بیماری آنفولانزا و موارد مصرف واکسن آن

بیماری آنفلوانزا (یا آنفولانزا) یک بیماری ویروسی دستگاه تنفسی است که در موارد همه گیری می‌تواند عوارض شدیدی حتی مرگ و میر داشته‌باشد.

• تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد (دهانی)
• سردرد
• درد بدن و خستگی
• آب ریزش بینی
• ناراحتی گلو (خارش و سوزش)
• سرفه
• علائم گوارشی (اسهال، استفراغ)

ترشحات حلق و بینی بیماران، مخزن عفونت است سرفه و عطسه که حاوی ترشحات است، باعث انتقال بیماری می‌شود.

واکسیناسیون آنفولانزا دارای مزیت های زیر است:

• از عوارض شدید و مرگ‌ومیر جلوگیری می‌کند.
• از بروز سرماخوردگی شدید جلوگیری می‌کند.
• در صورت دریافت واکسن احتمال ابتلا به آنفلوانزا به شکل خفیف وجود دارد.

به دلیل تغییرات در ویروس آنفلوانزا، لازم است هر ساله واکسیناسیون تکرار شود.

• افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند.
• افرادی که تب بالا دارند.
• در موارد قبلی تزریق واکسن آنفلوانزا حساسیت داشته‌اند.
• مادران باردار (در ماه دوم و سوم)

• سالمندان و بیماران ضعیف و ناتوان
• مبتلایان به بیماری‌های ریوی، قلبی، کلیوی و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
• پرسنل بهداشتی درمانی
• کودکانی که به مدت طولانی تحت درمان با آسپرین هستند.
• مادران بارداری که نیمه دوم بارداری آنها در فصل آنفلوانزا قرار می‌گیرد.

واکسن آنفولانزا محتوی آنتی‌ژن‌های سطحی ویروس آنفولانزا است که بر روی تخم‌مرغ های بارور حاصل از گله‌های مرغ سالم تکثیر داده می‌شوند.

شکل دارویی این واکسن به صورت سوسپانسیون در سرنگ‌های آماده مصرف و به شکل مایع شفاف و بی‌رنگ در سرنگ‌های تک‌دوز است.

برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا به خصوص در افرادی که در صورت ابتلا به آنفولانزا در معرض خطر بروز عوارض آن قراردارند، توصیه می‌شود.

انجام واکسیناسیون به خصوص برای بیماران زیر با در نظرگرفتن سیاست‌های ملی ایمن‌سازی توصیه می‌شود:

1. افراد با سن ۶۵ سال و بالاتر، بدون درنظرگرفتن شرایط جسمانی آنها.
2. بزرگسالان و کودکان مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی یا قلبی شامل آسم.
3. بزرگسالان و کودکان مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت.
4. بزرگسالان و کودکان مبتلا به اختلالات مزمن عملکرد کلیه.
5. بزرگسالان و کودکان مبتلا به نقص سیستم ایمنی ناشی از بیماری‌ها یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند کورتیکواستروئیدها) یا رادیوتراپی.
6. کودکان و نوجوانان شش ماهه تا ۱۸ ساله که ترکیبات محتوی استیل سالیسیلیک اسید (آسپیرین) را برای مدت طولانی مصرف می‌کنند و به دنبال ابتلا به بیماری آنفولانزا، در معرض خطر ابتلا به سندرم Reye قراردارند.

مقدار مصرف برای بزرگسالان و کودکان و بزرگ تر از ۳۶ ماه ۰/۵ میلی لیتر (یک دوز کامل) است.

در کودکان بین شش تا ۳۵ ماه، اطلاعات بالینی محدود بوده و مقادیر ۰/۲۵ الی ۰/۵ میلی‌لیتر مصرف‌شده‌است.

کودکانی که برای اولین بار واکسن دریافت می‌کنند، لازم است بعد از گذشت دست کم چهار هفته، دوباره واکسن دریافت‌کنند.

واکسن به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی عمیق تزریق می‌شود.

واکسیناسیون لازم است در بیماران مبتلا به تب یا عفونت حاد به تعویق انداخته شود.

