پرستاران بدلیل ماهیت شغلی خود در معرض خطر عوامل متعدد فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و حتی روحی و روانی قرار دارند. بطور کلی مخاطرات شغلی حرفه پرستاری را می توان در چند گروه تقسیم بندی کرد:
۱- مخاطرات بیولوژیکی :
پرستاران ممکن است در معرض ابتلاء به انواع بیماریهای مسری و عفونی که از طریق هوا و یا بافت های آلوده منتقل می شوند، (مثل سل مقاوم به دارو یا بیماریهای عفونی منتقله از طریق خون و یا ترشحات زنده مانند ایدز و هپاتیت B و C ) و سایر عفونت های فرصت طلب باشند.
بنابراین شستن مرتب دست ها که یکی از اصول مهم حرفه ای پرستاری است، برای پیشگیری از این ابتلا به این عفونتها می تواند بسیار موثر باشد.
از طرفی بروز درماتیت های تماسی پوست به علت مواجهه بیش از حد با مواد گندزدا و شوینده یکی از بیماری های شایع در پرستاران است.
همچنین خطر ابتلا به انواع بیماریهای مسری خونی در هنگام تزریق و استفاده از سرنگ و سوزن یکی دیگر از نگرانی های شغلی پرستاران است.
۲- مخاطرات شیمیایی :
در محیط بیمارستان پرستاران ممکن است در مواجهه با مواد و عوامل شیمیایی زیر قرار گیرند:
مواد شیمیایی مختلف که به صورت روزانه برای ضد عفونی و استریل کردن سطوح و وسایل و تجهیزات بکار می روند .
گازهای بیهوشی (از جمله اکسید نیتروژن ، هالوتان، اتر دی اتیلن و ….) – انواع داروها و لاتکس (دستکش و تجهیزات مصرفی)
۳- مخاطرات ارگونومیک :
بسیاری از موقعیت هایی که در آنها اعمالی همراه با فشار دادن وانجام یک فعالیت تکراری ، و ضعیتهای نامناسب بدن در حین کار و فعالیت هایی یکنواخت و به مدت طولانی وجود دارد جزء مخاطرات ارگونومیک محیط کار پرستاران محسوب می شوند نظیر:
– راه رفتن و یا ایستادن برای مدت زمان طولانی
– بلند کردن وجابجایی اجسام سنگین و یا بیماران
– خم و راست شدنهای مکرر
۴- مخاطرات شغلی ناشی از عوامل فیزیکی:
پرستاران در مواجهه با تابش اشعه های x و همچنین اشعه های ناشی از رادیو ایزوتوپها و همچنین لیزر قرار دادند.
همچنین پرستاران ممکن است سوختگی ناشی از تجهیزات استریل شده داغ را تجربه کنند.
۵- عوامل روحی و روانی محیط کار:
کار به تنهایی در شیفت های شب می تواند منجر به بروز اختلالات خلقی روانی و افسردگی در شاغلین این حرفه شود. همچنین مسئولیت مراقبت در حالت های اورژانسی بیماران نیاز به تصمیم گیری های خاصی داشته که منجر به استرس زیادی می شود. مواجهه پرستاران با مجروحین و مصدومین پس از حوادث و سوانح یکی دیگر از علل بروز استرس در آنها می باشد.
علاوه بر این اکثر پرستاران نوبت کار بوده و عده کمی از آنها روزکار هستند که کار در این وضعیت ها می تواند منجر به بروز اثرات سوء بهداشتی و روحی شود.
مواجهه طولانی مدت با عوامل زیان آور بالا می تواند باعث بروز عوارض مزمن در بعضی اندام ها و ارگانهای بدن شود. ازجمله این عوارض می توان به اختلالات تنفسی ، عصبی ، سیستم تولید مثل ، پوست ، سیستم خون ساز اشاره کرد. به طور مثال اکسید اتیلین که توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان یک ماده سرطانزای شناخته نشده انسانی (گروه ۹) طبقه بندی شده است.
عوارض جانبی مواجهه طولانی با مواد شیمیایی و دارویی مانند داروهای ضد سرطان ، مواد استریل کننده مثل گلو تارآلدئید و گازهای بیهوشی ممکن است عوارض شدیدی در پرستاران ایجاد کند. از جمله:
. خستگی و کمر درد
. بیماریهایی مانند سل و هپاتیت و ایدز
. درماتیت های آلرژیک تماسی ، به علت استفاده مکرر از صابون ، مواد شوینده و مواد ضد عفونی کننده
. حساسیت به لاتکس دستکش های طبی
برخی از اقدامات پیشگیرانه و کاهش دهنده مخاطرات شغلی برای پرستاران :
. شستشوی مرتب دست ها برای کاهش عفونت ها بسیار ضروری است. بنابراین استفاده از کرمهای مرطوب کننده پوست برای جلوگیری از خشکی پوست الزامی می باشد.
. یادگیری تکنیکهای مناسب برای جلوگیری از صدمات سرسوزن (نیدل استیک)
. استفاده مداوم از تجهیزات حفاظتی فردی مناسب در حین کار ، مانند استفاده از دستکش های لاتکسمناسب برای تمیز کردن و یا کار با مواد شیمیایی
. پوشیدن کفش مناسب و طبی برای راه رفتن و ایستادن در محیط کار
. آموزش تکنیک های مناسب برای بلند کردن اجسام و بیماران
. رعایت اصول ارگونومی برای مواقعی که بایستی کار در یک موقعیت خاص مانند قرار گرفتن دست ها در وضعیت بالاتر از شانه ها قرار گیرد و یا انجام اعمال تکراری
. آگاهی از خطرات بهداشتی مربوط به نوبت کاری و تنظیم ساعت های کار و استراحت بر اساس الگوهای پیشنهادی استاندارد.
. فرا گرفتن تکنیک های کاهش استرس و همچنین کار در موقعیت های تنها
. نصب و نگهداری سیستم های تهویه مناسب در محیط کار
. کنترل کلیه منابع و سطوح در معرض تابش اشعه های یونیزان توسط مسئول فیزیک بهداشت و استفاده دائم از دزیمترهای فردی جهت پرستارانی که در بخش های پزشکی هسته ای مشغول به فعالیت هستند و از بیمارانی که از داروهای رادیواکتیو و رادیو داروها استفاده می کنند، مراقبت می کنند. این افراد بایستی دوره های آموزشی ایمنی و بهداشت پرتوها را فرا گرفته باشند.
جهت دانلود بیماریهای پوستی ناشی از شغل در پرستاران اینجا کلیک کنید.