سقط خود به خودی جنین و مقابله با عوارض روانی آن

سقط خود به خود را به صورت دفع خود به خود محصولات لقاح قبل از هفته ۲۴ حاملگی تعریف می‌کنند. این حالت معمولا بین هفته ۸ و ۱۲ اتفاق افتاده و با شیوع کمتر هنگامی که اتیولوژی آن متفاوت است در خلال سه ماهه دوم پیدا می‌شود. تصور می‌شود که حداقل در هر پنج حاملگی، یک مورد با سقط خودبخود ی خاتمه پیدا می‌کند. شایع ترین علت سقط خودبخودی در ۳ ماهه اول بارداری اختلالات کروموزومی است. شایع‌ترین علت سقط خودبخودی در ۳ ماهه دوم بارداری نقص‌های ساختمانی رحم یا دهانه رحم / مرگ جنین و یا نارسایی‌های جفت است.

1. تهدید به سقط
2. سقط اجتناب ناپذیر
3. سقط ناقص
4. سقط کامل
5. سقط فراموش شده
6. سقط عفونی

1. وجود برخی از عفونتها در مادر: مانند عفونت دستگاه تناسلی با ویروس هرپس سیمپلکس
2. دیابت قندی کنترل نشده
3. کمبود هورمون پروژسترون در مادر
4. سوء تغذیه خیلی شدید مادر
5. استعمال دخانیات توسط مادر
6. مصرف الکل توسط مادر
7. مصرف زیاد قهوه توسط مادر
8. برخورد مادر با اشعه ایکس
9. مصرف قرصهای ضدبارداری در زمان بارداری
10. داشتن دستگاه داخل رحمی در زمان بارداری
11. گازهای بیهوشی
12. عدم پذیرش جنین توسط سیستم ایمنی مادر
13. میوم رحمی
14. چسبندگیهای داخل رحمی
15. نقصهایی در ساختمان رحم (رحم با شکل غیرطبیعی)
16. نارسا بودن دهانه رحم (دهانه رحم به صورت طبیعی در زمان زایمان باز می‌شود. ولی در دهانه رحم نارسا این حالت زودتر اتفاق می‌افتد.)
17. سن بالای مادر در زمان بارداری
18. خوردن ضربه به شکم در زمان بارداری
19. جراحی های شکم در زمان بارداری
20. بارداری با فاصله کمتر از ۳ماه از زایمان قبلی

بیشتر بدانیم: مراقبتهای پیش از بارداری و بیماریهای خاص

شایعترین نشانه سقط، خونریزی از مهبل است که می‌تواند از یک لکه بینی خفیف تا خونریزی شدید متفاوت باشد. خون می تواند حاوی لخته یا بافت های دیگر باشد. به هرحال خونریزی مهبلی در طی حاملگی همیشه به معنای وقوع سقط نیست. به ویژه اگر خونریزی خفیف است و فقط مدت کوتاهی دوام می آورد. خونریزی طولانی یا سنگین همانند یک قاعدگی یا سنگین تر از آن به احتمال بیشتری سقط را مطرح می کند.
اغلب گرفتگی‌های عضلانی با دردهای مشابه قاعدگی و کمی درد وجود دارد. احساس گرفتگی می تواند ریتمیک و بسیار ناراحت کننده مشابه انقباضات زمان زایمان باشد. ممکن است میزان زیادی مایعات از دست برود به ویژه اگر حاملگی پیشرفت بیشتری داشته است. در بعضی زنان علائم معمول حاملگی مانند تهوع، درد پستانی و خستگی ممکن است بدون انتظار متوقف شود.
هر علامت این چنینی باید بلافاصله به پزشک گزارش شود، اگر سقط شروع شده باشد کار کمی می توان برای پیشگیری از انجام آن نمود.

اگر سقط کامل شده باشد؛ دیگر به درمان نیازی نیست. وقتی سقط قبل از هفته ۱۰ حاملگی اتفاق می‌افتد، احتمال بیشتری دارد که کامل شود و رحم کاملاً خالی شده و دهانه رحم بسته شود. اگر سقط کامل نشود نیاز به درمان دارد. گرچه در بعضی موارد بهتر است اجازه داده شود که سقط سیر طبیعی خود را طی نماید. تصمیم در خصوص اینکه آیا درمان طبی نیاز است یا خیر بستگی به مرحله حاملگی، میزان خونریزی، هر گونه خطری برای سلامتی و انتخاب شخصی هر زن دارد.
وقتی حاملگی قبلاً بدون خونریزی متوقف شده باشد بدون آنکه فرد متوجه شده باشد، یا زمانی که میزان قابل توجهی خونریزی وجود دارد، درمان با دارو یا جراحی برای برداشتن بافت باقیمانده لازم می شود. گرچه خونریزی پس از آن نیز ممکن است طولانی شود، تحقیقات نشان می دهد که پرهیز از جراحی می‌تواند خطر عفونت را زیاد کند.
به هر حال مهم است که زن از نزدیک مورد مراقبت قراربگیرد تا اطمینان حاصل شود که بافت سقط شده به طور کامل دفع شده است. چرا که هر تأخیر قابل توجهی می تواند باعث عفونت شود.
درمان جراحی، نیازمند یک بیهوشی کوتاه مدت برای تخلیه رحم است.

