آموزش بیمار
مقدمه
بیماری به معنای از بین رفتن سلامتی در زمینه سلامت جسمی روانی و یا اجتماعی است. اما مطالعات علمی اثبات نموده اند که آگاهی بیماران از بیماری خود تاثیر شگرفی بر درمان و کیفیت زندگی آنان دارد. تا به امروز علی رغم پیشرفت های شایانی که در علم طب رخ داده همچنان تعداد زیادی بیماری مزمن و طولانی وجود دارد. عمده بیماری های لاعلاج در کوتاه مدت کشنده نیستند مخصوصا اگر بیماران بدانند که چگونه با بیماری خود زندگی کنند.
انسانها برای مراقبت از خود، برای خوب ماندن و خوب شدن نیاز به آموزش دارند و آموزش به بیماریکی از عملکردهای اصلی حرف بهداشتی و درمانی است. در این راستا کمک به مددجویان برای دستیابی یا باز یافتن استقلال در امر مراقبت از خود از مهمترین اهداف پرستاری است .
تعریف آموزش بیمار
- آموزش به بیمار؛ مجموعه ای از فعالیت های برنامه ریزی شده در حیطه یادگیری است که موجب بهبودی و ارتقاء سلامتی در فرد می شود. هدف اصلی از آموزش به بیمار همچون سایر فرآیندهای بهداشتی و درمانی و نیز به عنوان یک شاخص درمانی؛ ارتقاء سطح سلامت در جامعه است.
- آموزش به بیماران یکی از شاخص های کیفیت پذیرفته شده درمانی است. تمام بیماران حق دارند در مورد حفظ و ارتقاء سطح سلامت و پیشگیری از بیماری ها آموزش های مناسب دریافت نمایند.
فواید و نتایج مثبت آموزش به بیماران:
- ۱- کاهش هزینه های مراقبت های بهداشتی
- ۲- افزایش کیفیت مراقبت ها
- ۳- کمک به بیمار در بدست آوردن استقلال و خودکفایی بیشتر.
هرچه فرد بیشتر در مورد بیماری خود بداند بهتر می تواند به مقابله با آن بپردازد.
با نگاهی ساده به تراکم مراکز درمانی و مطب های خصوصی در می یابیم که پزشکان و خدمات دهندگان سلامتی، به دلیل تراکم کاری خود و همچنین عدم آگاهی و توجه به ارتقای سلامت جامعه و خصوصا نداشتن نگرش جامعه نگر به بیماریها، و از طرف دیگر نیازهای اقتصادی خود؛ فقط درمان های لازم را برای بیماران خود تجویز می کنند بدون آنکه آموزش های کافی را به آنها ارائه دهند و یا مطالب آموزشی مناسبی را در اختیار آنها قرار دهند. تمام این مسائل منجر به وجود هزاران بیمار می شود که حتی گاه نام بیماری خود را نمی دانند و نمی توانند داروهای خود را نام ببرند. در چنین شرایطی بیماری ها مزمن تر شده و عوارض آنها گسترش می یابد.
مراحل آموزش به بیمار:
آموزش بیمار فرایندی است که لازم است در چارچوب استاندارد های مربوط به آن اجرا شود و هر مرحله از این فرایند از استاندارد مربوط به خود برخوردار است. مراحل آموزش به بیمار عبارتند از:
نیازسنجی و ثبت آن – تدوین اهداف- انتخاب روش آموزش – ارزشیابی و ثبت آموزش به بیمار
۱ – نیازسنجی و ثبت آن:
- تعیین نیازهای اموزشی بیمار. بیماران چه چیز هایی می خواهند بدانند.
- اموزش هایی که بیمار دریافت میکند باید بر اساس نیاز ها، توانایی ها و ترجیحات یاد گیری او باشد.بعد از تعیین نیازها باید انها را در یک فرم مخصوص ثبت نمود.
