اقدامات پرستاری در کنترل و کاهش درد بیمار

درد وضعیتی است که در آن، شخص به دلیل ایجاد یک آسیب یا جراحت در قسمتی از بدن ناراحتی شدیدی را تجربه یا احساس می‌کند. اکثر بیماران بستری در بیمارستان نیز  تجربه ناخوشایند درد را احساس کرده‌اند. پرستاران بعنوان یکی از اعضای اصلی تیم درمانی که بصورت مداوم و شبانه روز بر بالین بیمار حاضر هستند نیز بیشتر از هر یک از اعضای دیگر این تیم با این معضل آشنایی داشته و موظف هستند در کنار اجرای روش‌های کنترل دارویی درد که از طرف پزشک معالج تجویز شده (و متاسفانه در خیلی از بیمارستان‌ها بعنوان اولین اقدام مورد استفاده قرار می‌گیرد.) است؛ با سایر روش‌های کنترل و کاهش درد بیماران آشنا بوده و آنها را بکارگیرند. بعد از انتشار مطلبی در خصوص روش‌های غیردارویی کنترل و کاهش درد در سایت پرستاران توانمند ایران هم اینک به اقدامات و مراقبت‌های مهم پرستاری در هنگام درد در بیماران پرداخته می‌شود.

1. مشخصات درد را از نظر شدت، شروع، مدت، عوامل تشدیدکننده و تسکین‌دهنده بررسی کنید.
2. به دفعات برای بررسی درد راجع به آن از بیمار سوال کنید.
3. داروهای مسکن مخدر و غیرمخدر را به دقت و  با توجه به توصیه پزشک انجام دهید.
4. رفتارهای نشان دهنده‌ی کاهش درد یا باقی‌ماندن درد را در بیمار بررسی کنید.
5. در صورت دریافت داروی مخدر هر ۲ ساعت بیمار را از نظر وضعیت تنفسی بررسی کنید.
6. نوع دارو و دوز آن را در گزارش پرستاری ثبت و در صورت کاهش درد دوز آن را کم کنید.
7. از روش‌های غیردارویی نظیر انحراف فکر و… نیز استفاده کنید.
8. در صورت تحمل، داروهای خوراکی را جایگزین داروهای تزریقی نمایید.
9. اهمیت مصرف صحیح داروهای مسکن را برای کنترل درد به بیمار توضیح دهید.
10. درد بیمار را با توجه به مقیاس درجه‌بندی صفر تا ده یا مقیاس تصویری آن بررسی کنید.
11. از بیمار راجع به تجربیات گذشته در مورد درد و روش‌های تسکین درد سوال کنید.
12. در مورد داروهای مسکن، نحوه تجویز و عوارض جانبی آنها با بیمار صحبت کنید.
13. از بیمار در مورد وضعیت اشتها، دفع روده‌ای، خواب و… سوال کنید.
14. زمانی که درد حاد بیمار با روش‌های دارویی تسکین یافت. روش‌های غیردارویی تسکین درد را به بیمار آموزش دهید.
15. مقدار نیاز به کاهش یا افزایش در دوز داروی مخدر را بسته به وضعیت بیمار مثل شدت درد، تاثیر در کاهش درد، عوارض جانبی و… مدنظر قراردهید.
16. در صورت نیاز به ویزیت پزشک خصوصا در دردهای شدید، با پزشک معالج بیمار تماس بگیرید.
17. در مورد ترس از عدم تسکین درد و احتمال اعتیاد بعد از مصرف طولانی مدت مسکن‌های مخدر، با بیمار گفتگو کنید. (به بیمار اطمینان دهید؛ که در صورت مصرف صحیح داروهای مخدر اعتیادآور نیست.)

1. مشخصات درد از نظر شدت، محل درد، انتشار درد، زمان شروع، تجربیات گذشته درد، مسکن‌های موثر و… مورد بررسی قراردهید.
2. کنترل علایم حیاتی را در فواصل معین انجام دهید.
3. داروهای مسکن بیمار را طبقه‌بندی کنید و مشخص نمایید که بیمار به کدام دسته نیاز دارد. (داروهای مخدر، داروهای مسکن غیرمخدر، داروهای نوروپاتیک و…)
4. برای تسکین درد سرطانی ابتدا داروهای مخدر (بجز مورفین) و اگر تسکین نیافت داروهای مخدر همراه داروی غیرمخدر و در صورت عدم تسکین از مورفین استفاده نمایید.
5. توجه نمایید که روش تجویز خوراکی برای داروهای مسکن اولویت دارد.
6. جهت جلوگیری از یبوست در بیمارانی که مخدر دریافت می‌کنند با اطلاع به پزشک معالج از یک ملین استفاده کنید.
7. بیمار را از نظر اشتها، اجابت مزاج و استراحت کنترل کنید.
8. در مورد عوارض دارو، اعتیاد، عدم کنترل درد، عوارض جانبی مصرف بیش از حد به بیمار توضیح دهید.
9. همراه مصرف دارو از روش‌های غیردارویی نظیر آرام‌سازی عضلانی (ریلاکسیشن)، ماساژ درمانی، انحراف فکر و… استفاده کنید.
10. به بیمار جهت انجام فعالیت‌های روزمره تا قبل از خسته شدن توضیح دهید.
11. درد بیمار را با توجه به مقیاس درجه‌بندی صفر تا ده بررسی کنید.
12. از بیمار بخواهید موقع تجربه درد محل، شدت و کیفیت آن را بررسی و بخاطر بسپرد و یا با تهیه دفتر یادداشت روزانه، خصوصیات درد، زمان و کیفیت آن و عوامل تسکین دهنده موثر و غیرموثر در آن را یادداشت نماید.
13. در صورت اختلال روانشناسی بیمار از رفتارهای او به شدت درد و … پی ببرید.
14. در نظر داشته باشید که درد وجود دارد و باید آن را درمان کرد.
15. جهت استفاده از داروهای مسکن با پزشک مشورت کنید.
16. روند تسکین درد بیمار را موردنظر قراردهید.
17. در مورد ترس از عدم تسکین درد و یا اعتیاد به داروها با بیمار صحبت کنید.
18. در مورد کاهش یا افزایش دوز دارو با پزشک مشورت کنید.
19. بررسی وضعیت تنفسی بیمار در صورت دریافت داروهای مخدر را مورد نظر قراردهید.
20. در بیماران دچار درد سرطانی پیشرونده به بیمار و خانواده‌اش در سازگاری با وضعیت بیمار و احتمال مرگ وی، کمک کنید.
21. به بیمار و خانواده اش در مورد سندرم درد مایوفاشیال دهید که با برقراری و افزایش مهارتهای ارتباط بین فردی، شدت درد را به حداقل برساند.

خواندن این مطلب مفید است: پرستاری درد