توصیه هایی برای رفع شکایات و عوارض دوران بارداری

سوزش سر دل به علل هورمونی، افزایش حجم رحم، رشد جنین و فشار آن به معده و دستگاه گوارش مادر و در نتیجه ریفلاکس اسید معده به قسمت تحتانی مری ایجاد می‌شود. برای کاهش سوزش سر دل توصیه می‌شود:

1. به جای سه وعده غذایی اصلی پرحجم ۴- ۵ وعده غذای سبک میل کنند.
2. به جای استفاده از موادغذایی سرخ کرده، از غذاهای آب پز و بخارپز استفاده کنند.
3. غذا را به خوبی جویده و به آرامی میل کنند.
4. بعد از صرف غدا کمی پیاده‌روی کنند.
5. از غذاهای چرب و ادویه دار، به خصوص ادویه تند کمتر استفاده کنند. هر چه غذا ادویه کمتر و طعم ملایم‌تری داشته باشد؛ ترشح اسید معده را کمتر تحریک می‌کند.
6. مصرف شکلات، قهوه، چای، نوشابه‌های گازدار و سایر نوشیدنی‌های حاوی کافئین را قطع کرده و به جای آن آب بنوشد.
7. از مصرف سرکه همراه سالاد پرهیز کنند و از غذاهایی که اضافه اسید معده را جذب می‌کنند مانند شیر، تخم مرغ یا غذاهای نشاسته ای استفاده کنند.
8. بعد از مصرف غذا یا آشامیدن، از درازکشیدن یا خم شدن به جلو پرهیز کنند.
9. در هنگام استراحت زیر سر را بالاتر از سطح بدن قراردهند.

در صورتی که با رعایت همه اصول فوق، سوزش سر دل همچنان ادامه داشت می‌توان از آنتی‌اسیدها استفاده کرد.

این حالت در ۵۰ تا ۷۰% موارد دیده می‌شود. معمولا در ابتدای صبح ایجادشده و بعد از گذشت چند ساعت برطرف می‌شود. به خانم‌های باردار توصیه می‌شود موارد زیر را رعایت کنند:

1. صبح‌ها قبل از برخواستن از رختخواب یک تکه نان یا بیسکوییت میل کنند.
2. در طول روز به جای ۳ وعده غذا ۴ –۵ وعده غذا در حجم کم میل کنند.
3. در زمان آشپزی، پنجره آشپزخانه را باز بگذارند تا بوی شدید و تند غذا آزاردهنده نباشد.
4. از مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و پرادویه یا هر غذایی که معده را تحریک می‌کند پرهیز کنند.
5. از آنجایی که غذاها و مایعات سرد بیشتر از نوع گرم آنها قابل تحمل است، ترجیحا مایعات و غذاها را سرد میل کنند.
6. به آرامی غذا بخورند و بعد از صرف غذا استراحت کنند.
7. مدت طولانی گرسنه نمانند.
8. از رایحه‌های آزاردهنده و بوی تند برخی غذاها اجتناب کنند.
9. هر زمان که احساس خستگی کردند استراحت کنند.
10. باید به اطرافیان زنان باردار خصوصا همسر او توصیه شود؛ حمایت روحی و روانی خود را به خانم باردار ابراز کنند.

در صورتی که رعایت توصیه های فوق منجر به بهبودی بیمار نگردید تجویز قرص ویتامین B6می‌تواند به درمان کمک کند. استفاده از ویتامین‌ها توسط مادر قبل از شروع حاملگی نیز می‌تواند باعث کاهش تهوع و استفراغ حاملگی شود.

در اکثر خانم‌های باردار، ورم مختصری در ساق و قوزک پا مشاهده می‌شود. این حالت در نتیجه فشار رحم و محتویات آن روی وریدهای لگنی و مختل شدن بازگشت وریدی خون از پاها ایجاد می‌شود.

توصیه‌های تغذیه‌ای در این مورد شامل محدودکردن نمک و پرهیز از مصرف غذاهای شور است. برای پیشگیری از بروز ادم باید توصیه کرد از افزودن نمک اضافی به غذاها و یا استفاده از مواد خوراکی نمک دار از جمله چیپس، آجیل شور، ماهی شور، شورها و ترشیجات خودداری شود.

افزودن نمک در حد متعارف به غذاهایی همچون برنج در زمان طبخ لازم است و قطع کامل مصرف نمک توصیه نمی‌شود. مصرف نمک نباید بیش از ۵ گرم در روز باشد (مگر در صورت وجود بیماری ‌های قلبی و فشارخون بالا که محدودیت شدید مصرف نمک در رژیم غذایی توصیه می‌شود).

درصورتی که ادم جنرالیزه همراه با افزایش فشارخون باشد و بعد از هفته بیستم حاملگی رخ دهد؛ باید به وجود پره اکلامپسی شک کرد و اقدامات تشخیصی لازم (مانند اندازه‌گیری پروتئین ادرار و…) توسط پزشک انجام شود.