این مرحله شامل جمع اوری اطلاعات در مورد بیماری و بیمار, خانواده ی او وضعیت بهداشتی, و…بهتر است اطلاعاتی که از بیمار جمع اوری می شود در یک فرم مخصوص ثبت شود.
۲ – تدوین اهداف:
تنظیم اهداف یادگیری یکی از بنیادی ترین مراحل در کل فرایند اموزش به بیمار است.اهداف بر اساس نیاز های شناسایی شده تدوین میشوند
۳– انتخاب روش آموزش:
- روش مورد استفاده باید مرتبط با براورده ساختن حیطه ی ان هدف باشد.
- در مورد اگاهی ها:سخنرانی مطالب چاپی پرسش و پاسخ
- مهارت ها:نمایش عملی، نمایش با وسایل سمعی بصری، راهنمای خود اموز گام به گام
- نگرش:مثال های موردی ارائه ی تجربیات مشترک.
- مداخله یا اموزش:انتقال اطلاعات به بیمار که بر اساس روش انتخاب شده در مراحل قبل انجام می شود.در این مرحله مهارت های ارتباطی به میزان زیادی باید مورد توجه قرار گیرد.
۴– ارزشیابی و ثبت آموزش به بیمار:
تعیین این که ایا یادگیری اتفاق افتاده است؟
فعالیت های ارزشیابی بایستی به طور مستقیم با اهداف یادگیری که در ابتدا تنظیم شده مرتبط باشد. برای تنظیم سوالات ارزشیابی می توانید اهداف تنظیمی خود را به صورت سوالی در اورید.
استاندارد های اموزش به بیمار و خانواده ی او
استاندارد های نیاز سنجی:
- انچه که فرد نیاز دارد برای انجام کار های روزانه اش بداند باید تعیین شود.
- مهارت های مورد نیاز برای اجرای درمان و مراقبت ها باید تعیین شود
- فاکتور هایی که بر یادگیری تاثیر میگذارند مثل معلولیت های جسمی و عقلی تعیین شود
- نیاز های فرد در هر یک از حیطه ها و نسبت ان باید تعیین شود.
نیاز های فرد: مشکلات بهداشتی ، تشخیص بیماری ، داروهای تجویز شده ، رزیم غذایی، محدودیت های فعالیتی (فعالیت حرکتی، جنسی و….)، غربالگری تشخیصی و ازمایشات، معیار های پیشگیری از عود مجدد، منابع مالی، مراجعات بعدی، عمل جراحی ، اقدامات سر پایی، درد و اداره ی ان، تصویر بدنی، زمان شروع فعالیت، دوره ی نقاهت بیماری، خواب و استراحت، دفع و …..
- نگرش بیمار برای پذیرش و هماهنگی مهارت ها و رفتار های بهداشتی در زندگی روزانه اش باید تعیین شود.
- نکاتی که برای امنیت بیمار در منزل لازم است (جلوگیری از سقوطو عوارض دارو و….)تعیین گردد.
- فرهنگ بیمار و تاثیرات ان بر فرایند یادگیری تعیین گردد
- میزان هیجان بیمار و استرس که بر فرایند یادگیری تاثیر خواهد گذاشت تعیین شود
- در صورت عدم اموزش پذیری بیمار، باید به همراه بیمار اموزش داده شود
- این که چه افرادی در اموزش و درمان فرد شرکت داشته باشند از خودش سوال شود.
استانداردهای تنظیم اهداف:
- هر هدف فقط شامل یک فعل عملکردی باشد
- اهداف به صورت قابل اندازه گیری نوشته شود
- حیطه ی مربو ط به هر هدف باید مشخص شود
استاندارد های مربوط به اموزش و ارتباط با بیمار:
- قبل از هر تدریس معرفی انجام شود
- بیمار در وضعیت نا مناسب نباشد
- یک مکان امن و خلوت ایجاد شود
- ابتدا رابطه ای درست و صمیمانه با بیمار برقرار شود
- بیماریکه با زبان شما صحبت نمی کند یک مترجم حضوری برایش مد نظر قرار دهید
- به حرف های بیمار خوب گوش بدهید
- به واکنش های هیجانی پاسخ دهید
- صادق و خالصانه باشید
- امین و راز دار باشید
- اطلاعات در زمان مناسب داده شود مثلا خطرات عمل جراحی، حتما باید قبل از تصمیم گیری بیمار برای جراحی به او گفته شود.