شش نکته ضروری برای پیشگیری از سقط جنین را در ادامه بخوانید:

به گزارش ایسنا، دپارتمان بهداشت آمریکا در گزارشی به شش مورد که زنان باردار باید برای سلامت خود در نظر داشته باشند، اشاره کرده است.

اولین مورد، باکتری «لیستریا» است. این باکتری باعث بروز سقط جنین می‌شود؛ به طوری که ۸۸ درصد از زنان باردار به دلیل وجود این باکتری ناشی از مصرف برخی از موادغذایی در بیمارستان بستری شده و ۳۰ درصد هم جنین خود را از دست می‌دهند. زنان باردار۲۰ برابر بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به این باکتری هستند؛ چرا که این عامل بیماری زا می‌تواند از جفت عبور کرده و جنین را تحت تاثیر قرار دهد.

به همین دلیل مواد غذایی که عامل بروز این باکتری و بیماری‌های مرتبط می‌شوند را زنان باردار نباید مصرف کنند. این مواد غذایی شامل غذاهای آماده، ماهی دودی، پنیر نرم، شیر جوشانده نشده، گوشت فریزشده و غذاهای نیمه آماده اند؛ ‌این مواد حاوی باکتری لیستریا هستند.

به گزارش ایسنا، دومین مورد که زنان باردار باید از آن دوری کنند،‌ جیوه است. این ماده یک فلز با شدت مسمومیت بالاست که در صورت در معرض قرارگرفتن به مدت طولانی و دائم می‌تواند به سیستم مرکزی عصب و سایر ارگان‌های بدن نظیر کبد و دستگاه گوارش اثر مخرب بر جای بگذارد.

باکتری‌های درون رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها می‌تواند جیوه را به متیل جیوه تبدیل کند که این ماده درون بدن ماهی‌ها و سایر آبزیان باقی می‌ماند و پس از صید و مصرف به بدن انسان‌ها منتقل می‌شود.

بر‌اساس اعلام آکادمی ملی علوم آمریکا،‌ هر ساله ۶۰ هزار نوزاد با درجه بالای جیوه در بدنشان به دنیا می‌آیند که این موضوع باعث بروز صدمات مغزی غیرقابل جبرانی در این کودکان می‌شود. البته نوع و درجه علایم صدمات و ضایعات به میزان و دوز جیوه در بدن این کودکان بستگی دارد.

در سال ۲۰۰۴ میلادی، اداره غذا و داروی آمریکا FDA و آژانس حفاظت از طبیعت EPA در گزارشی مشترک اعلام کردند که این ماده برای زنان باردار، زنان جوان که در سن بچه‌دارشدن قرار دارند و کودکان و نوزدان بسیار مخرب و زیان‌آور است.

در این گزارش که هنوز هم معتبر است، غذاهایی که این افراد نباید مصرف کنند به شرح زیر است: ماهیانی که میزان جیوه درون بدن آن‌ها مشخص نیست، نباید صرف شود. کوسه، شمشیرماهی، ماهی ماکرو، مهره ماهی از جمله ماهی‌هایی است که حاوی جیوه فراوان هستند. به همین ترتیب، نباید بیش از ۳۴۰ گرم هر هفته از ماهی‌های تن، ماهی سالمون و گربه ماهی مصرف شود.

ماهی‌هایی که از رودخانه‌های محلی صید می‌شود چون تن آلباکور نیز دارای مقادیر بالای جیوه هستند و تنها باید ۱۷۰ گرم هر هفته از آن صرف شود. صدف‌ها و میگوها هم جزو این لیست هستند.

