دانلود کتابچه راهنمای واکسیناسیون برای پرستاران

حفاظت از فرد حساس در مقابل بیماریهای واگیردار با استفاده از عامل بیماری زا را واکسیناسیون می گویند. از طريـق واكسيناسيون می توان بدن را به طور مصنوعی به ساخت آنتی کور تحریک کرد و به این ترتیب «ایمنی اکتسابی مصنوعی فعال» به وجود آورد. با این روش در بدن شخص بدون ابتلاء به بیماری آنتی کور ایجاد می شود. برای تهیه واکسن باید عامل بیماری را را از طریق حرارت دادن، رقیق کردن یا اضافه کردن مواد شیمیایی به نحوی دگرگون سازند که دیگر برای میزبان بیماری را نباشد. اما خاصیت آنتی ژن آن باید حفظ گردد و قادر به تحریک سیستم ایمنی آنتی کور سازی باشد.

مهم ترین واکسنهایی که برای مقابله با بیماریهای میکروبی ساخته شده واکسن دیفتری سیاه سرفه، گزاز (سه گانه) سل، سیاه زخم، وباء شبه حصبه، مننژیت و بعضی از انواع عفونت های استرپتوکوکی و استافیلوکوکی است . واکسنهایی که برای مقابله با بیماری ویروسی تهیـه شـده عبـارت است از: واکسن آبلـه، فلج اطفال، MMR (سرخک،سرخجه، اوریون)، آنفلوانزا، هاری، تب زرد و هپاتیت و بالاخره از دسته بیماریهای ریکتریایی، تیفوس و از بیماریهای انگلی، سالک را می توان نام برد. طبق تعهدات جمهوری اسلامی ایران در کنفرانس آلما آتا مبنی بر دستیابی به پوشش مناسب واکسیناسیون کودکان زیر 5 سال رنامه گسترش ایمن سازی از سال 1363 باهـدف مصونیت فعال در کودکان در برابر بیماریهـای قابـل پیشگیری بـا واكـسـن شـامل دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، سرخک، سل و فلج اطفال آغـاز شـد. ایـن بیماریها به دلیل ایجاد معلولیت و مرگ و میر فراوان در کودکان زیر 5 سال انتخاب شده و از ویژگی تمامی آن هـا وجـود راه مطمـئن پیشگیری از طريق تزریق واکسن است. از طرف دیگر از سال ۱۳۷۲ واکسیناسیون هپاتیت B نیز به برنامه اضافه شد. ضمنا تا قبل از سال ۱۳۸۳ در برنامـه واكسيناسيون کشوری واکسن سرخک در سنین ۹ ماهگی و 15 ماهگی توصیه می شد ولی امروزه در سنین ۷-۱ سالگی همراه با واکسن های سرخجه و اوریون تـحـت عنـوان M.MR (سرخک، سرخجه، اوریون) استفاده می شود

زنجیره سرد به کلیه افراد و تجهیزاتی اطلاق می شود که واکسن را از کارخانه تولید کننده تا مصرف کننده (کودک ) سرد نگه می دارند. واکسن قبل از رسیدن به مرکز بهداشت باید از فرودگاه تحویل گرفته و سپس به انبار مرکزی، منطقه ای یا بیمارستان ناحیه در سرمای مناسب حمل و هنگام انتقال از انباری به انبار دیگر در سرمای مطلوب نگهداری شود. بعد از رسیدن واکسن به مرکز بهداشت، باید آن را در یخچال مرکز بهداشت در سرمای مناسب حفظ و در جعبـه هـای مخصوص حمل واکسن با یخ به محل واکسیناسیون حمل کرد. واکسن را باید در حین مصرف در ظرف یخ یا کیسه یخ قرار داد.

درخصوص طریقه مصرف واکسنها چنانچه دستورالعمل مشخصی از طرف مرکز مدیریت بیماریها ارسال نشده باشد مراعات دستورالعمل کارخانه سازنده ضروری است.

توضیحات

• واکسنهای سه گانه،کزاز، دوگانه و «هپاتیت ب» در مقابـل يـخ زدگی تغییر ماهیت می دهند، در اینصورت، از مصرف آن باید جدا خودداری کرد.
• کلیه واکسن ها باید تا لحظه تجویز در دمای ذکـر شـده نگهداری شوند. (در یخچال نگهداری شوند). حلال واکسن های M.M.R وب ،ث.ژ در واحد مصرف کننده باید با واکسن هم دما باشد.

بیشتر بخوانید: انواع روش های تزریقات

واکسن های فلج اطفال، سه كانه، دوگانه،کرار و «هپاتیت ب» پس از باز شدن ویال در مراکز ارائه خدمات ایمن سازی، در صورتی که شرایط زنجیره سرما و سترونی حفظ شود، تا یک ماه پس از باز شدن ویال به شرطی که تاریخ مصرف آن نگذشته باشد، قابل مصرف است.

تبصره: در تیم های سیار واکسیناسیون، ويال واكس های باز شده باید در پایان کار دور ریخته شود،ولی ویال‌های باز نشده به شرط رعایت کامل زنجیره سرما باید در روزهای بعد در اولویت مصرف قرار گید. ویال واکسن های آماده شده واکسین MMR و ب.ث.ژ باید 6 ساعت پس از آماده سازی دور ریخته شوند. ریخته شوند. هر یک از ویال های باز شده در شرایط زیر باید بلافاصله دور ریخته شوند.

• اگر شرایط سترونی به طور کامل رعایت نشده باشد .
• اگر شواهد دال بر وجود آلودگی قابل رؤیت ،غوطه وری واکسن پس از باز شدن در یخ آب شده داخل واکسن كارير ،ذرات قابل رؤیت ترک خوردگی در ویال واکسن وجود داشته باشد.
• چنانچه این تغییرات در ویال های باز نشده مشاهده شود ،باید با حفظ کامل زنجیره سرما، واکسن به رده بالاتر برگشت داده شود

بیشتر بخوانید: واکسن پنتاوالان

• جعبه های واکسن طوری کنار هـم قـرار گیرند که هوا بین آنها جریان داشته باشد.
• یخچال در معرض نور و گرما قرار نگیرد و تراز باشد
• بطری های آب یا کیسه های یخ اضافی در قفسه پائین نگهداری شوند.
• در یخچال بیهوده باز و بسته نشود.
• هیچ نوشیدنی و خوراکی در یخچال نگهداری نشود.
• یخچال باید مجهز به ترمومتر مخصوص برای اندازه گیری دما باشد.
• قالب های یخ گیر یا ظروف سرماگیر را باید در قسمت فریزر ایت ساز) قرار داد. هنگام قطع برق، واکسن ها را درون ظروف حـاوی یخ قرار داد تا سرد نگه داشته شوند. طول مدت قطع برق باید یادداشت شود ضمن اینکه اقدامات لازم هنگامی که لایه – میلی متری (حداکثر 5 میلی متر) در قسمت یخ ساز تشکیل گردید، یخچال را باید خاموش کرد تا برفک ها ذوب شوند .در این زمان برای حفظ برودت از جعبه های حاوی یخ باید استفاده شود.
• طول مدت قطع برق باید یادداشت شود، ضمن اینکه اقدامات لازم برای حفاظت واکسن ها انجام می‌پذیرد.

دریافت کتابچه‌ی راهنمای واکسیناسیون برای پرستاران