- به طور واضح و شمرده صحبت کنید.
- مرتب باز خورد بگیرید
اهداف آموزش به بیمار:
- کاهش اضطراب بیمار
- کاهش دوره بستری
- افزایش نتایج درمان با پایبندی بیشتر بیماران به اقدامات مراقبتی
- کاهش هزینه های درمانی و بهداشتی
- اطمینان از تداوم مراقبت ها
- بهبود کیفیت زندگی بیمار
- کاهش بروز عوارض بیماری
- افزایش توانمندی و مشارکت در برنامه های درمانی و مراقبتی
- افزایش استقلال بیمار در فعالیت های روزمره
- تکمیل برنامه های درمانی
- کاهش پذیرش مجدد بیماران
- افزایش رضایتمندی بیماران
- توانمندسازی جامعه
مشکلات و موانع اموزش به بیمار:
- ۱)کمبود وقت پرسنل برای اموزش
- ۲)کمبود مهارت های اموزشی
- ۳)کمبود اطلاعات کافی برای اموزش
- ۴)نداشتن مهارت های ارتباطی
- ۵)نداشتن انگیزه ی پرسنل برای اموزش
- ۶)کمبود حمایت های مدیریتی و سازمانی
- ۷)کمبود منابع مادی و امکانات اموزشی
- ۸)نداشتن سواد بیمار و همراهانش
مراحل آموزش به بیمار:
- آموزشهای کلی بدو ورود بیمار به بیمارستان
- آموزش به بیمار در حین بستری
- آموزشهای حین ترخیص
- آموزشهای پس از ترخیص
محور های اصلی آموزش به بیمار
آموزش زمان پذیرش: معرفی فرد آموزش دهنده به بیمار- آشنایی با محیط فیزیکی بخش، مقررات بیمارستان، روتین بخش (زمان غذا دادن، ساعات ملاقات، ساعات گرفتن علائم حیاتی روتین، زمان دارو دادن و…)- آموزش استفاده از وسایلی مانند: زنگ اخبار، تخت، تلفن، کلید های چراغ برق، تلویزیون و …آشنایی با پزشک معالج، پرستار مسئول و سایر کارکنان مرتبط با بیمار
آموزش حین بستری: افزایش آگاهی بیماران در مورد خصوصیات و نوع بیماری (نام بیماری، فرایند بیماری، ریسک فاکتور ها، علائم و نشانه ها وعوارض)- افزایش آگاهی بیماران در مورد درمان بیماری (معاینات لازم برای تشخیص بیماری، درمان های موجود بیماری (دارویی، جراحی)، انواع اقدامات پاراکلینیکی لازم (رادیولوژی، پاتولوژی، آزمایشگاه)، عوارض دارویی و روش برخورد با عوارض ، مراقبت قبل و بعداز اعمال جراحی و بیهوشی در صورت انجام و نحوه برخورد با آن،رژیم غذایی و … نحوه مراقبت از خود و مدیریت درد
استفاده از دستور العمل جامع آموزش به بیمار با تاکید بر موارد زیر:
- ۱- ارزیابی انگیزه
- ۲- بررسی توان و تمایل بیمار برای یادگیری
- ۳- ارزیابی نیازهای آموزشی و درج آن در پرونده بیمار
- ۴- تنظیم اهداف آموزش به بیمار بر اساس الویت های آموزشی
- ۵- انتخاب استراتژی های مناسب آموزشی
- ۷- برنامه آموزش به بیمار به صورت گروهی
- ۸- آگاه سازی بیماران در زمینه سلامت با استفاده از فعالیتهای بیمار برای بیمار به منظور مشارکت سازمان های مردم نهاد، موسسات مذهبی و انجمن ها
آموزش زمان ترخیص:
- آموزش به بیماران در مورد جزئیات مراقبت از خود
- و اطمینان یافتن از درک کامل بیمار از موضوعات مطرح شده