سومین موردی که باعث بروز سقط جنین و بیماری‌های مرتبط با تولد می‌شود، بیماری با منشا انگل توکسوپلاسماست. این انگل از حیوانات خون‌گرم نظیر گربه‌های خانگی به فرد منتقل می‌شود. به همین دلیل، اکثر پزشکان و متخصصان زنان به خانم‌های باردار توصیه می‌کنند از نزدیک شدن و تماس با این حیوانات خودداری کنند تا هم سلامت خود و هم سلامت جنینشان را حفظ کنند.

البته باید به این نکته اشاره کرد که ابتلا به این انگل نشانه‌ای ندارد و تنها بر جنین اثر می‌گذارد و باعث بروز ناهنجاری‌های چشمی و مغزی و عقب افتادگی ذهنی در نوزاد می‌شود.

همچنین اگر این انگل در گوشت موجود باشد، ‌دمای بالا و یا پایین می‌تواند آن را نابود کند؛ به طوری که موادغذایی چون آبزیان خام، سبزیجات و میوه‌های نشسته، گوشت‌های نیمه پخته و دودی حاوی این انگل هستند که نباید آن‌ها را مصرف کنیم.

به گزارش ایسنا، بر‌اساس اعلام دپارتمان بهداشت آمریکا می‌توان با شست و شوی کامل دست‌ها و تمامی سطوح و موادغذایی و یا دوری جستن از حیوانات خانگی به ویژه گربه‌ها از ورود این انگل مخرب به داخل بدن جلوگیری به عمل آورد.

چهارمین مورد عامل بیماری‌زایی و سقط جنین، باکتری سالمونلا است. این عامل بیماری‌زایی نشانه‌هایی چون تب بالا، استفراغ، تهوع و مننژیت را شامل می‌شود. این عامل می‌تواند باعث بروز تب تیفویید نیز شود، اما با پختن و گرمادادن موادغذایی می‌توانید این باکتری را نابود کنید. مواد غذایی که نباید آن‌ها را مصرف کرد شامل آبزیان خام، گوشت و لبنیات پاستوریزه نشده و مواد غذایی خانگی است.

به گزارش ایسنا، پنجمین مورد ماده سمی «پولی کرونتید بی فنیل» یا به اختصار PCB که تا سال ۱۹۷۰ میلادی در محصولات الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گرفت، به دلیل دارا بودن مواد سمی بسیار قوی منع شد، اما به دلیل اینکه در مدت طولانی تجزیه می‌شود، امروزه برای زنان باردار مشکل ساز شده است.

این ماده متاسفانه از طریق سطوح غنی از چربی نظیر شیرمادر جذب بدن جنین شده و ناتوانایی‌های ذهنی، وزن کم حین تولد و عدم رشد مغزی را در پی دارد. همچنین سر این نوزادان که در معرض این ماده قرار گرفته‌اند کوچکتر از بقیه است. مواد غذایی نظیر آبزیانی که از سدها و دریاچه‌های اطراف تاسیسات برقی و الکتریکی PCB صید می‌شوند، حاوی مقادیر زیادی از این ماده هستند.

ششمین مورد باکتری E.Cdi است که از طریق مصرف زیاد مواد دارای کافئین و الکل وارد بدن جنین می‌شود.

از دست رفتن بارداری، بدون توجه به اینکه در چه هنگامی یا در چه شرایطی رخ دهد، ناراحت کننده است. امیدها و رویاهای مادر برای کودک متولد نشده اش به باد می رود. ممکن است احساس کند دیگر فرصتی برای بچه دارشدنش پیش نمی‌آید و با این تصور، دچار نومیدی شود. تجربه سقط جنین از جهات مختلفی بر او تاثیر می گذارد. اما بهر حال، باید این مرحله را پشت سر بگذارد و با احساس غم وسوگواری کنار بیاید.

عواطف مادر در قبال این حادثه ممکن است از خشم تا نومیدی متفاوت باشد. به او وقت بدهید تا این دوران داغدیدگی را طی کند و آنچه را که رخ داده است، بپذیرد. داغدیدگی در چند مرحله رخ می دهد. ممکن است هر مرحله از آن را به سرعت بگذراند و در برخی مراحل بیشتر باقی بماند یا برخی از مراحل اصلا برای او رخ ندهد. مراحل رایج داغدیدگی اینها هستند:

1. انکار: در ابتدا ممکن است پذیرفتن واقعه برای مادر ناممکن باشد. ممکن است خودش را در ناباوری نسبت به آن بیابد.
2. خشم: ممکن است نسبت به خودش، همسرش یا تقدیر و مانند آنها که اجازه دادند این واقعه رخ دهد، احساس خشم داشته باشد.
3. احساس گناه: ممکن است فکر کند اگر دقت بیشتری کرده بود، بچه اش سقط نمی شد.
4. افسردگی: رنج و غم مادر ممکن است به علایم افسردگی بینجامد. این احساسات معمولا با گذر زمان برطرف می‌شود. اگر افسردگی او مدت زیادی به طول انجامد، ممکن است نیاز به کمک روان پزشکی داشته باشد.
5. پذیرش: هر گامی در مسیر داغداری برمی دارد، او را به مرحله پذیرش نزدیک می کند. مادر هرگز کودکش را فراموش نخواهدکرد، اما پذیرش ممکن است درد او را تسکین دهد.

