شایع ترین علامت آسیب گلومرولی درکودکان سندرم نفرتیک است. این بیماری با پروتئینوری شدید، کاهش آلبومین خون، افزایش لیپید و ادم مشخص می شود. اما در واقع یکی از تظاهرات بالینی طیف وسیعی ازبیماری هاست که با افزایش نفوذپذیری گلومرول ها به پروتئین و درنتیجه دفع ادراری پروتئین شناخته می شود.
انواع سندرم نفروتیک
سندرم نفروتیک با حداقل تغییرات (mcns)
در حدود 80% از موارد سندرم نفروتیک در کودکان از این نوع می باشد. این بیماری در هر سنی ممکن است ایجادشود اما در دوران خردسالی شایع تر است. ابتلا در پسران بیشتر از دختران است. علت آن شناخته نشده ولی بروز یک بیماری غیراختصاصی در 4-8 روز گذشته باعث بروز علایم می گردد.
سندرم نفروتیک ثانویه
مهمترین دلیل صدمه گلومرولی بروز گلومرولونفریت حاد یا مزمن است و به نسبت در جریان بیماری های عروقی کلاژن، مسمومیت ناشی از داروها مثل تری متادیون و فلزات سنگین، نیش حشرات رخ می دهد و علامت اصلی بیماری کلیوی درکودکان مبتلا به نقص اکتسابی سیستم دفاعی (ایدز) می باشد.
سندرم نفروتیک مادرزادی
نوع ارثی است که بوسیله ژن مغلوب اتوزوم انتقال می یابد. در این نوع بیماری به درمان عادی پاسخ نمی دهد و مرگ و میر در سال اول یا دوم زندگی اگر شیرخوارتحت دیالیز یا پیوند موفقیت آمیز قرار نگیرد، اتفاق می افتد.
تظاهرات بالینی سندرم نفروتیک
- کودک با سابقه سلامتی شروع به افزایش وزن کرده که بطور موذیانه طی چند روز یا هفته می باشد.
- پف کردگی صورت خصوصا اطراف چشمها در هنگام برخاستن ازخواب مشخص است ولی در طی روز کاسته شده در حالیکه تورم شکم و اندامهای تحتانی قابل توجه است.
- ادم ژنرالیزه بتدریج رخ داده بگونه ای که والدین تصور می کنند رشد طبیعی است.
- ادم مخاط روده ممکن است سبب اسهال، ازدست دادن اشتها و جذب ضعیف روده ای شود.
- حجم ادرار کاسته شده بنظر میرسد که کدر و کف آلود است.
- رنگ پریدگی شدید وجوددارد.
- تغیرات در ناخن ها بصورت خطوط سفید موازی به علت تقلیل طولانی مدت آلبومین خون.
- در کودکان مبتلا به mcns در موارد نادر فشار خون بالا یا ثابت وجود دارد.
تدابیر پرستاری سندرم نفروتیک
- یکی از وظایف مهم پرستاری کنترل روزانه احتباس مایع یا دفع و ثبت دقیق آنهاست بطوریکه امر اساسی در کودکان خردسال می باشد. (استفاده از کیسه های جمع کننده برای پوست عامل ادم تحریک کننده می باشد.)
- بررسی ادرار از نظر وزن مخصوص و آلبومین، وزن روزانه و اندازه گیری دور شکم، بررسی ادم مثلا افزایش یا کاهش تورم اطراف چشم، نواحی وابسته، درجه گوده گذاری و رنگ و ماهیت پوست بخشی از مراقبت پرستاری است.
- در کودکان بستری در بیمارستان زمانی که ادم دارند استراحت مطلق داده می شود. اکثر آنها در هنگام قرارگرفتن بصورت دمر رضایت خاطر پیدامی کنند. این کودکان را باید تشویق کرد تا بطور منظم تغییر وضعیت دهند تا از شکنندگی پوستی پیشگیری شود.
- نواحی که بیشتر دچار ادم می شود شامل: اسکروتوم، شکم و ساق ها بوده که ممکن است نیاز به توجه داشته باشد. سطوح پوستی را باید تمیزکرد و با پوشک یا پنبه پوشاند تا از تماس آنها بهم خوداری نمود.
- کنترل دقیق علایم حیاتی کودک لازم است تا هرگونه نشانه ای از جمله کاهش تعداد تنفس، افزایش یا کاهش فشارخون و همچنین افزایش درجه حرارت مورد بررسی قرارگیرد.
- به دلیل اینکه کودکان نسبت به انواع عفونتها مثل سلولیت، پنومونی، سپسیس و پریتونیت حساس هستند پرستار باید کودک را نسبت به انواع عوارض و علایم این بیماریها کنترل و چک کند و بطور مکرر تغییر وضعیت داده و از تماس با هم اتاقی، ملاقات کنندگان یا پرسنل آلوده به عفونت خودداری نمود.
- پرستار باید کودک را از نظر عوارض شایع داروهای مصرفی (کورتیکواستروئیدها و مدرها) مثل افزایش وزن، خونریزی معده، افزایش قند خون، افزایش یا کاهش فشار خون موردتوجه قرار دهد.
- ازدست دادن اشتها در نفروز فعال مسئله را برای پرستار مهم می سازد. دراین حالت تلاش توام پرستار و متخصصین تغذیه برای طرح مناسب تغذیه کودک به والدین امری ضروری می باشد. البته در مرحله ادم نمک معمولا محدود میشود ولی کاملا حذف نمی شود.
- هرگونه کوشش برای سرو جالب غذا باید انجام گیرد. ولی نیاز به مقدار قابل توجه ابتکار دارد که کودک را وادار به خوردن نمود. حتی دادن پاداش ممکن است کمک کننده باشد.
- فعالیت های مناسب تفریحی و سرگرم کننده بخش مهمی از مراقبت آنهاست. به محض اینکه مایع ادم برطرف شد به کودکان اجازه داده می شود که فعالیت های عادی را بتدریج شروع کنند.