- اطلاع رسانی جهت دستیابی به مراقبتهای اورژانس در صورت لزوم
- دادن آدرس منابع یا مراکز و سایت های آموزشی به بیمار
- ارائه مراقبت تلفنی برای گروه هایی از بیماران نیازمند به مراقبت پس از ترخیص بر اساس صلاحدید و توان بیمارستان
- اختصاص بخشی از وب سایت بیمارستان جهت بحث آموزش به بیمار و پرکردن خلأ آموزشهای مورد نیاز
- نحوه مصرف داروهای تجویز شده در منزل- اطلاع رسانی کلامی در خصوص زمان و مکان مراجعه مجدد(در صورت نیاز و دستور پزشک) به درمانگاه- تاکید بر تداوم در مان و پیگیری تست های تشخیصی – فعالیت های روزانه
الزمات قانونی استقرار نظام آموزش به بیمار
- نامه معاون سلامت وزارت متبوع در سال ۱۳۸۵مبنی بر استقرار نظام آموزش به بیمار در بیمارستانها با مسئولیت مدیریت امور پرستاری دانشگاهها
- منشور حقوق بیمار: حق برخورداری از اطلاعات
- کدهای ملی اخلاق در حرفه پرستاری از سال ۱۳۸۹
- نظام اعتبار بخشی بیمارستانها از سال جاری
- حاکمیت بالینی
- شرح وظیفه مصوب پرستاری : بند ۱۲ شرح وظایف عمومی پرستار در سال ۱۳۸۷
گامهای استقرار نظام آموزش به بیمار در دانشگاه
- ایجاد ساختار تشکیلاتی آموزش سلامت در دانشگاه و بیمارستانها
- ایجاد کمیته آموزش سلامت در دانشگاه ، بیمارستانها و بخش های مختلف: (کمیته داخل بخشی– در دانشگاه کمیته فنی)
- آموزش سوپروایزرهای آموزش سلامت
- تهیه فرم ثبت آموزش به مددجوبا همکاری اداره آمار ومدارک پزشکی معاونت به عنوان یکی از اوراق اصلی پرونده بیمار و ارسال به بیمارستانها
- کنترل کیفی رسانه های آموزشی ( پمفلت، لیفلت، فولدر، تصویر، پوستر، بروشور، کتابچه و…)جهت بیمار
- نظارت بر تدوین محتوای آموزشی جهت مطالعه پرستار
- نظارت بر اجرای برنامه آموزش به بیمار در بیمارستانها
- تدوین شاخص های آموزش سلامت در بیمارستانها
- ارزشیابی شاخص های کمی و کیفی آموزش به مددجو در بیمارستانهای تحت پوشش
- راه اندازی سایت آموزش به بیمار
- ایجاد کارگروه تخصصی ارتباطات و آموزش سلامت در زیر مجموعه مدیریت امور پرستاری حوزه معاونت درمان (سلامت)
- ایجاد پست سازمانی کارشناس مسئول ارتباطات و آموزش سلامتدر بیمارستانهای تحت پوشش
- ایجاد پست سازمانی سوپروایزر آموزش سلامت در بیمارستانهای تحت پوشش
- تشکیل کمیته های آموزش به بیمار داخل بخشها
- تعیین پرستاران رابط آموزش به بیمار (Link nurse) در کلیه بخشها
شرایط احراز پست سوپروایزر آموزش سلامت:
- داشتن مدرک کارشناسی پرستاری و کارشناسی ارشد ترجیحا با گرایش آموزش بهداشت یا سایر رشته های آموزشی
- داشتن حداقل ۵ سال سابقه کار بالینی
- آشنایی با مهارتهای هفتگانه کامپیوتر
- تسلط به زبان انگلیسی
- توانایی هدایت اجرایی برنامه های آموزش سلامت
- توانایی تهیه جزوات، پوسترها، فیلم ها و پمفلت های آموزشی
وظایف سوپروایزر آموزش سلامت:
- تعیین رابطین آموزش سلامت در بخش های مختلف بیمارستان
