بررسی طرح افزایش پذیرش رشته پرستاری از طریق آموزش پرستاران در بیمارستان ها

طرح استفاده از ظرفیت و امکانات بیمارستانهای دولتی و خصوصی در تربیت نیروی پرستاری باعث افزایش کلی ظرفیت رشته پرستاری می گردد اما در مورد پذیرش عادی دانشجو که از طریق سازمان سنجش و کنکور سراسری اعمال می شود تغییر محسوسی نخواهیم داشت.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، دکتر جمشید حاجتی دبیر شورای علوم پایه پزشکی بهداشت و تخصصی وزارت بهداشت با اشاره به تائید مسئولین و دست اندرکاران امر در خصوص کمبود نیروهای پرستاری در رده های کارشناسی و پائین تر بر جبران این کمبود تاکید کرد و افزود با توجه به کمبود ۲۰۰ هزار نفر پرستار در کشور و پذیرش محدود دوره های کارشناسی پرستاری، اقداماتی با همکاری معاونت پرستاری، معاونت درمان و معاونت آموزشی وزارت بهداشت،‌درمان وآموزش پزشکی در حال پیگیری است که طرح کمک پرستاری یکساله از آن جمله است.

دکتر حاجتی از دیگر راهکارهای در دست بررسی در خصوص تربیت نیروی کارشناسی پرستاری را استفاده از ظرفیت بیمارستانهای دولتی و خصوصی بر شمرد و افزود در قالب طرحی که معاونت آموزشی وزارت بهداشت به دانشگاههای علوم پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرده است بیمارستانهای دولتی و خصوصی با محوریت دانشکده های پرستاری و مامایی می توانند امکاناتشان را برای تربیت کارشناسان پرستاری بکار بگیرند که البته اجرای این طرح موکول شده است به انعقاد یک تفاهم نامه فی ما بین بیمارستان مورد نظر و دانشکده پرستاری مربوطه.

وی در ادامه افزود: بیمارستانهای دولتی و خصوصی که امکان و شرایط تربیت نیروی پرستاری را داشته باشند براساس استانداردهای موجود می توانند به ترتیب با دانشکده های پرستاری و مامایی زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشکده های پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی از طریق انعقاد تفاهم نامه مبادرت به تربیت نیروهای پرستاری کنند.

دبیر شورای علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی وزارت بهداشت تاکید کرد: مراکزی که داوطلب تربیت نیروی پرستاری هستند، باید تقاضایشان را به همراه مدارک مورد نیاز از طریق دانشگاه مربوطه به شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی ارسال کنند که طی آن، دبیرخانه شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی بعد از بررسی مدارک و در صورت احراز شرایط لازم برای آن بیمارستان با محوریت دانشکده پرستاری مربوطه مجوز تربیت نیروی کارشناسی پرستاری را صادر می کند.

دکتر حاجتی با اشاره به اینکه مسئولیت علمی و آموزشی فارغ التحصیلان این طرح با دانشکده های پرستاری مربوطه است افزود: نحوه پذیرش این دانشجویان هم مانند سایر دانشجویان از طریق سازمان سنجش کشور است البته اگر بیمارستانها در این خصوص اعلام آمادگی کنند و شرایط آن فراهم گردد امکان پذیرش دانشجو در نیمسال دوم سال جاری وجود خواهد داشت. وی در ادامه با تاکید بر اهمیت رعایت استانداردهای تربیت دانشجوی پرستاری براساس تفاهم نامه مذکور مسئولیت نهایی آن را با شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی دانست و گفت هیچ نگرانی از بابت پائین آمدن استاندارد تربیت نیروی پرستاری با توجه به اینکه مسئولیت پایش و اعتبارسنجی این طرح بر عهده دانشکده های پرستاری و مامایی مربوطه است وجود ندارد.

