تهوع و استفراغ بعد از عمل در بیماران تحت عمل جراحی قلب

تهوع و استفراغ بعد از عمل یکی از شایعترین مشکلات گزارش شده به دنبال بیهوشی و عمل جراحی می باشد. علیرغم پیشرفت در بیهوشی و داروهای ضدتهوع، در حالت کلی میزان بروز تهوع و استفراغ بعد از جراحی در چهار دهه اخیر همچنان بدون تغییر باقی مانده است. در حالیکه میزان بروز تهوع و استفراغ بعد از جراحی های عمومی ۲۰%-۳۰% گزارش شده است، همچنین میزان بروز تهوع و استفراغ بعد از جراحی قلب بین ۴۲%تا ۷۲% گزارش شده است.

بالا بودن شیوع تهوع و استفراغ بعد از جراحی قلب ممکن است در ارتباط با فاکتورهایی مانند مدت زمان بیهوشی، اضطراب و درد بعد از جراحی که اغلب به دلیل پروسیجر انجام شده و یا به دلیل مصرف داروهای ضددرد اوپیوئیدی باشد. اگرچه دقت و قابل اعتمادبودن وسایل مورد استفاده برای پیش بینی تهوع استفراغ در این بیماران مورد تایید قرار نگرفته است.

تهوع استفراغ بعد از عمل می تواند در بیماریزایی بیماران تاثیر داشته باشد به طوری که سبب افزایش مدت زمان بستری در بیمارستان و کاهش رضایتمندی بیماران و به طور کلی سبب افزایش هزینه درمان این بیماران می گردد.  به عنوان مثال، تهوع و استفراغ می تواند سبب پنومونی آسپیراسیون، دهیدراتاسیون و اختلالات الکترولیتی شود. همچنین بسیاری از داروهایی را که به صورت خوراکی مصرف می شوند ( بتابلاکر، دیورتیک، ضد درد) از طریق تهوع و استفراغ از بدن دفع شده و موجب کاهش جذب این داروها خواهدشد.  همچنین مشکلاتی مانند افزایش بار مایعات در بدن و آریتمی و درد غیر کنترل شده از عوارض تهوع و استفراغ هستند. 

در مطالعه ای که Grap  و همکارانش در بررسی علائم گوارشی بدنبال جراحی قلب پرداختند، به این نتیجه رسیدند که تهوع شایعترین شکایت گوارشی بیماران در مدت زمان بستری در بیمارستان بوده است. بنابراین، تهوع و استفراغ بعد از عمل می تواند بر روی علاقه و توانایی بیماران برای شرکت موثر در بهبودی بعد از عمل در انجام تنفس های عمیق، مصرف غذا و مایعات و سرفه کردن تاثیر بگذارد. در نهایت این عوامل می تواند منجر به بروز عوارض بعد از عمل مانند عفونت ریوی و نقص در عملکرد کلیوی شود. به علاوه درد، تهوع و اوغ زدن میتواند سبب عوارض مکانیکی مهم برای بیمار جراحی قلب مانند بازشدن محل استرنوم و کشش در محل گرافت جدید شود.

اگرچه تهوع و استفراغ در ساعات اولیه بعد از عمل جراحی وجوددارد و بهبود می یابد ولی بیماران بعد از جراحی قلب، تهوع و استفراغ را ۴تا ۶ هفته بعد از عمل نیز گزارش نموده اند. بنابراین تهوع و استفراغ بعد از عمل نه تنها بر روی نتایج فوری بعد از عمل تاثیر می گذارد بلکه بر روی کیفیت زندگی بعد از ترخیص، بر بازتوانی قلب و بازگشت فرد به کار نیز تاثیر دارد. از طرفی استفاده از داروهای ضد تهوع همراه باعوارض جانبی مانند دلیریوم می باشد. بنابراین عوارض همراه با تهوع استفراغ سبب افزایش مدت زمان بستری در بیمارستان می شود که این عامل تاثیر مستقیم بر روی هزینه های درمانی خواهد داشت.

ریسک فاکتورهای متعددی برای ایجاد تهوع و استفراغ بعد از عمل شناخته شده است که شامل: جنس مونث، سابقه بیماری حرکت، غیرسیگاری بودن، افزایش سن، چاقی، نوع داروی بیهوشی و مدت زمان جراحی می باشد.

 Grap  و همکارانش در مطالعه خود دریافتند که داروهای آنتی آریتمی و دیورتیک ها و همچنین مصرف داروهای ضد فشار خون در دوره بعد از عمل می تواند سبب تهوع و استفراغ شوند. پیشگیری از تهوع و استقراغ بعد از عمل جراحی قلب به عنوان یک معضل برای ارائه دهندگان مراقبت سلامت به شمار می رود.