- پیگیری ایجاد کمیته داخل بخشی آموزش به بیمار
- آشنا سازی رابطین آموزش سلامت و کارکنان بیمارستان با طرح آموزش سلامت به مددجو
- تعیین اهداف آموزشی ( کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت)
- هدایت و آموزش کارکنان در اجرای برنامههای آموزش سلامت در واحدهای ذیربط
- تدوین برنامههای آموزشی مستمر جهت کارکنان در رابطه با مهارتهای آموزش سلامت به مددجویان
- بررسی نیازهای آموزشی مددجویان
- تهیه رسانههای آموزشی و مستندات معتبر جهت آموزش سلامت به مددجویان
- تهیه و تنظیم ابزار مناسب جهت ارزیابی عملکرد و فعالیتهای آموزش سلامت در واحدهای ذیربط
- پایش و ارزشیابی مستمر خدمات آموزش سلامت در واحدهای ذیربط با استفاده از ابزار مناسب
- ارزشیابی عملکرد کارکنان در ارائه آموزش سلامت به مددجویان
- گزارش پیشرفت برنامه به کمیته دانشگاهی آموزش سلامت
- همکاری با کمیته دانشگاهی جهت ارزیابی کیفیت خدمات آموزش سلامت به مددجویان و شناسایی نقاط قوت و ضعف طرح مذکور
- ایجاد زمینه‌های تشویقی جهت مشارکت فعال پرسنل در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی
- همکاری و هماهنگی با سرپرستاران و مربیان در جهت ارتقاء سطح آموزش سلامت به مددجو
- ارتقاء کیفیت برنامههای آموزش سلامت به مددجو
- همکاری و مشارکت در انجام طرحهای پژوهشی
- بررسی شاخص های آموزش به بیمار و برنامه ریزی اصلاحی درصورت نیاز
گام ۲: کمیته های پیشنهادی آموزش سلامت:
کمیته اصلی دانشگاهی متشکل :
- معاون درمان دانشگاه
- مدیر امور پرستاری
- رییس دفتر حاکمیت بالینی یا اعتباربخشی
- کارشناس مسئول ارتباطات و آموزش سلامت
- مسئول روابط عمومی معاونت درمان
کمیته بیمارستانی متشکل از:
- رییس بیمارستان
- معاون آموزشی بیمارستان
- مدیر پرستاری بیمارستان
- سوپروایزر آموزش سلامت
- مسئول دفتر حاکمیت بالینی یا اعتباربخشی بیمارستان
- مسئول روابط عمومی و رسانه بیمارستان
کمیته داخل بخشی متشکل از :
- رئیس بخش یا یکی از پزشکان به انتخاب ایشان
- سوپروایزر آموزش سلامت بیمارستان
- سرپرستار بخش
- رابط آموزش به بیمار بخش
وظایف کمیته بیمارستانی آموزش سلامت
- تدوین ،اجرا و توسعه خط مشی و روش ها: بر اساس استاندارهای قانونی و حسابرسی کیفی در جهت خدمات آموزشی به بیمار
- ایجاد بخش خدمات مدیریتی جهت آموزش به بیمار
- تدارک منابع مالی جهت خدمات آموزش به بیمار ( تخصیص بودجه)
- فراهم کردن ابزارهای آموزش جهت کیفیت بالاتر آموزش به بیمار
- ایجاد هماهنگی در خدمات آموزشی به بیمار
- فراهم کردن مشاوره و راهنمایی جهت افراد گروه ها جهت رسیدن به اهداف آموزش به بیمار از متخصصین آموزش
- تربیت و آموزش مداوم
- بررسی نیازهای آموزشی مسوولین آموزش به بیمار (پرستاران) و رفع موانع موجود
- توسعه برنامه آموزش جهت جمعیت هدف (گروه های یاد گیرنده )
