گاواژ چیست و عملکرد آن به چه صورت است؟
همه ی افراد برای زندگی نیاز به غذا دارند اما در شرایط خاص مانند بعضی از بیماری ها، بی اشتهایی، اختلال در بلع ،جراحی های دهان و … نمی توان همه یا بخشی از نیازهای غذایی را از طریق تغذیه دهانی تامین کرد؛ در نتیجه باید تغذیه از راه دیگر صورت گیرد. یکی از این روش ها، تغذیه روده ای و یا تغذیه با لوله می باشد كه اصطلاحاً به آن گاواژ مي گويند.
معمولاً در اين روش، لوله از راه بيني وارد معده شده و يا در موارد خاص با انجام عمل جراحي از راه شكم مستقيماً وارد روده كوچك مي گردد. تغذیه با لوله به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت می باشد. اما در اکثر موارد بعد از مدت کوتاهی، فرد توانایی تغذیه از راه دهان را باز می یابد و به شرایط عادی بر می گردد.
محلولهای مورد استفاده در تغذیه با لوله را نيز محلول گاواژ می گویند. که شامل کربوهیدرات، پروتئین، چربی و ویتامین ها و املاح مورد نیاز می باشند. این محلول ها به صورت «دست نخورده»، «نیمه هیدرولیز شده» و «هیدرولیز کامل» وجود دارند که از طریق لوله وارد معده و یا روده می شوند.
محلولهای گاواژ هم به صورت دستی و هم به صورت تجاری در دسترس می باشند. محلول های دستی شامل مخلوطی از غذاهای طبیعی شامل گوشت، شیر، برنج ، موز، عسل، هویج، سیب و … می باشند که توسط مخلوط کن ترکیب شده و سپس صاف می شوند. اما محلولهای تجاری به صورت آماده می باشند و نسبت به محلولهای دستی دارای میزان بیشتر کالری و پروتئین و ریز مغذی در یک حجم مشخص می باشند و همچنین به دلیل عدم دخالت دست، بار میکروبی کمتری دارند. از آنجایی که محلول های تجاری توسط پرستار یا شخص مسلط به این امر آماده می شود، دارای خطای کمتری می باشد.
اهميت ریختن آب قبل و بعد از گاواژ
قبل و بعد از هر نوبت تغذيه از راه لوله معده، بايد 50 سي سي آب ساده به داخل لوله ريخته شود تا ضمن باز نگه داشتن لوله، از رشد باكتري ها يا بستن دلمه و مسدود شدن لوله جلوگيري شود.
مراقبت های پرستاری از بیمار در حین گاواژ
- قبل از شروع گاواژ بايد از اينكه لوله در محل صحيح خود قرار دارد مطمئن شد.
- سر بيمار بايد حدود 30 درجه بالاتراز بدن قرار گرفته باشد .
- راحتي و سرعت جريان مايع گاواژ بايد بررسي گردد.
- توانايي بيمار براي تحمل محلول گاواژ بايد تعيين گردد. به علائمي مانند (احساس پري در معده و نفخ شكم، خارش، تهوع، استفراغ، اسهال، يبوست توجه گردد).
- BUN كراتينين و پروتئين و هموگلوبين، هماتوكريت بصورت دوره اي و با نظر پزشك معالج كنترل گردد.
- علائم كم آبي (دهيدراسيون) مورد توجه قرار دهيد (خشكي غشاء هاي مخاطي تشنگي، پر رنگ شدن و كاهش حجم ادرار)
- ظرف غذا، سرنگ گاواژ و لوله معده هر 48-24 ساعت تعويض گردد.
- وزن بيمار بصورت روزانه كنترل گردد.
اینجانب بعنوان پزشک معتقدم مراقبتهای پرستاری بیمار جزء لاینفک مراقبتهای پزشکی میباشد و برای ارتقاء مراقبتهای پزشکی بایستی مراقبتهای پرستاری و پیرا پزشکی بعنوان واحد درسی به دانشجویان پزشکی تدریس شود.
سلام جناب دکتر
از توجه و لطف شما به مطالب سایت و توانمندی های بالقوه پرستاران سپاسگزارم. بدون شک پزشک و پرستار مانند دو بال همای سلامت هستند که هماهنگی و همکاری آنها در ارتقا و اثربخشی اقدامات درمانی و مراقبتی و نیز بهبود بیمار بسیار مهم است.