گاستریت یا ورم معده به تنهایی یك بیماری نیست اما موجب التهاب بافتهای معده شده و زمانی اتفاق میافتد كه بافت درون معده تحریكپذیر میشود. گاستریت ممكن است در كوتاهمدت بروز كند و یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا كند كه معمولا قابل درمان است. عوامل بروز این عارضه عبارت از ترشح بیش از حد اسید معده، استفاده بیش از حد مشروبات الكلی، سیگار كشیدن، خوردن بیش از اندازه و خوردن غذاهای بسیار داغ و ادویهدار، استفاده طولانی مدت از داروهای بدون استروئید و ضدالتهابی و یا عفونت حاصل از باكتری «هلیكو باكترپیلوری» است.
گاهى اوقات نیز این بیمارى پس از یك جراحى مهم، آسیبهاى شدید، سوختگىها و یا عفونتهاى شدید بروز مىكند. به علاوه برخى بیماریها از قبیل كم خونىهاى مضر، اختلالات سیستم ایمنى خودكار بدن و رفلكسهاى كبدى مىتوانند موجب بروز گاستریت شوند. گاهى اوقات نیز این بیمارى بدون هیچ عاملى بروز مىكند. از شایعترین علائم این بیمارى دردها و گرفتگىهاى شكمى و برگشت اسید معده یا به اصطلاح همان ترش كردن است. ممكن است پس از صرف هر وعده غذا بیمار تا 5 ساعت احساس سوزش در ناحیه معده داشته باشد.
سایر علائم نیز شامل بروز تب، درد قفسه سینه، باد گلو، بازگشت اسید معده به دهان، نفخ شكمی، تهوع و استفراغ یا احساس كامل آن و یا احساس سوزش در اعضاى بالایى شكمى و نیز بىاشتهایى است.
همچنین، وجود خون در استفراغ یا مدفوع سیاه از نشانههاى خونریزى در معده است كه مىتواند نشاندهنده مشكل جدى باشد كه نیازمند رسیدگىهاى فورى پزشكى است.
گاستریت از طریق یك یا تعداد بیشترى آزمایشات پزشكى قابل تشخیص است.
1) آندوسكوپى اعضاى شكمى بالایى كه در این روش پزشك مربوطه یك لوله نازك شامل یك دوربین بسیار ظریف را از راه دهان یا گاهى موارد مجارى بینى وارد بدن مىكند و آن را به سمت معده مىفرستد تا بافتهاى معده را مشاهده كند. پزشك التهابهاى بافت را بررسى كرده و ممكن است یك نمونه كوچك از بافت معده را نیز براى آزمایش بردارد. عمل كندن بافت را براى نمونهبردارى بیوپسى مىنامند.
2) روش بعدى آزمایش خون است كه پزشك مىتواند گلبولهاى قرمز خون را شمارش كرده و با كنترل آن متوجه شود كه فرد دچار كم خونى است و این به آن معنى است كه تعداد گلبولهاى قرمز خون بیمار به حد طبیعى نیست. این كم خونى گاهى اوقات مىتواند به دلیل خونریزى از معده باشد.
3) آخرین شیوه آزمایش مدفوع است كه در این آزمایش وجود خون در مدفوع كه دلیل آن ممكن است خونریزى از معده باشد كنترل مىشود.
گاستریت معمولا با تغییر رژیم غذایى و دارویى قابل بهبود است. درمان این بیمارى معمولا شامل مصرف دارو براى كاهش تولید اسید معده است كه از این طریق علائم بیمارى بهبود یافته و به تدریج سلامتى حاصل شود چرا كه اسید معده بافتهاى ملتهب معده را تحریك مىكند.
همچنین، جلوگیرى از مصرف برخى غذاها، نوشیدنىها و داروهاى خاص در این خصوص توصیه مىشود. چنانچه عامل گاستریت بیمار عفونى باشد نیز درمان آن امكانپذیر است؛ براى مثال ممكن است پزشك آنتى بیوتیكهاى خاصى را براى از بین بردن میكروب هلیكوباكتر تجویز كند.
محققان توصیه مىكنند كه پیش از متوقف كردن مصرف هر دارو و یا شروع هر شیوه درمانى حتما باید با پزشك مشورت كرد.
انتخاب نوع روش درمان این بیمارى با در نظر گرفتن فاكتورهایى چون سن، سلامت عمومى بدن، تاریخچه پزشكی، گسترش بیماری، طاقت بدن در برابر داروها و روشهاى درمانى ویژه و در نهایت انتخاب و ترجیح خود بیمار صورت مىگیرد.
به طور كلى پزشكان به منظور جلوگیرى از شدت یافتن بیمارى توصیههایى دارند كه به قرار زیر است:
1-مصرف غذاها و نوشیدنىهاى سبك و عدم فراموش كردن یا به تعویق انداختن وعدههاى غذایی
2-عدم مصرف غذاهاى داغ و ادویهدار كه براى هضم دشوار هستند.
3-عدم مصرف نوشیدنىهاى الكلدار و كافئیندار مانند چای، قهوه و …
4-ترك و یا حداقل استفاده از سیگار
هر بیمار نیز باید حساسیتهاى فردى خود را نسبت به یك خوراكى خاص تشخیص داده و از مصرف آن خوددارى كند.