علیرغم تحقیقات متعدد برای کاهش تهوع و استفراغ بعد از عمل به روش دارویی و غیردارویی، همچنان میزان تهوع بعد از عمل جراحی قلب بالا می باشد. لذا در این تحقیق به بررسی عوامل پیش گویی کننده شدت تهوع بعد از عمل جراحی قلب و بررسی ابزار پیش گویی کننده تهوع و استفراغ در این بیماران پرداخته شده است.

این مطالعه یک تحقیق کوهورت گذشته نگر است که در طی دو سال در بین سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ در کانادا انجام گرفته است. در این مطالعه تعداد ۱۱۰۰ بیمار که تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر و یا عمل جراحی دریجه قلب و یا ترکیب پیوند عروق کرونر و عمل دریچه حضور داشتند.

در این مطالعه به بررسی عوامل پیشگویی کننده تهوع و استفراغ شدید بعد از عمل جراحی قلب پرداخته شد که این مطالعه بر پایه تعدیل ابزار بررسی تهوع و استفراغ قرار داشته است. در این مطالعه افراد حداقل دو تا سه اپیزود تهوع و استفراغ بعد از عمل را تجربه کرده اند. این مطالعه نشان داد که افراد با ریسک بالا ۸ برابر بیشتر از افراد با ریسک پایین در معرض تهوع و استفراغ قراردارند. جنس مونث و سابقه تهوع و استفراغ بعد از عمل به عنوان پیشگویی کننده های کلیدی برای تهوع و استفراغ بعد از عمل می باشند.

بر اساس یافته های این تحقیق، ممکن است استفاده از ابزار Simple Existing generic برای پیشگویی تهوع و استفراغ بعد از جراحی در جراحی قلب از دقت بالایی برخوردار نباشد. در این ابزار از ۵ عامل (جنس مونث، سابقه بیماری حرکت/ سابقه تهوع استفراغ بعد از عمل، غیرسیگاری بودن، استفاده از داروهای اوپیوئید بعد از عمل و مدت زمان عمل) به عنوان علل پیش گویی کننده در ایجاد تهوع و استفراغ بعد از عمل یاد شده است. در این مطالعه جنس مونث به عنوان مهمترین ریسک فاکتور برای ایجاد تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی قلب شناسایی گردید. همچنین سابقه بیماری حرکت و غیر سیگاری بودن نیز به عنوان ریسک فاکتور مهم برای ایجاد تهوع بعد از عمل جراحی قلب می باشند.

تیم جراحی باید تاثیر استفاده از داروهای استروئید در حین عمل و همچنین مدت زمان اینتوباسیون بعد از عمل را بر روی تهوع و استفراغ بعد از عمل بررسی و ثبت نمایند. گرچه بسیاری از مقالات استفاده از داروهای ضدتهوع مانند اندانسترون، متوکلوپرامید، پرومتازین و دگزامتازون را به صورت پروفیلاکسی برای کنترل تهوع و استفراغ توصیه می کنند ولی باید توجه نمود استفاده از  این داروها همراه با عوارض جانبی می باشند، از این رو استفاده روتین از آنها به صورت پروفیلاکسی توصیه نمی گردد.

پرستاران و پزشکان باید به این موضوع  توجه داشته باشند که تهوع و استفراغ بعد از عمل به عنوان یک عامل ترس در بیماران برای جراحی شناخته شده است. کاهش تهوع استفراغ بعد از عمل با استفاده از داروهای ضد تهوع ، میزان رضایتمندی بیماران بعد از عمل را افزایش داده است. بنابراین توصیه می گردد با استفاده از ابزار پیش گویی کننده تهوع استفراغ بعد از جراحی قلب، میزان بروز تهوع و استفراغ در این بیماران شناسایی گردد و در افرادی که ریسک بالایی برای تهوع و استفراغ دارند از داروهای ضد تهوع به صورت پروفیلاکسی استفاده گردد. استراتژی دیگر برای کاهش تهوع در بیماران بعد از جراحی قلب، کاهش استفاده  از داروهای اوپیوئید در بیماران باریسک بالا برای تهوع می باشد. سرانجام استفاده از روش های حمایتی و رفتاری برای کاهش تهوع و استفراغ بعداز عمل جراحی قلب توصیه می گردد.

خواندن این مطلب توصیه می شود: تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی

ترجمه مقاله:

خانم زهرا قاسمی (کارشناس پرستاری– بخش ICU قلب بیمارستان کوثر سمنان)

اصل مقاله:

Post-operative nausea and vomiting in the cardiac surgery population: who is at risk?

J0-Ann V. Sawatzky, RN, PhD. And Others – heart and lung 43 (2014) 550-554

Journal homepage: www.heartandlung.org