اصطلاحات رایج در پرستاری نوزاد سالم

پرستاری نوزاد سالم نیازمند آشنایی با اصطلاحات رایج و تعاریف علمی مرتبط با طب اطفال است. پزشک، پرستار و ماما در طول دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان بطور مکرر با این اصطلاحات مواجه بوده و لازم است در استفاده از آنها دقت کافی داشته باشند. به همین منظور در این مطلب از سایت پرستاران توانمند ایران شما را با تعدادی از تعاریف مهم پرستاری از نوزادان سالم آشنا می‌کنیم: 

نوزاد سالم نوزادی است که دوران حاملگی، زایمان و تولد طبیعی را پشت سر گذاشته است و از نظر سن حاملگی (نوزاد ترم: بین ۳۷ تا ۴۲ هفته )، وزن تولد (وزن تولد بین ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ گرم) و وزن برای سن حاملگی (وزن برای سن حاملگی، بین صدک دهم تا نودم) طبیعی است. همچنین در معاینه سالم به نظر می‌رسد، آپگار دقیقه اول مساوی یا بالاتر از ۷ است و نقایص بافت نرم، آنومالی‌های مادرزادی و علایم کلینیکی بیماری را ندارد، به خوبی تغذیه می‌کند و از زمان تولد دچار مشکل خاصی نشده است.

شامل مراقبت‌ها و اقداماتی است که باید برای تمامی نوزادان انجام گیرد مگر اینکه توسط پزشک مسئول نوزاد انجام یکی یا تمام این اقدامات منع شده باشد. این مراقبت‌ها در مورد نوزاد سالم مطابق استاندارد (زمان، مکان، شخص و روش) مشخص شده در بسته خدمتی انجام می‌گردد. در مورد نوزاد دارای وضعیت غیرطبیعی (نوزادی که در تعریف نوزاد سالم قرارنگیرد.) این مراقبت‌ها لازم الاجرا بوده ولی استاندارد انجام آن بسته به وضعیت نوزاد تغییر می‌کند. حدود ۸۰ درصد نوزادان در تعریف نوزاد سالم قرارمی‌گیرند و احتمال بروز مشکلات در آنها پایین است و تنها لازم است  مراقبتهای اولیه (مراقبتهای نوزاد سالم) برای آنها انجام شود.

در بسته خدمتی نوزاد سالم عامل مراقبت نوزاد ماما یا پرستاری است که دوره‌های لازم برای ارائه مراقبتهای نوزادی را گذرانده است و ارائه خدمت به نوزاد در مراکز ارائه خدمت توسط عامل مراقبت نوزاد صورت می‌گیرد. در مورد اطلاع از مراقبتهای پرستاری کودکان دریافت فایل مراقبتهای پرستاری کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود.

در ادامه اصطلاحاتی را تعریف خواهیم کرد؛ که پرستاران جهت مراقبت از نوزاد لازم است آنها را بدانند.

نوزادی است که قبل از ۳۷ هفته بارداری متولد شده است.

نوزادی است که بعد از ۴۲ هفته بارداری متولد شده است.

نوزادی که بین ۳۷ تا ۴۲ هفته بارداری متولد شده است.

نوزادی است که با وزن زیر ۲۵۰۰ گرم متولد می‌شود.

وجود علائم برادی کاردی،  ضربان قلب نامطمئن و بیوفیزیکال پروفایل کمتر از ۶ از ۸ یا ۸ از ۱۰را گویند.

وجود ناهنجاری‌های آشکار بعد از تولد و یا گزارش ناهنجاری در سونوگرافی مادر در زمان بارداری. 

تعداد هفته‌هایی که از حاملگی می‌گذرد. براساس اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود و یا بر اساس نتایج سونوگرافی تعیین می‌گردد.

مایع آمنیوتیک به صورت طبیعی شفاف است. به تغییر رنگ و ظاهر مایع آمنیون که می‌تواند به علت مکونیوم، خون یا عفونت باشد؛ آلودگی مایع آمنیون اطلاق می‌گردد. 

