تعریف اصطلاحات و شاخص های مهم عملکردی بیمارستان

مراکز آموزشی و درمانی :
واحدی است که وظایف درمانی ، آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه با مشارکت اعضای هیات علمی گروه های آموزشی دانشکده های تابعه با اولویت آموزشی دانشجویان در آن انجام می گیرد. یکی از ابزارهای مدیریتی مهم مدیران و پرستاران در بیمارستان استفاده از آمارها و شاخص های عملکردی می باشد. از آنجا که اصطلاحات و شاخص های متعددی در این زمینه مطرح می شوند به بررسی مهمترین آنها می پردازیم. اگرچه این تعاریف و اصطلاحات مهم و کاربردی هستند اما بدون شک کامل نبوده و برای تکمیل این مطلب نیاز به همکاری و همفکری صاحبان فن و متخصصان و مدیران بیمارستانی می باشد. لذا از این عزیزان درخواست می گردد تا ما را از نظرات تکمیلی خود بهره مند سازند.

– تخت بیمارستانی ( Hospital bed) :
عبارت است از تختی که برای استراحت بیمار در طول ۲۴ ساعت بستری بیمار فراهم آید .

– تخت مصوب :
Bed copacity, Bed constructed, Bed licenced عبارت است از تخت های رسمی و مصوب که بصورت ثابت و در جریان اخذ مجوز بهره برداری بیمارستان تعیین و ابلاغ می گردد .

– تخت فعال ( Available Bed):
عبارت است از تختی که آماده برای پذیرش بیمار است بطوریکه با دسترسی بیمار به تخت بیمارستانی به لحاظ وجود آمادگی و امکانات تخصصی ، تجهیزات و نیروی انسانی ، امکان تشخیص بیماری ، درمان و اعاده سلامت بیمار تحقق می یابد .

– ضریب اشغال تخت Inpatient Bed Occupancy Rate :
عبارت است از میزان تخت های اشغال شده که به صورت نسبی از تخت روز به تخت روز فعال در یک دوره معین اطلاق می شود که با ضرب آن در عدد ۱۰۰ درصد اشغال تخت روزانه به دست می آید .

الف ) فرمول محاسبه ضریب اشغال تخت روزانه ۱۰۰Ð سرشماری بیماران بستری در یک روز تخت فعال آن روز

ب ) فرمول محاسبه ضریب اشغال یک دوره یا یکسال ۱۰۰Ð سرشماری بیماران بستری در یک دوره یا یکسال تخت فعال کل یک دوره یا یکسال

– چرخش اشغال تخت :Bed turnover rate
عبارت است از تعداد دفعاتی که بیماران از یک تخت بیمارستانی در یک دوره معین استفاده می کنند این میزان تعداد اشغال و یا خالی شدن تخت را در یک دوره معین نشان می دهد .

الف ) فرمول محاسبه چرخش اشغال تخت میزان اشغال تخت و یا تعداد ترخیص ها در یک دوره معین میانگین تخت فعال در همان دوره

ب ) فرمول محاسبه میزان وقفه در چرخش اشغال تخت تعداد تخت فعال (آماده روز ) – تخت روز اشغالی تعداد مرخص شدگان و فوت شدگان

– میانگین مدت اقامت : Total length of stay
عبارت است از میانگین مدت بستری یا اقــامت بیماران مرخص شده از بیمارستان در یک دوره معین می باشد .

فرمول محاسبه : کل مدت اقامت یا تخت روزانه اشغالی کل مرخص شدگان (شامل فوت شدگان )

– بیمار بستری : Inpatient
بیمار بستری کسی است که به عنوان بزرگسال یا خردسال در بیمارستان پذیرفته می شود و تختی را به منظور بررسی ، تشخیص یا درمان اشغال می کند .

– بیمار سرپائی : Outpatient
فردی است که از خدمات درمانی و تشخیصی بخش سرپائی بیمارستان استفاده می کند ولی تخت بیمارستانی مشخصی را اشغال نمی کند

– پذیرش در بیمارستان : Admission
به پذیرفتن فرد به عنوان بیمار بستری از سوی بیمارستان اطلاق می شود .

– ترخیص از بیمارستان : Discharge

به پایان دوره مراقبت بیمار در بیمارستانی که در آن پذیرفته شده است اطلاق می گردد که ممکن است بیمار بعد از ترخیص به خانه خود برود یا به موسسه ، مرکز بیمارستانی دیگر منتقل شود و یا فوت نماید .

تخت فعال :

تعداد تختهای اشغال شده یا اشغال نشده بیمارستانی که قابل استفاده برای بیماران بستری در هر روز است را تخت فعال گویند.

افزایش تعداد تختهای فعال به تعداد بیماران بستری و همچنین در صد اشغال تخت بستگی دارد البته باید در نظر داشت که افزایش تخت فعال باید همراه با افزایش امکانات وابسته به آن باشد .

تخت روز اشغالی:

مجموع تخت های اشغال شده روزانه در طول زمان معین

تخت روز کل:

تخت روز کل از حاصلضرب متوسط تختهای فعال در زمان معین بدست می آید. افزایش تخت روز اشغالی می تواند بعلت یکی از چند دلایل زیر باشد :

افزایش تعداد بیماران

کم بودن تخت فعال

بالا رفتن فرهنگ مردم در استفاده از بیمارستانها و امکانات درمانی

درصد اشغال تخت:

چنانچه تعداد بیماران بستری شده افزایش یابد ولی افزایش تخت چندان مناسب نباشد این امر باعث افزایش در صد اشغال تخت می گردد

متوسط روز بستری= تخت روز اشغالی به کل بستری

با بالا رفتن درصد اشغال تخت و افزایش بستری شدگان، مدت اقامت بیماران در بیمارستان ها کاهش می یابد که این کاهش می تواند بعلت یکی از دلایل زیر باشد :

*به دلیل کمبود تخت ،بیماران را قبل از بهبودی کامل مرخص می کنند

*با اضافه شدن امکانات و دستگاههای تشخیصی بیماران سریعتر بهبود پیدا می کنند.

*اجرای مصوبه سازمان های بیمه گر در خصوص شرایط بستری بیماران و تعیین بیماریهای گلوبال

پذیرش تخت= کل بستری شدگان به متوسط تخت فعال

چنانچه تعداد تخت فعال به نسبت بیماران افزایش یابد باعث می شود هر تخت تعداد بیمار بیشتری را پذیرش کند.

فاصله اشغال تخت= تخت روز اشغالی – تخت روز کل به کل فوت شدگان + مرخص شدگان

نشان دهنده مدت زمانی می باشد که تخت بیمارستان در طول دوره معین خالی مانده است و زمان هایی را منعکس می کند که یک تخت از زمان ترخیص تا پذیرش بیمار جدید خالی مانده است . متناسب با این شاخص بکارگیری نیروی انسانی و امکانات و تجهیزات جهت بخشهای بیمارستان پیشنهاد می گردد.

کل فوتی = کل بیماران فوت شده به مرخص شدگان

میزان مرگ خالص= بیماران فوت شده بعد از ۲۴ ساعت به کل فوت شدگان و مرخص شدگان