خواندن این مطلب توصیه می‌شود: مهمترین مراقبت های دوران بارداری

به طور کلی در صورت بروز ورم توصیه می‌شود خانم باردار ۴–۵ بار در روز به پهلو درازبکشد. درازکشیدن به پهلو (خصوصا به پهلوی چپ) در همه خانم‌های باردار باعث خونرسانی بهتر به اعضای لگنی از جمله رحم، جنین و پاها می‌شود. این کار از پیشرفت ادم نیز جلوگیری می‌کند. توصیه دیگر اینکه بهتر است زن باردار به مدت طولانی از ایستادن و یا نشستن روی صندلی با پاهای آویزان خودداری کند. درازکشیدن متناوب در طول روز به شکلی که پاها در سطحی بالاتر از بدن قرارگیرد (مثلا با گذاشتن بالش زیر پاها) به بازگشت خون وریدی از پاها کمک می‌کند.

منظور از پیکا، خوردن مواد غیرغذایی مانند خاک، یخ، گچ، کبریت سوخته، مو، سنگ، ماسه، زغال چوب و… می‌باشد. بیشترین شیوع پیکا در افرادی است که در نواحی روستایی زندگی می‌کنند و یا تاریخچه پیکا در کودکی یا در خانواده خود داشته‌اند.

در برخی افراد پیکا برای کنترل تهوع یا استرس‌های عصبی، لذت از جویدن برخی مواد یا به علل وراثتی (تمایل ارثی به مصرف برخی مواد) و یا تشویق اطرافیان و خانواده خود می‌باشد.

خطرات احتمالی پیکا شامل مشکلات خونی (به شکل آنمی) و گوارشی (رقابت در هضم و جذب مواد مغذی) می‌باشد. باید مشاوره با بیماران مبتلا به پیکا انجام گیرد و نوع ماده مصرف شده و علت مصرف آن تعیین شود و خطرات مصرف آن مطابق با فرهنگ فرد به روشی صحیح به خانم باردار تذکر داده شود.

در مورد پیکا توصیه می‌شود شمارش کامل خون برای بررسی وجود کم خونی درخواست شود. طبق گزارش پژوهشی در وضعیت ریزمغذی‌های ایران (۱۳۸۰) دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، خوردن مواد غیرعادی  در دوران بارداری بیش از همه در استان‌های هرمزگان، بوشهر و شهرستان‌های جنوبی خوزستان و کمترین آن در گیلان و مازندران گزارش شده است.

ویار حاملگی حالتی است که در آن خانم باردار به مصرف یک ماده غذایی تمایل زیادی پیدا می‌کند. نمونه‌هایی از ویار حاملگی شامل تمایل زیاد به مصرف قره قروت، ترشی‌ها، شیرینی‌ها و… می‌باشد.

در مورد ویار ذکر این نکته ضروری است که تا زمانی که مصرف اینگونه غذاها تنوع رژیم غذایی را برهم نزند و تغذیه مادر خوب باشد مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر در مصرف این مواد به گونه‌ای افراط شود که از خوردن غذاهای اصلی سرباز زند، ممکن است دچار کمبودهای تغذیه‌ای شود و در این مورد باید آموزش‌های لازم در رابطه با رعایت تنوع و تعادل در مصرف موادغذایی به خانم باردار داده شود.

در دوران بارداری به علت تاثیر هورمون‌ها، حرکت طبیعی روده‌ها کاهش یافته و یبوست ایجاد می‌شود. برای کمک به تنظیم حرکت روده‌ها توصیه می‌کنند:

1. در طول روز مقدار زیاد مایعاتی همچون آب، آبمیوه و سوپ مصرف کنند.
2. در برنامه غذایی روزانه حتما سالاد و سبزی خوردن گنجانده شود .
3. غذاهای پرفیبر مانند حبوبات و غلات به همراه مایعات فراوان و سبزی‌های خام (سبزی خوردن) و پخته، میوه‌های تازه و سالاد مصرف کنند.
4. از نان‌های سبوس‌دار مانند سنگک و نان جو استفاده کنند.
5. روزانه آلوی تازه، برگه و یا آب آلو استفاده کنند.
6. در وعده صبحانه نان و عسل میل کنند.
7. همراه سالاد از روغن زیتون یا سایر روغن‌های مایع استفاده کنند.
8. روزانه ورزش‌های سبکی مانند پیاده روی انجام دهند.
9. حتی الامکان از ملین‌های دارویی استفاده کنند.

در یبوست شدید که به مجموعه اقدامات فوق پاسخ نمی‌دهد لازم است ملین‌های ملایم دارویی مانند هیدروکسید منیزیم تجویز شود. در صورت ابتلا به یبوست، تجویز روغن کرچک توصیه نمی‌شود زیرا جذب ویتامین‌های محلول در چربی را مختل می‌کند. همچنین تجویز ملین‌های قوی به روش تنقیه توصیه نمی‌شود.

پتیالیزم عبارت است از ترشح بیش از حد بزاق در طی بارداری که ممکن است ناشی از تحریک غدد بزاقی به علت مصرف موادغذایی نشاستهای مانند برنج، نان، سیب زمینی، نشاسته و… باشد. این حالت گذرا بوده و نیاز به درمان خاصی ندارد.

بیشتر بدانیم: بی اختیاری ادراری ناشی از بارداری