گروهی از بیماری‌های مادر بر سلامت نوزاد تاثیر مشخصی دارند. دیابت، پرفشاری خون و بیماری‌های عفونی از آن جمله هستند.

فرم‌های ثبت فرآیندها در اتاق زایمان، پس از زایمان و بخش هم‌اتاقی مادر و نوزاد.

درجه حرارت مرکزی کمتر از 36/5درجه سانتیگراد در نوزاد که برای سلامت نوزاد تهدیدکننده است.

بیشتر بدانیم: اطلاعات مهم در مورد سلامت نوزادان

تولد نوزاد از کانال زایمانی بعد از هفته ۲۲ بارداری بصورت مرده یا زنده را زایمان طبیعی می‌گویند.

بیشتر بدانیم: مراحل و مکانیزم زایمان طبیعی

تولد نوزاد بعد از هفته ۲۲ بارداری بصورت مرده یا زنده از طریق ایجاد برش روی شکم

بیشتر بدانیم: سزارین، علل، مزایا، معایب و عوارض

قوام و سفتی عضلات نوزاد در زمان استراحت

کلامپ و قطع بندناف در شرایط استریل در محل مناسب بعد از تولد نوزاد. در مورد مراقبت از بندناف بعد از تولد مقاله بندناف و مراقبتهای آن را بخوانید.

روشی برای ارزیابی وضعیت عمومی و نیاز به احیاء نوزاد است؛ که در دقیقه اول و پنجم بعد از زایمان انجام می‌شود و نمره‌دهی بر اساس معیارها تعیین می‌شود و حداکثر آن ۱۰ است. برای کسب اطلاعات دقیقتر مقاله روش نمره دهی آپگار نوزادن را بخوانید.

خزیدن نوزاد به سمت پستان مادر، بلافاصله بعد از تولد و شروع تغذیه با شیر مادر در یک ساعت اول بعد از تولد

تعداد تنفس، نبض و درجه حرارت بدن نوزاد و مواردی که به طور کامل در چک لیست معاینه بالینی نوزاد ذکر شده است.

مجموعه صدمه‌های مکانیکی و هیپوکسی قابل پیشگیری و غیرقابل پیشگیری که حین وضع حمل و زایمان به نوزاد وارد می‌گردد.

مجموعه مشخصات، علایم و مواردی که شناسایی و تعلق نوزاد به والدین را ممکن می‌سازد.

تزریق آمپول ویتامین k_۱ (1mg) یکبار در ۲ ساعت بعد از تولد در سمت خارجی ران نوزاد

بررسی و تعیین وزن، قد و دور سر نوزاد به روش استاندارد

تجویز واکسن های هپاتیت ب، ب.ث.ژ  و پولیو ( در هنگام ترخیص از بیمارستان)  طبق دستورالعمل کشوری برای نوزاد.

آموزش و کمک به انجام مراقبت مادرانه آغوشی (KMC) برای برآوردن نیازهای نوزاد به گرما، تغذیه با شیر مادر، محافظت از عفونت، انگیزش، ایمنی و عطوفت که در طول مدت حضور مادر و نوزاد در بیمارستان اجرا می‌شود.

برای شستشوی نوزاد در هفته اول و دوم از اسفنج مخصوص حمام می‌توان استفاده نمود و این روش تا زمانی که بندناف نوزاد نیفتاده است؛ بیشتر از سایر روش‌ها استفاده می‌شود.

بیشتر بدانیم: راهنمای گام به گام مراقبت از بندناف نوزاد

ارایه مجموعه ای از آموزش‌ها از جمله تغذیه با شیر مادر، حفظ دمای بدن نوزاد و خواب نوزاد توسط پرسنل پرستاری به مادر

آموزش علائم خطر، زمان انجام آزمایشات غربالگری و مراجعات بعدی در ساعاتی قبل از ترخیص

بررسی وضعیت شنوایی نوزاد در طول مدت حضور در بیمارستان

بررسی هیپوتیروئیدی و فاویسم با انجام آزمایش خون در روزهای سوم تا پنجم از تولد

منبع:

بسته خدمتی نوزاد سالم