به گزارش روابط عمومی معاونت آموزشی وزارت بهداشت، دکتر حاجتی در پایان با اشاره به اینکه بیمارستانها برای ورود به این طرح و بکارگیری فارغ التحصیلان خودشان، باید برنامه ریزی دقیق داشته باشند، خاطرنشان کرد: دانشجویانی که از این طریق پذیرش می شوند محل خدمتشان دقیقاً در همان بیمارستانی خواهد بود که آموزش می بینند البته این پیش بینی هم شده است که دانشجویانی که از مسیر عادی پذیرش شده اند در صورت نیاز بیمارستانهای دیگر و سپردن تعهد بتوانند به صورت بورسیه مشغول به خدمت شوند.

از طرفی سرپرست معاونت فنی سازمان نظام پرستاری در این رابطه گفت: یکی از برنامه های طرح تحول نظام سلامت، طرح تحول آموزش پرستاری بوده است، که براساس آن آئین نامه ای تحت عنوان استفاده از ظرفیت بیمارستان های دولتی و خصوصی در تربیت کارشناسان پرستاری در تاریخ ۲۰ آبان سال جاری به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور و دانشگاه آزاد اسلامی جهت اجرای آن ابلاغ شده است.

به گزارش سلامت نیوز، دکتر ابوالفضل جاریانی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی نظام پرستاری گفت: این آئین نامه دارای ۵ ماده، ۲۳ بند و ۲ تبصره می باشد، که شرایط و ضوابط همکاری مشترک فی مابین بیمارستان های دولتی و خصوصی با دانشکده های پرستاری، مامایی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و دانشگاه های آزاد را بیان نموده که از بهمن ماه سال۹۴ اجرایی می شود.

وی افزود: این آئین نامه به دلایل عدم بستر لازم، اشکالات فنی، حقوقی و قانونی بسیار قابلیت اجرایی ندارد. یکی از اصلی ترین اشکال این آئین نامه خارج نمودن دانشجویان کارشناسی پرستاری از محیط آکادمیک و علمی به محیط صرفأ درمانی و بیمارستانی بوده که این اقدام باعث عدم ارتباط لازم بین دانشجویان و گروههای آموزشی و تخصصی موجود در دانشکده ها و اساتید می باشد.

جاریانی ادامه داد: همچنین از دیگر اشکالات موجود دراین آئین نامه این است که، حرفه پرستاری را که دارای ۴ حیطه (بالینی، آموزشی و پژوهشی، مدیریتی و پیشگیری ) در ۳ سطح (۱،۲،۳) بوده است را نقض می کند و پرستاری را فقط در یک بعد آن هم در بعد بالین محدود می کنند. در صورتی که حرفه پرستاری، حرفه ای پویا، جامع و دارای ابعاد مختلف می باشد.

وی افزود: شورای بین المللی پرستاران ، (ICN) برای پرستاری ۵ وظیفه تعریف کرده است که تنها فعالیت در محیط بیمارستان را در بر نمی گیرد این وظایف شامل؛ پیشگیری از بیماری ها، ارتقاء سلامت افراد جامعه، بازتوانی و حفظ سلامت، کاهش دردها و حراست از زندگی و کرامت انسان است.

جاریانی در مورد نحوه تعیین تعداد پرستار مورد نیاز درکشورها، گفت: در تمامی کشورهای دنیا دو شاخص تعداد پرستار به تعداد تخت بیمارستان ها و تعداد پرستار به جمعیت کشوروضعیت پرستاری را مشخص می کند. که روش دوم، روشی معقول تر و پذیرفته شده جهانی می باشد، که از تمامی ظرفیت ها، حیطه ها و توانمندی پرستاران در حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه مخصوصأ در بعد پیشگیری از بیماری ها و عوامل تهدید کننده سلامت استفاده می شود. برای مثال در ایالات متحده آمریکا با جمعیت ۳۱۴ میلیون نفر دارای ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار نفر پرستار RN می باشد، که از این تعداد ۵۷% در محیط بیمارستان هامشغول به کار هستند و ۴۳ درصد مابقی در مراکز خدمات پرستاری، مدارس، کلینیک ها، آژانس ها و… حضور دارند.

