وظایف و مسئولیتهای بیماران و همراهان بیمار در بیمارستان

کلیه بیماران و مراجعین به بیمارستان های کشور شایسته دریافت بهترین خدمات درمانی و تشخیصی متناسب با نوع بیماری خود، همراه با حفظ کرامت و ارزش های متعالی انسانی بدون توجه به نژاد ، ملیت ، مذهب و … می باشند.
این بخشی از منشور حقوق بیماران است که به عنوان یک اصل در نظام سلامت کشور مورد تصویب قرار گرفته و ابلاغ شده است. این منشور مورد قبول و سرلوحه اهداف متعالی تمام بیمارستان های کشور قرار دارد. محور‌های پنج‌گانه منشور حقوق بیمار شامل حق دریافت خدمات مطلوب، حق دریافت اطلاعات به نحو مطلوب و کافی، حق انتخاب و تصمیم‌گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت، حق احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداری و در نهایت حق دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات است.
اما از طرفی بیماران، همراهان بیمار و ملاقات کنندگان بیمار نیز در قبال خدمات دریافتی و در رابطه با پرستاران، پزشکان و کارکنان بیمارستان وظایف و مسئولیتهایی را بر عهده دارند. موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده است. از طرفی اجرای برنامه های کلان توسعه و ارتقای سلامت جامعه نظیر طرح تحول سلامت علی رغم افزایش رضایتمندی مردم بابت کاهش سهم پرداخت بیمار در بیمارستان های دولتی، موجب افزایش تعداد دفعات مراجعه و سطح توقع بیماران از کارگزاران بخش سلامت بخصوص کارکنان بیمارستان ها شده است.
بر اساس گزارش خبرگزاری ها و سایت های خبری، متاسفانه طی هفته های اخیر شاهد افزایش تعداد موارد توهین، تهدید و برخورد های فیزیکی با گروه های مختلف کادر درمانی اعم از پزشک، پرستار و … در سطح کشور هستیم.
تحقیقات متعددی که در این رابطه انجام شده است نشان می دهد که افزایش اعمال خشونت رفتاری به کارکنان مراقبت سلامتی یک مشکل مهم برای جامعه پرستاری محسوب می شود.
در یک مورد مطالعه که با هدف تعیین میزان تعدی کلامی به پرستاران شاغل در بیمارستان‌های سراسر کشور و ارتباط آن با برخی عوامل فردی، محیطی توسط مهناز شوقی (M.SC) از دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد، و نتایج آن در فصلنامه کومش، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان به چاپ رسیده است، یافته های حاکی است ۸۷،۴ درصد از پرستاران طی ۶ ماه حداقل یکبار در محیط کار خود مورد تعدی کلامی قرار گرفته بودند و بیشتر تعدی های کلامی از سوی همراهان بیمار به میزان ۶۴،۴ درصد بود.
اما لازم است که بدانیم مطابق قوانین مدنی و حقوق قضایی، کارکنان بیمارستان در برابر هرگونه توهین، تهدید و بی حرمتی به هر شکل تحت حمایت قانون بوده و متخلفان از قانون، تحت پیگرد و مجازات کیفری قرار خواهند گرفت.
براساس مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی به صراحت عنوان شده چنان که هر کس اعم از بیمار و بستگان به پرسنل درمانی در حین انجام وظیفه توهین کنند مشمول ۳ تا ۶ ماه حبس، شلاق تا ۷۴ ضربه و جزای نقدی می شوند. مصادیق توهین عبارتند از: بکاربردن الفاظ رکیک و اهانت آمیز و تحقیر کننده، فحاشی و انجام هرگونه اقدامات عملی (ضربه) که دلالت بر توهین و تحقیر داشته باشند. ضروری است پرسنل درمانی در صورت وقوع جرایم ذکر شده با اطلاع مسئول ما فوق صورتجلسه حادثه را تنظیم واز مامورین انتظامی و امنیتی در خواست کمک نمایند.
همچنین مطابق ماده ۶۰۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) در خصوص تمرد نسبت به مامورین دولت آمده است:
– هرگونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مامورین دولت در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب می شود و مجازات آن بشرح ذیل است:
۱ – هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از شش ماه تا دو سال
۲ – هرگاه متمرد در حین اقدام دست به اسلحه برد حبس از یک تا سه سال
۳ – در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال
تبصره – اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد .
اما قصد ما از مطرح کردن این موضوع مظلوم نمائی یا توجیه قصور عده قلیلی از پرسنل درمانی بیمارستان در انجام وظیفه و خدمت به بیماران محترم و کم توجهی به حقوق بیماران در بیمارستان نیست. بلکه قصد داریم تا به تمام مردم عزیز جامعه بزرگ اندیش خود نشان دهیم که پرسنل بیمارستان ها و بخصوص پزشکان و پرستاران در مقابل بیماران و همراهان بیمار قرار ندارند بلکه در کنار آنها بوده و مانند عضوی از خانواده خود از آنها مراقبت کرده و برای بازگرداندن سلامت آنها از هیچ کوششی دریغ نخواهند کرد. برای رسیدن به این مطلوب مسلماٌ همکاری و مشارکت همه بیماران و همراهان بیمار با تیم درمانی و دست اندرکاران ارائه خدمات در بیمارستان لازم و ضروری است.
جهت حصول نتیجه بهتر و دستیابی به تعامل موثر توجه بیماران عزیز و همراهان محترم آنها را به نکات زیر در محیط و بخش های بالینی بیمارستان جلب نموده و از آنها تقاضامندیم با احساس مسئولیت و با هدف همکاری در برنامه درمان و بهبود بیماران خود، این موارد را رعایت فرمایند:
۱٫ احترام به اصول اخلاقی اسلامی و ارزشهای فرهنگی در بیمارستان و رعایت آنها
۲٫ احترام و رعایت حقوق فردی سایر بیماران
۳٫ برخورد مناسب با کارکنان بیمارستان براساس عرف فرهنگی جامعه
۴٫ رعایت قوانین و مقررات داخلی بیمارستان در زمینه ساعت ملاقات و حضور بر بالین بیمار، دستورالعمل های تغذیه ای و نظائر آن
۵٫ پذیرش اصل اولویت بندی بیماران در اورژانس بیمارستان و ارائه خدمات درمانی بر این اساس
۶٫ عدم استعمال دخانیات در طول زمان مراجعه یا بستری در بیمارستان
۷٫ اجتناب از بهمراه آوردن اشیاء قیمتی، پول زیاد، طلا و جواهر آلات، حیوانات خانگی و نظائر آن به محیط بیمارستان
۸٫ رعایت مقررات ایمنی بیمارستان و در صورت عدم آگاهی سوال از پرسنل
۹٫ آگاهی از تعرفه خدمات درمانی و تضمین پرداخت هزینه های بیمارستان و حق الزحمه پزشکان و …
۱۰٫ مشارکت در اجرای دستورات و برنامه های درمانی تیم درمانی بیمارستان
۱۱٫ مشارکت و همکاری در اجرای دستورات داروئی و مراقبتی و نیز پیگیری و مراجعه بعدی طبق دستور پزشک بعد از ترخیص
۱۲٫ همکاری در جهت ارائه اطلاعات لازم و صحیح مرتبط با بیماری به تیم درمان
۱۳٫ اجتناب از هرگونه ارتباط مالی مستقیم با پزشکان و سایر گروههای درمانی و پرداخت کلیه وجوه لازم فقط به صندوق بیمارستان در قبال اخذ رسید.
۱۴٫ دقت و همکاری در استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات بیمارستان با توجه به این موضوع که اموال بیمارستان بیت المال بوده و پس از ترخیص بیمار جهت بیماران بعدی مورد استفاده قرار می گیرند.
۱۵٫ اجتناب از به همراه آوردن اطفال کمتر از ۶ سال به داخل بخشها به منظور پیگشیری از انتقال عفونت های خطرناک به آنها
۱۶٫ در صورت ضرورت حضور همراه با بیمار، معرفی همراه بیمار همگن و متناسب با بخش های مخصوص خانم ها یا آقایان
۱۷٫ اطلاع به پزشک معالج یا پرستار بخش در صورت تمایل به استفاده از غذای خانگی
۱۸٫ خودداری از دست زدن به سرم بیمار و کم و زیاد کردن آن، زیرا این کار باعث افزایش یا کاهش قطرات سرم می شود که ممکن است خطرآفرین باشد.
۱۹٫ پوشیدن لباس مخصوص بیمارستان در مدت زمان بستری در بخش
۲۰٫ خودداری از همراه آوردن هر نوع گل و گلدان طبیعی به داخل بخش های بستری بیمارستان
۲۱٫ الزامی بودن همراه داشتن کارت همراه بیمار جهت ورود و خروج و اقامت همراه محترم بیمار در بالین بیمار در بخش مربوطه
۲۲٫ خودداری از تصویربرداری و فیلمبرداری بویژه از حریم خصوصی بیمار در تمام بخش های بیمارستان (در صورت درخواست جهت تصویربرداری و فیلمبرداری از بیمار خود نیاز به اخذ مجوز و هماهنگی قبلی با واحد حراست بیمارستان می باشد)
۲۳٫ رعایت سکوت و حفظ آرامش در بخش های بیمارستان برای جلوگیری از ناراحتی و اضطراب بیماران
۲۴٫ توجه به تاریخ اعتبار و انقضای دفترچه بیمه بیمار جهت تسریع در امور ترخیص
۲۵٫ همراه داشتن یک برگ فتوکپی شناسنامه و صفحه اول دفترچه بیمه و بیمه تکمیلی جهت تسریع در امور ترخیص
۲۶٫ همراه داشتن گزارش و یا کروکی پاسگاه انتظامی جهت بیماران تصادفی جهت تسریع در امور ترخیص
۲۷٫ توجه به این نکته که در راستای اجرای طرح تحول سلامت کلیه امور مربوط به درمان و تشخیص بیماران (بجز بیماران نزاع و درگیری، زیبائی و…) بر عهده بیمارستان می باشد. (سهم بیماران از هزینه درمان با دفترچه بیمه ۶% و با بیمه روستایی ۳% می باشد)
۲۸٫ توجه به این نکته که پرداخت کلیه هزینه های درمانی، پزشکی، تجهیزات، دارو و … صرفا از طریق باجه بانک یا صندوق بیمارستان می باشد، لذا پرداخت وجه به هر عنوان به پزشکان و پرسنل بیمارستان ممنوع می باشد.
۲۹٫ خودداری از قرار دادن باقیمانده غذا در ظروف بدون در یا کیسه مشکی داخل یخچال
۳۰٫ در صورت نیاز به نظافت درخواست کمک از بهکار (پرسنل خدمات بیمارستان)
۳۱٫ درصورت نداشتن همراه و نیاز مبرم استفاده از سیستم زنگ اخبار جهت ارتباط با پرستار بخش
۳۲٫ رعایت اصول تفکیک زباله در بیمارستان به این صورت که زباله های غیر عفونی (مثل مانده غذا و جعبه شیرینی و..) در سطل زباله اتاق بیمار که با کیسه زباله مشکی مشخص شده است، انداخته شده ولی زباله های عفونی (نظیر باند، سرم و لوازم آغشته به خون و ترشحات بیمار) در سطل عفونی که با کیسه زباله زردرنگ مشخص شده است، انداخته شوند. (در صورت تردید برای انجام این کار از پرسنل کمک گرفته شود.)