تنها از دست‌اندرکاران اجرایی سلامت انتظار داشت که برای بهبود وضعیت سلامت تلاش کنند بلکه مردم نیز باید در این زمینه مسئولیت‌پذیر باشند که اگر چنین باشد سیاستگذاری‌ها، به ثمر خواهد نشست. شاید اگر بدانیم با اجرای خودمراقبتی تنها در بیماری‌های مزمن که امروزه به یک اپیدمی در کشور تبدیل شده است، می‌توان تا حد قابل تاملی هزینه‌ها را کاهش داد بیشتر نسبت به این مقوله توجه خواهیم کرد.

خودمراقبتی در بیماری‌های مزمن می‌تواند ۴۰درصد از مراجعات مردم به پزشکان عمومی و ۱۷درصد از مراجعات مردم به پزشکان متخصص را کاهش دهد. از سوی دیگر با اجرای خودمراقبتی، ۵۰درصد از حجم مراجعه مردم به مراکز اورژانس و علاوه بر آن، ۵۰درصد هم از حجم بستری در بیمارستان‌ها کاسته خواهد شد.

خودمراقبتی از یک مسواک‌زدن معمولی و رعایت بهداشت فردی شروع می‌شود اما گاه متأسفانه با افرادی روبه‌رو می‌شویم که حتی از همین فعالیت ساده، برای حفظ دندان‌های خود که بسیار در سلامت دهان، دندان و زیبایی مؤثر است غفلت می‌کنند و در نهایت مجبور می‌شوند، هزینه‌های سرسام‌آور خدمات دندانپزشکی را متحمل شوند. خودمراقبتی البته بسیاری از فعالیت‌های حرفه‌ای دیگر را نیز در برمی‌گیرد که البته این امر نیاز به ارائه آموزش‌های لازم به مردم دارد. آموزش باید در سطح ساده باشد با این فرض که همه مردم از تحصیلات لازم برخوردار نیستند. اما گاه افراد تحصیل‌کرده را هم می‌بینیم که در حفظ سلامت خود بی‌توجه هستند، حتی از یک پیاده‌روی ساده که نیاز به هزینه ندارد به‌راحتی چشم‌پوشی می‌کنند.

هر روز به تعداد سیگاری‌ها و قلیانی‌ها افزوده می‌شود و به‌دنبال آن چون تقاضا وجود دارد مغازه‌های قلیان‌فروشی باز و قلیان‌تلفنی هم باب می‌شود و این درحالی است که هشدارهای کارشناسان بهداشتی اتفاقا در زمینه عواقب مواد دخانی کافی بوده است. با اینکه دیگر همه می‌دانند که مصرف غذاهای فست‌فودی مضر است اما باز رستوران‌های فست‌فودی قارچ‌گونه افزایش می‌یابد چون متقاضی مصرف زیاد است و مردم بی‌توجه به سلامت خود هستند.

خودمراقبتی یعنی اینکه به فکر سلامت خود باشیم و از هر آنچه باعث به خطر انداختن سلامت است، داوطلبانه پرهیز کنیم. خودمراقبتی یعنی همانطور که برای همه‌‌چیز وقت می‌گذاری و برنامه‌ریزی می‌کنی، برای حفظ سلامت خود و خانواده هم تلاش کن. وکلام آخر اینکه خودمراقبتی یعنی اراده‌ای قوی داشته باش، تصمیم بگیر و به جنگ هر آنچه دشمن سلامت است برو.

“نه گفتن” ، مراقبت از خود در برابر درخواستهای غیر منطقی دیگران

نه» گفتن بخشی از روند احقاق حق است و با استفاده از آن اعتماد به نفس شما بیشتر می شود ولی اگر این مهارت را فرا نگیرید احساس نومیدی و پریشانی خواهید کرد و به این نتیجه می رسید که مردم به شما به عنوان یک انسان احترام نمی گذارند و تنها به فکر سوءاستفاده از شما هستند. شما باید به این وضعیت خاتمه دهید و نباید حقوق خود را نادیده بگیرید. پس بیایید با فراگیری مهارت “نه گفتن” از خود در برابر درخواستهای غیر منطقی دیگران مراقبت کنیم.

خانواده خواستگاه خود مراقبتی

از خودتان مراقبت کنید. بر عهده داشتن وظیفه پدری یا مادری به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد، بنابر این شما به عنوان یکی از والدین باید از خودتان مراقبت کنید و این کار تنها با برنامه ریزی دقیق قابل اجرا است. ساده ترین کار برای بچه ها این است که تمام اوقات بیداری شما را به خودشان اختصاص دهند. به این ترتیب در صورتی که مراقب خودتان نباشید، به راحتی تمام انرژی و شور و شوق خود را از دست می دهید. پس توجه کنید که باید از جسم و روح خود غافل نشده و زمانی را به معاشرت با افراد و پرداختن به فعالیت هایی که به شما روحیه مثبت، نیرو و اعتماد به نفس می دهد، اختصاص دهید و به یاد داشته باشید که شما الگوی فرزندانتان هستید و اگر مراقب خود باشید فرزندانتان این مهم را از شما می آموزند.