سرپرست معاونت فنی سازمان نظام پرستاری گفت: سومین ایراد وارد شده به آئین نامه به بند ۳ ماده ۲ که بیان شده است حداقل نیروی لازم جهت ایجاد دوره به ازای هر ۳۲ دانشجو یک مربی پرستاری برای دروس نظری جهت تدریس کافی می باشد، این بند به دلیل عدم حضور اعضای هیئت علمی (دانشگاهی و بالین) و عدم صلاحیت علمی مربیان آموزشی غیر دانشگاهی جهت آموزش دروس عمومی و تخصصی آموزش پرستاران مشکل حقوقی و قانونی دارد.

وی افزود: رشته پرستاری یک رشته تخصصی است و تنها یک مربی برای دروس نظری دانشجویان کارشناسی کافی نمی باشد و جای تعجب دارد چگونه این بند در این آئین نامه وزارتی آورده شده است، زیرا تدریس دروسی چون؛ بهداشت و روان، بهداشت جامه، دروس تخصصی، دروس پایه، مدیریت، کودکان و… نیازمند استفاده از اساتید هیئت علمی متعدد و مرتبط با این موضوعات است.

جاریانی در مورد ایراد بعدی که به این آئین نامه وارد می شود، افزود: بیمارستان های خصوصی، غیردولتی، خیریه و حتی برخی بیمارستان های آموزشی کشور به علت رویکرد صرفأ درمان تمامأ تک تخصصی فاقد استانداردهای لازم و کافی محیط آموزشی هستند، منجمله: فضای آموزشی، استاندارد فیزیکی، تجهیزات، نیروی انسانی، گروه های آموزشی ، اعضای هیات علمی مجرب حوزه پرستاری می باشند. ضمنأ در بسیاری از شهرها تناسب اصولی بین دانشکده های پرستاری دولتی و آزاد با بیمارستان های خصوصی و دولتی وجود ندارد.

وی یادآور شد: با ذکر موارد فوق این بیمارستان ها چگونه می توانند مسئولیت آموزش دانشجویان پرستاری را آن هم برای یک دوره ۴ ساله کارشناسی به عهده بگیرند؟! خصوصأ این که در حال حاضر در خصوص شاخص تعداد اساتید هیات علمی دانشگاهی به دانشجویان پرستاری در وضعیت زیر استاندارد قرار گرفته ایم.

جاریانی در ادامه افزود: هرچند این آئین نامه با هدف تامین بکار گیری دانشجویان و امنیت شغلی آنان پس از فارغ التحصیل شدن و استفاده بیش تر از امکانات بیمارستان ها و کم کردن فاصله بین آموزش و بالین طراحی شده است که از نقاط مثبت این آئین نامه است و استفاده بهینه از امکانات موجود می باشد اما نقایصی جزیی و کلی در آن وجود دارد و این آئین نامه یک جز کوچک از بسته طرح تحول آموزش پرستاری است و قطعأ بایستی قبل از اقدام به اجرای آن بسترهای لازم از جمله؛ تامین اعضای هیئت علمی بالین، جذابیت رشته پرستاری و کار در محیط بالین و افزایش توان بیمارستان ها و دانشکده ها از جمله (فضای موجود، بودجه کافی و…) را مد نظر قرار داد.

سرپرست معاونت فنی سازمان نظام پرستاری یادآور شد: آئین نامه مذکور که می تواند تحول و تغییر اساسی در فرآیند آموزش کارشناسی پرستاری دانشگاهی که دارای قوانین و مقررات خاص کشوری است و جامعه بزرگ نظام سلامت را شامل می شود، متاسفانه بدون استفاده از خرد جمعی و نظرات کارشناسی سازمان نظام پرستاری ، معاونت پرستاری ، بورد پرستاری ، انجمن های علمی و صنفی پرستاری، مدیران پرستاری دانشگاه های علوم پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تامین اجتماعی، نیروهای مسلح و نمایندگان بیش از ۱۶۰ دانشکده پرستاری سراسر کشور و نمایندگان دانشجویان عزیز تهیه شده است که متاسفانه در یکصدمین سال آکادمیک شدن رشته پرستاری در ایران شاهد تصمیمات و برنامه های عجولانه و غیر کارشناسی در حوزه آموزشی رده های مختلف پرستاری هستیم که این امر با اصل استقلال حرفه ای پرستاری در تضاد می باشد.