در صورت داشتن حساسیت به هریک از ترکیبات فعال یا جانبی دارو و باقیمانده‌های احتمالی ترکیبات تخم‌مرغ، پروتئین مرغی، فرمالدئید، استیل تری متیل آمونیوم بروماید، پلی سوربات ۸۰ و یا جنتامایسین، از مصرف واکسن بپرهیزید.

این واکسن را تحت هیچ شرایطی داخل عروق تزریق نکنید. همانند سایر واکسن‌های تزریقی، این واکسن می‌تواند منجر به واکنش آنافیلاکتیک در بدن بیمار گردد. برای همین دقت شود که هنگام تزریق، امکانات درمانی و نظارت‌های لازم در دسترس باشد.

بیشتر بدانید: تزریقات ایمن

این واکسن را می توان همراه سایر واکسن‌ها تجویز کرد. ولی در صورت تجویز همزمان دو واکسن، احتمال تشدید عوارض جانبی آنها وجود دارد. واکسیناسیون لازم است بر روی اندام‌های متفاوتی صورت گیرد.

پس از تجویز واکسن آنفولانزا امکان مشاهده پاسخ مثبت کاذب در برخی سنجش‌های آزمایشگاهی مثل هپاتیت وجود دارد که گذرا است.

واکسن آنفولانزا را می‌توان در دوران شیردهی تجویزکرد. براساس اطلاعات محدود موجود، عوارض ناخواسته مشخصی در ارتباط با تجویز این واکسن در مادر و جنین مشاهده نشده‌است.

این واکسن را می‌توان در سه ماهه دوم و سوم بارداری تجویز کرد. در زنان بارداری که به دلایل پزشکی، احتمال بروز عوارض ناشی از آنفولانزا در آنها بیشتر است؛ مصرف این واکسن بدون در نظرگرفتن ماه بارداری توصیه شده‌است.

از عوارض جانبی شایع ناشی از تزریق این واکسن (یک صدم تا یک دهم) می‌توان به سردرد، تعریق، درد عضلات و مفاصل، تب، ضعف، لرز، خستگی، واکنش‌های موضعی شامل سرخی، ورم، درد و سختی محل تزریق اشاره کرد. این عوارض معمولاً طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شود.

از واکنش‌های ناخواسته گزارش‌شده می‌توان به اختلالات خون وسیستم لنفاوی، واکنش‌های آلرژیک شدید، اختلالات سیستم عصبی مثل تشنج و اختلالات عروقی و پوست مثل خارش و کهیر اشاره کرد.

ایمنی سرمی معمولاً بین دو تا سه هفته ایجاد می‌شود. مدت ایمنی پس از تزریق واکسن بین شش تا ۱۲ ماه است.

این واکسن را لازم است در دمای بین دو تا هشت درجه سانتی گراد (یخچال) و به دور از نور و انجماد نگهداری کنید. عمر قفسه‌ای دارو یک سال است. قبل از تزریق، واکسن را به دمای حدود ۲۵ درجه سانتی گراد (دمای استاندارد اتاق) برسانید. سرنگ را قبل از تزریق به آرامی تکان دهید.

• شستشوی دست ها بعد از سرفه، عطسه و دست زدن به دهان و بینی
• استراحت، نوشیدن کافی مایعات
• رعایت توصیه‌های پزشک معالج
• اجتناب از تماس با دیگران
• رعایت بهداشت فردی و عمومی
• پوشاندن دهان در زمان سرفه یا عطسه
• کاهش مسافرت‌های غیرضروری
• استفاده از ماسک، دستمال کاغذی و معدوم ساختن صحیح آن بعد از مصرف.

• آیا میدانید؟
  • وقوع همه گیری آنفلوانزا، غیر قابل پیش‌بینی است.
  • سرعت انتشار آنفلوانزا، بسیار بالا است.
  • در بیماران قلبی، ریوی، کلیوی، افراد مسن و کودکان عوارض شدید و مرگ و میر بیشتری به دنبال دارد.
  • بهترین زمان واکسیناسیون اوایل پاییز است.