مادر در مسیر پذیرش از دست دادن فرزندش، ممکن است به موانعی بربخورد. برای مثال احساس خشم و گناه که فکر می کرده فروکش کرده است، دوباره بازگردند. برخی عوامل محرک مانند دیدن کودکان در پارک، بازی یا دیدن یک نوزاد در آغوش مادر، ممکن است خاطرات او را زنده کند و مواجهه با آنها برای مادر مشکل باشد. تا هنگامی که آمادگی لازم را کسب نکرده است، او را از قراردادن در این موقعیت های بالقوه دردناک دور نگه دارید.

برای اینکه مادر کمی آسا ن‌تر تسلا پیداکند، این توصیه های عملی می تواند به او کمک کند. به مادر یادآوری کنید توصیه هایی را که فکر می‌کند؛ می‌تواند به او کمک کند انتخاب کند و آنها را به کار ببندد.

1. خودتان در این مورد تصمیم بگیرید: دوستان و نزدیکانتان ممکن است به شما توصیه کنند که تمام چیزهایی که یادآور وجود بچه است مانند لباس های بارداری یا وسایل بچه را از جلوی چشمتان دور کنید اما تصمیم در این مورد با خود شماست. اگر آماده نیستید که چنین کارهایی را انجام دهید، به خودتان زمان مورد نیاز را بدهید.
2. خاطراتی از بچه تان ایجاد کنید: ممکن است بخواهید نامی برای بچه فوت کرده انتخاب کنید یا سوگواری برای او ترتیب دهید. ممکن است با اختصاص دادن یک قطعه جواهر یا کاشتن درخت یا ایجاد یک یادبود دیگر خاطره او را گرامی بدارید.
3. عجله نداشته باشید: حال شما در برخی از روزها ممکن است بهتر از روزهای دیگر باشد. اگر فکرکردن در مورد آینده ذهن شما را اشغال کرده است، ذهن تان را بر گذر از همان روز متمرکز کنید.
4. از خودتان مراقبت کنید: به مقدار کافی استراحت کنید و غذاهای سالم بخورید. برای ورزش و فعالیت جسمی زمانی کنار بگذارید.
5. تصمیمات عمده را عقب بیندازید: شما مسایل عاطفی و جسمی بسیاری را پشت سر خواهیدگذاشت. اگر ممکن است، گرفتن تصمیمات عمده مانند خریدن خانه یا تغییر شغل را عقب بیندازید.
6. با همسرتان صحبت کنید: مردان و زنان به شیوه های متفاوت داغداری را از سر می‌گذرانند. انتظار نداشته باشید که همسر شما به همان طریق شما داغداری کند. با یکدیگر در مورد نحوه کنار آمدن با احساسات تان صریح و صادق باشید.
7. یادداشت روزانه بردارید: نوشتن افکار و احساسات تان ممکن است راهی موثر برای تسکین درد و رنج تان باشد.
8. از دیگران کمک بخواهید: دوستان و نزدیکان ممکن است بهترین راه کمک به شما را ندانند و ممکن است همیشه ندانند چه حرفی باید به شما بزنند. هنگامی که نیاز به کمک آنها دارید، به آنها بگویید. اگر می خواهید در مورد کودک از دست رفته تان صحبت کنید یا می خواهید خاطره کودک را زنده نگه دارید، احساسات خودتان را با دوستان و نزدیکان تان در میان بگذارید.
9. به یک گروه حمایتی بپیوندید: شریک شدن تجربه از دست دادن کودک با دیگرانی که حادثه مشابهی را از سرگذرانده اند یا در جلسات رودررو یا به صورت آنلاین، ممکن است آرام بخش باشد. مراجعه به یک مشاور روحانی نیز ممکن است منبع خوبی برای گرفتن توصیه یا مشاوره باشد.

گردآورنده مطلب:

مریم گروسیان (کارشناس ارشد آموزش روان پرستاری)