جاریانی در پایان افزود: طبق بند ۱ ماده ۲ و ۳ قانون سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران همکاری در تصمیم و تعیین استانداردهای آموزشی سطوح مختلف پرستاری و تعیین تعداد و نحوه پذیرش دانشجویان پرستاری در دانشگاه های کشور از وظایف اصلی و ذاتی این سازمان است و قطعأ تبادلات علمی و همکاری های بخشی و بین بخشی حوزه سلامت و استفاده از نظرات کارشناسی می تواند باعث انتقاد حرفه پرستاری و تامین سلامت افراد جامعه گردد و بی توجهی به آن می تواند تبعات غیر قابل جبران برای نظام سلامتت داشته باشد و سلامت مردم را تهدید کند.

منبع: سلامت نیوز

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری کشور گفت: تربیت پرستار در بیمارستان ها و خارج از دانشکده ها به منزله عقبگرد آموزش پرستاری در کشور به ۵۰ سال قبل است.

دکتر سیدرضا مظلوم روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: طبق آیین نامه معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که ۲۰ آبان ماه امسال ابلاغ شده و از بهمن ماه امسال قابلیت اجرایی دارد، آموزش پرستاری از دانشکده ها به بیمارستان ها محول شده است.
وی اظهار کرد: بدین منظور بیمارستان های خصوصی و دولتی می توانند پرستار تربیت کنند و در این راستا متقاضیان با مدرک دیپلم می توانند به مدت چهار سال رشته پرستاری را در بیمارستان ها تحصیل نموده و در همان بیمارستان نیز مشغول کار شوند.
رئیس نظام پرستاری مشهد ادامه داد: تا پیش از سال ۱۳۴۴ آموزش پرستاری ایران در بیمارستان ها انجام می شد اما در طول پنج دهه گذشته تمام پرستاران کشور از دانشکده های پرستاری و مامایی دانش آموخته شدند.
مظلوم گفت: این در حالی است که برای تدوین آیین نامه تربیت پرستار در بیمارستان ها از نهادهای پرستاری شامل ۱۸۰ دانشکده پرستاری در کشور، اعضای هیات برد پرستاری و سازمان نظام پرستاری هیچگونه نظرخواهی صورت نگرفته است.
وی خاطر نشان کرد: جامعه پرستاری ابلاغ آیین نامه تربیت پرستار در خارج از دانشکده ها به بهانه کمبود نیروی پرستاری را طرحی عجولانه و غیر کارشناسی می داند و خواستار توقف اجرا، انجام اصلاحات و اقدامات کارشناسی در این زمینه است.
نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری کشور گفت: ابلاغ این آئین نامه اعتراض دانشجویان پرستاری، اعضای هیات علمی و سازمان های نظام پرستاری را به دنبال داشته و تاکنون تجمع های دانشجویی در شهرهای مختلف کشور نظیر مشهد، اصفهان، اردبیل و تهران نیز برگزار شده است.
مظلوم افزود: اجرای آیین نامه تربیت پرستار در بیمارستان ها تنزل آموزش پرستاری در کشور و تهدید سلامت افراد جامعه را در پی دارد.
وی اظهار کرد: با توانمند سازی دانشکده های پرستاری می توان تعداد دانش آموختگان پرستاری را به صورت علمی هر سال افزایش داد.
وی بی عدالتی در استخدام پرستاران را از دیگر ایرادهای آئین نامه مزبور عنوان کرد و ادامه داد:
در اجرای این آیین نامه افرادی که در بیمارستان ها با شرایط راحت تر نسبت به دانشکده ها تحصیل می کنند، در اولویت استخدام قرار می گیرند.
وی گفت: تربیت پرستار در خارج از دانشکده های پرستاری با اشکالات بسیار مواجه است که با نظرخواهی گروههای دست اندرکار علاوه بر رفع ایرادهای آن خدشه ای به نظام آموزش دانشگاهی کشور وارد نمی شود.

منبع: سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی