مراقبتهای عمومی پس از زایمان

مادر عزیز: با عرض تبریک و تهنیت به مناسبت تولد فرزند دلبندتان و آرزوی سلامتی برای شما، راهنمایی که پیش رو دارید مراقبت‌های بعد از زایمان را تشریح می‌کند. با بکاربردن نکات این راهنما، امکان ایجاد مشکلات بعد از زایمان خود را به حداقل ممکن برسانید.

دوران بعد از زایمان از زمان خاتمه زایمان طبیعی یا سرازین شروع می‌شود و تا زمانی که تغییرات ایجاد شده در بدن در اثر حاملگی به فرم قبلی خود برگردد ادامه می‌یابد. این زمان به طور معمول ۴۰ روز طول می‌کشد. همچنین استراحت روزانه شما باید در حد نیازتان باشد و بهتر است از روزهای اول کارهای ابتدایی نوزاد را خودتان شخصا انجام دهید.

دوران بعد از زایمان بسیار حساس است. مادر در این دوران در معرض خطرات احتمالی می‌باشد. ده روز اول بعد از زایمان حساس‌تر است زیرا بیشترین تغییرات بدن مادر در این دوران اتفاق می‌افتد و به علت مسائل و مشکلات ناشی از خونریزی و تغییرات فشارخون احتمال بوجود آمدن عوارض در این ایام بیشتر است.

مادرانی که نوزاد خود را شیر می‌دهند ممکن است تا زمانی که نوزاد را شیر می‌دهند قاعده نشوند. ولی اکثرا در ماه پنجم تا ششم بعد از زایمان قاعده خواهندشد.

اکثر مادران فکر می‌کنند تا زمانی که نوزاد خود را شیر می‌دهند؛ حامله نخواهندشد ولی اتفاق افتاده که مادران در همین دوران بدون اینکه حتی اولین قاعدگی بعد از زایمان اتفاق افتاده باشد باردار شده اند. بنابراین به شما توصیه می‌شود بعد از روز چهلم (۶ تا ۸ هفته بعد از زایمان) جهت مشاوره تنظیم خانواده به پزشک خود و یا نزدیک‌ترین مرکز بهداشت محل خود مراجعه نمایید.

مراقبت‌های بهداشتی بعد از سزارین به شرح زیر است:

• روز چهارم بعد از سزارین پانسمان ناحیه عمل را بردارید و به حمام بروید و دوش ایستاده بگیرید. دست خود را با آب صابون یا شامپو آغشته نمایید و ناحیه عمل را شستشو دهید.
• پس از خروج از حمام ناحیه سزارین را با سشوار یا گاز استریل خشک نمایید .
• از لباسهای نخی استفاده نمایید.
• در صورت بزرگ بودن شکم، با شکم‌بند یا روسری شکم خود را ببندید طوری که روی ناحیه عمل قرارنگیرد.
• تا حد امکان راه بروید.
• از مقاربت به مدت شش هفته خوداری کنید.

مراقبت‌های بهداشتی بعد از زایمان طبیعی به شرح زیر است:

• بهتر است حدود ۶ ساعت پس از زایمان طبیعی دوش ایستاده گرفته شود. این امر می‌تواند در روزهای بعد تکرار شود.
• اگر بخیه دارید ناحیه بخیه را تمیز و خشک نگاه دارید
• اگر بخیه دارید، روزی سه بار؛ هر بار به مدت ۲۰ دقیقه در یک لگن که حاوی آب ولرم و بتادین که شبیه چای کمرنگ باشد؛ بنشینید و سپس ناحیه بخیه را خشک نمایید.
• جهت بهبودی سریع روزی سه مرتبه سشوار را با فاصله روی ناحیه بخیه بگیرید.
• لباس زیر نخی بپوشید و روزانه تعویض نمایید.

• غذاهای بهتر و متنوعتر با توجه به سفره خانواده داشته باشید.
• در صورت تشنگی و نیاز بدن به آب از آن استفاده کنید. هیچ مایع دیگری را جایگزین آب برای رفع تشنگی نکنید.   

• برای جلوگیری از یبوست شکم و اجابت مزاج راحت از موادغذایی سبک و پرانرژی و انواع سبزی‌ها و میو ه‌ها استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای نفاخ (حبوبات، سبزیجات خام مانند کلم و میوه‌های نفاخ و…) خودداری کنید.
• ۴ الی۵ روز پس از زایمان جهت معاینه نوزاد نزد پزشک متخصص نوزادان یا اطفال مراجعه کنید.
• هشت تا ده روز بعد از سزارین و در صورت نیاز به کشیدن بخیه‌ها، جهت ویزیت مجدد به پزشک متخصص زنان خود مراجعه کنید.
• ۴۰ روز بعد از عمل جهت ویزیت مجدد و تکمیل مراقبت‌ها و مشاوره برای پیشگیری از بارداری و فاصله‌گذاری بین زایمان‌ها به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنید.
• در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر سریعا به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا خطری متوجه شما نگردد:
  • در صورت احساس تب، تورم و ترشح ناحیه عمل
  • در صورتی که هر ۵ دقیقه نوار بهداشتی کاملاً به خون آغشته گردد.
  • خونریزی در حد متوسط ولی مداوم باشد.
  • خونریزی بعد از ده روز پس از زایمان مشاهده گردد.
  • داشتن علایم شوک مثل سردی دست‌ها و پاها، تنفس تند، گیجی، سردرد و …
  • هرگونه اختلال در دفع ادرار و اجابت مزاج
  • هرگونه درد و قرمزی و تورم در پستان‌ها

بعد از زایمان عضلات شکم دچار شلی می‌شوند که جهت برگشت به حالت اولیه تنها روش موثر انجام ورزش بعد از زایمان است. ورزشهای شکم را می‌توانید بلافاصله پس از زایمان طبیعی و حدود ۱۰-۷ روز پس از سزارین شروع نمایید. به این منظور:

• طاقباز به پشت خوابیده و بدون اینکه زانوها را خم کنید ۱۰ مرتبه پای راست و ۱۰ مرتبه پای چپ را کاملاً بالا بیاورید.
• ۱۰ مرتبه بدون اینکه زانوها خم شوند دراز و نشست کنید.

فیلم آموزشی سزارین