- شناسایی نیازهای آموزش بیماران توسط گرد آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن
- سازماندهی و توسعه برنامه آموزشی با کوشش متخصصین مختلف
- توسعه اهداف اختصاصی ، جزئی ، محتوی و استراتژی اجرایی جهت هر برنامه آموزشی
- هدایت اجرایی خدمات اموزش به بیمار
- خودارزیابی خدمات آموزش به بیمار
- پایش و خودارزیابی و بازبینی برنامه ها و فعالیت های آموزشی به بیمار
- حمایت از توسعه خدمات آموزشی به بیمار
وظایف کمیته آموزش به بیمار داخل بخش
- ارزیابی نیازها و سوالات بیماران در زمینه سلامتی و ….( نیازسنجی)
- تعیین الویت های آموزشی بیماران
- طراحی اهداف و محتوای برنامه بر اساس نیاز سنجی انجام شده
- تهیه رسانه های آموزشی
- تهیه محتوای آموزشی جهت آموزش دهندگان
- آشنا سازی آموزش دهندگان با مباحث فوق
- اجرای برنامه آموزشی
- ثبت آموزش در فرم مربوطه
- ارزشیابی فرایند آموزش
گام ۴: طراحی و تهیه نمونه فرم های ثبت آموزش به بیمار به عنوان یکی از اوراق اصلی پرونده بیمار
دستورالعمل تکمیل فرم آموزش به بیمار
- این فرم باید توسط وزارت بهداشت و درمان تهیه شده و به تمام دانشگاه ها ابلاغ گردد. تکمیل و الصاق آن بر تمام پرونده های بیماران الزامی است.
- آموزش به مددجو از بدو ورود وی شروع می شود. مسئولیت اجرای صحیح آموزش به بیماران با پرستاران می باشد. در نهایت سرپرستار بخش آگاهی بیمار را بررسی و صحت آموزش را تائید می نماید.
- در حین پر کردن فرم به نکات ذیل توجه شود:
- مشخصات بیمار به صورت کامل درج شود.
- جهت تسهیل ثبت در فرم، به جای درج مجموع آموزشهای پرستار به مددجو از کدهای اختصاری در ستون کد محتوا استفاده شود.
نیازهای آموزشی بیمار:
غالباً نیازهای آموزشی بیمار در بیمارستان در چهار سطح تنظیم شده است.
- عدم آشنایی بیمار با پرسنل، مقررات، محیط فیزیکی و وسایل بخش. این نیاز آموزشی مشترک بین تمام مددجویان می باشد و آموزشهای مرتبط با آن به طور یکسان با کد محتوای ۰-۰ مکتوب می شود. در این سطح می توان از پرسنل کمک بهیار و منشی بخش تحت نظارت پرستار مربوطه کمک گرفت. همچنین نام و نام خانوادگی پرستار ناظر در فرم ثبت شود.
- با ارزیابی بیمار سه نیاز عمده آموزشی وی شناسایی می شو (محتوای آموزش به مددجو در قالب کد اختصاری بیماری که در پکیج آموزشی آمده است).
- کمبود آگاهی درباره بیماری …
- عدم آگاهی در مورد آمادگیهای قبل از عمل ……….
- عدم آگاهی مددجو در مورد نحوه مراقبت از خود پس از عمل ……..
- بنا به تشخیص پرستار در شیفت های مختلف گاهی نیاز آموزشی دیگری تشخیص و به بیمار آموزش داده می شود. نظیر کمبود آگاهی راجع به رژیم غذایی خاص بیماران دیابتی . اطلاعات داروهای مصرفی- میزان و نحوه فعالیت بدنی- ورزش و……. که در ستون مربوط به نیازهای آموزشی درج می شود.