رسانه ها، مروجان خود مراقبتی

مردم اکثر اوقات خود را با رسانه ها می گذرانند و از ارتباط با آنها احساس آرامش و اطمینان می کنند. امروزه استفاده از رسانه های مختلف یکی از شیوه های برقراری ارتباط، دستیابی به اطلاعات گوناگون و… می باشد. رسانه ها همان گونه که نقش کلیدی در حفظ و ارتقاء سلامتی مردم در جامعه دارند، از آنجا که سبک زندگی، نگرش و رفتار مخاطبین را تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند در ترویج خود مراقبتی نیز مؤثر باشند. یادمان باشد رسانه ها هم اکنون نه به عنوان یکی از اجزا و وسایل منزل بلکه به عنوان عضوی از خانواده پذیرفته شده اند.

در مقابل استرس از خود مراقبت کنیم

استرس به معنی فشار روحی و تنش درونی است و در زندگی روزانه به طور فراوان دیده می شود. برای انجام هر کاری میزان معینی از اضطراب عادی است و ضروری هم می باشد. اضطراب بیش از حد یا خیلی کم بر هر عملکردی تاثیری زیانبخش دارد.

امروزه علت بسیاری از اختلالات روانی ، همچنین منشاء تعداد کثیری از بیماری های صعب العلاج، استرس تشخیص داده شده است. اما آیا انسان توان تحمل این فشارها، تنش ها و نگرانی های پی در پی ر ا دارد؟

ما نمی توانیم موقعیت های استرس آفرین را از زندگی حذف کنیم، اما می توانیم آنها را مدیریت کنیم. فشارهایی که هر روز به شکل تنش در بدن انباشته می شوند، اگر راههای مقابله با آن را ندانیم با گذشت زمان می توانند باعث زخم معده، فشار خون بالا، سکته قلبی و سکته مغزی شوند.

برای اینکه بتوانیم در مقابل استرس از خود مراقبت کنیم در قدم نخست لازم است که بیاموزیم به جای نا آرامی آرامش، به جای خشم خونسردی، به جای بی رمقی سرحالی و شادابی و به جای از کوره در رفتن ،کنترل رفتار خود ر ا تجربه کنیم. توکل به یک منبع عظیم، به یک قادر متعال، تحمل ما را در برابر عوامل استرس آفرین افزایش می دهد.

در مقابل خشم از خود مراقبت کنیم

خشم ، احساس یا هیجانی طبیعی است که دامنه ای از برانگیختگی خفیف تا خشم شدید را دربرمی گیرد. آثار خشم اغلب مخرب است و به ایراد ضربات جسمی یا روانی بر فرد و دیگران منجر می شود. استعدادها و توانایی های انسان را ویران می سازد و نیز موجب ایجاد احساس پشیمانی، نوعی شرمندگی و عذاب وجدان می شود.

قدرت خشم در کنترل افکار و رفتار آدمی بسیار زیاد است ابراز خشم به شیوه ای مناسب، سازگارانه و بدون پرخاشگری سالم ترین شکل ابراز خشم است. اگر فردی در موقعیت های خشم برانگیز طوری رفتار کند که هم خود و هم طرف مقابل احساس رضایت و آرامش داشته باشد و به حقوق هیچ یک آسیبی وارد نشود این فرد دارای مهارت کنترل خشم است و می تواند در مقابل خشم از خود مراقبت کند.

مهارت خود آگاهی کلید مراقبت از خود در مقابل بیماریهای روانی

“خودآگاهی” توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قوّت، خواسته‌ها، ترسهاست.برای اکثر ما توصیف ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری خود برای دیگران، کار سخت و دشواریمی‌باشد. به عنوان مثال ممکن است پاسخ به این سوال که چه کسی هستیم، سخت و دشوارباشد. اکثر ما فقط در مورد ویژگی‌های کلی و عمومی خود از جمله سن، جنس، نام خانوادگی، تحصیلات، وضعیت شغلی و … خود صحبت می‌کنیم و از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خود اطلاعات کافی و مناسبی نداریم بسیاری از ما نمی‌دانیم که چه کارهایی را خوب می‌توانیم انجام دهیم؟ چه ویژگی‌های اخلاقی خوب و مثبتی داریم؟ به چه علت مهربان هستیم؟ چه ویژگی‌های منفی اخلاقی داریم؟ در مقابل مشکلات و بیماریها واکنش ما چیست و چگونه از خود مراقبت میکنیم؟ و… همان طور که می دانید بسیاری از بیماریهای روانی در اثر افزایش استرس ظاهر می شود و یا استرس باعث حاد تر شدن آن خواهد شد. به همین علت رشد خودآگاهی به فرد کمک می‌کند تا ویژگی های خود را در زمانی که تحت استرس و اضطراب قرار دارد بشناسد و از خود در مقابل بیماریهای روانی مراقبت کند.