- پس از آموزش محتوای آموزشی در نظر گرفته شده، بایستی مددجو را در محور آموزشها ارزشیابی کرده و در ستون تغییر دانش/ نگرش/ عملکرد مددجو بله یا خیر انتخاب کنید.
- نام و نام خانوادگی پرستار آموزش دهنده در ستون مربوط درج شود. درپایان سرپرستار چک و امضاء نماید.
- روش آموزش: در ستون روش آموزش یکی یا دو روش استفاده شده در آموزش را قید می کنیم. انواع روشها شامل: سخنرانی، چهره به چهره، بحث گروهی، نمایشی مثلاً نمایش طرز استفاده صحیح از وسیله خاصی نظیر استفاده از زنگ احضار پرستار و…، پرسش و پاسخ می باشد.
- رسانه آموزشی واسطه ای است که پیام آموزشی را با سهولت بیشتری انتقال می دهد. در ستون رسانه های آموزشی نوع رسانه مورد استفاده را مرقوم کنید. برخی از پر استفاده ترین رسانه ها: پمفلت(برگه های آموزشی سه لتی)، لیفلت(برگه های آموزشی بیش از سه لت)، فولدر(دولتی)، تصویر، پوستر، بروشور یا کراکت(یک برگه ای)، کتابچه، فیلم آموزشی، فایل صوتی،….می باشد. برای مطالع بیشتر به جزوه تکنولوژی آموزشی ضمیمه در کلاسور آموزش سلامت توجه کنید. در صورت عدم استفاده از رسانه آموزشی خط تیره مرقوم کنید.
- توجه داشته باشید روش آموزش و رسانه ها را جا به جا درج نفرمایید. به طور مثال در ستون رسانه ها چهره به چهره را مکتوب نکنید.
- کلیه رسانه های آموزشی از قبیل پوستر، پمفلت،…. بایستی پس از تایید در کمیته آموزش سلامت بیمارستان قابل استفاده می باشد. بدیهی است سایر رسانه ها فاقد اعتبار بوده و استفاده ار آنها ممنوع است.
مطالب مرتبط
دیدگاه‌ها 7
دیدگاهتان را بنویسید
این سایت، با هدف ارتقای دانش پرستاران، معرفی توانمندی های آنها و نیز دسترسی آزاد عموم بویژه دانشجویان و شاغلین حرفه پرستاری و پیراپرستاری به مطالب روز و مورد نیاز علمی، راه اندازی شده است.
با سلام.
لطفا بفرمایید منبع این مطلب چیست؟ از چه کتاب یا سایتی گرفته شده؟ نویسنده مطلب کیست؟
با تشکر فراوان
سلام دوست عزیز
اکثر مطالب این سایت تلفیقی از آموزه های جمع آوری شده از منابع مختلف اینترنتی، تجربیات شخصی و منابع کتابخانه ای می باشند.
مطلب مفیدی است و برای آموزش قابل کاربرد میباشد، اما نیاز است تا منابع قسمتهای خاصی از مطلب مورد بررسی قرار گیرد(مشخص بشه از چه کتاب با سایتی است!). میشه لطفا اطلاعات تماس(ایمیل یا تلفن) نویسنده یا فرد گرداوری کننده مطلب در اختیار بزارید؟
تشکر
موفق و موید باشد
سلام خانم شیرازی
ضمن تشکر از حسن توجه شما خواهشمندم جهت دریافت مطالب تکمیلی که در تهیه این مطلب نیز از آنها استفاده شده است به وبلاگ خانم دکتر خراسانی مراجعه کنید. با تشکر
خیلی مفید بود متشکرم
باسلام
میخواستم مطلب بالارو دانلود کنم باید چکارکنم
سلام. مطالب این سایت فقط جهت اعضای سایت ارسال می گردد. لطفاً ابتدا عضو سایت شوید تا این مطلب برای شما ارسال گردد.