آشنایی با پمپ انفوزیون دارو یا پمپ تزریق سرنگ

در بخش مراقبت های ویژه و نیز بعد از عملهای جراحی موارد متعددی پیش می آید که لازم است یک ماده موثر به صورت پیوسته و برای مدت زمانی خاص وارد خون بیمار گردد در چنین مواردی دقت در نرخ تزریق و منظم بودن آن حائز اهمیت بسیاری است. برای چنین منظورهائی از دستگاه هایی که به نام پمپ تزریق سرنگ (Syringe Pump)  است استفاده می گردد و تقریباً در تمام بخش های مراقبت های ویژه بخصوص در بخش های مراقبت از بیماران قلبی از این دستگاه ها استفاده می شود .

كاربرد پمپ تزریق سرنگ: پمپ تزریق سرنگ برای تزریق مایعات به بدن (همانند داروها، غذای مایع، گلوكز، محلول نمك و . . .) استفاده می‌گردد.

سرنگ پلاستیكی حاوی مایع در قسمت نگهدارنده قرار داده می‌شود، یك تیوب به همراه ست نگهدارنده ‏‎(Giving Set)‎‏ توسط یك سوزن یا كانولا ‏‎(Cannula)‎‏ به رگ بیمار یا مستقیما به معده او متصل می‌گردد. هنگامیكه نرخ جریان مایع مشخص شد، پمپ پلانگر ‏‎(Plunger)‎‏ سرنگ را تحت فشار قرار داده تا مایع جریان پیدا كند. سرعت تزریق‎ ‎‏(حركت پلانگر) وابسته به قطر سرنگ و نرخ جریان تنظیم شده برای پمپ است. زمانی‌كه پمپ در حال كار است، میزان نرخ جریان، حجم و فشار مایع دائما اندازه گیری شده و هرگاه خطایی در این پارامترها یا سایر پارامترهای دیگر رخ دهد، آلارم دستگاه اپراتور را آگاه خواهد نمود.

تزریق زیاد یا حتی كم یك داروی خاص ممكن است برای هر بیمار بسیار خطرناك باشد، سرنگ‌های پلاستیكی تولید شده توسط تولیدكننده‌های مختلف كاملا با هم یكسان نیست، به همین دلیل پمپ‌‌ها برای كار با نوع ‏‎(Brand)‎‏ خاصی از سرنگ‌‌ها مشخص می‌شود (انواع سرنگ‌‌های قابل استفاده به‌ صورت برچسب بر روی دستگاه مشخص می‌گردد). در این صورت خطاهای قابل توجه در تغییرات نرخ جریان و حجم مایع زمانی‌كه از سرنگ‌‌های غیر مجاز استفاده شود، مشخص می‌گردد.

نتیجه استفاده از پمپ‌‌های تزریق سرنگ، كنترل فشار مایع تزریقی و ممانعت از آسیب رسیدن به رگ بیمار حین افزایش احتمالی بیش از حد فشار تزریق است. فشار بالا، با آلارم بستن و انسداد ‏‎(Occlusion)‎‏ تیوب تزریق، همراه خواهد بود.

واحد اندازه‌گیری: میلی‌لیتر بر ساعت ‏‎(ml/h) ‎  

مقادیر نوعی و متداول:‏ ‏ 0 تا 250 میلی لیتر در ساعت ‏‎(0-250 ml/h) ‎‏

رسیدن بیش از اندازه یا كمتر از حد لازم دارو از نگرانی‌های استفاده از این پمپ‌هاست. در بعضی از مدل‌ها امكان تنظیم مقدار دارو و سپس قفل آن مقدار وجود دارد كه تا حدی از این مشكل می‌كاهد. در مواردی كه این قابلیت بر روی سیستم وجود ندارد، مراقبت متناوب لازم است. سركشی مداوم جهت اطمینان از مناسب بودن فشار سیستم نیز توصیه شده است. افزایش فشار مایع، آسیب‌های فراوانی ایجاد می‌كند.

انتخاب سیستم با توجه به سن و مشكل بیمار بسیار مهم است. معمولاً انتخاب بهترین مدل از بین مدل‌های مختلف، كار سختی است. در خرید این پمپ‌ها، لازم است وسایل مصرفی جنبی آن نیز در نظر گرفته شود. برخی پارامترهای مهمی كه بسته به كاربرد باید در نظر گرفته شود، عبارت است از مكانیسم ایجاد فشار، محدوده و دقت جریان، حجم سیستم، زمان وارد شدن دارو، انواع آلارم‌ها، قفل تزریق، عمر باتری، وزن و ابعاد است. ‏

دستگاه پمپ سرنگ به منظور تزریق های دقیق و مداوم و با سرعت مشخص انواع داروهای شیمی درمانی، آنتی بیوتیكهای خاص (كه نیاز به تنظیم سرعت تزریق دارند)، داروهای قلب و عروق (كه نیاز به كنترل دقیق سرعت تزریق دارند) و یا پمپ كردن شیر و داروهای خوراكی به لوله گوارش نوزادان به كار می رود.

از قراردادن پمپ در مكانهای زیر خودداری كنید:

1. در مقابل نور مستقیم خورشید یا در معرض تابش چراغ UV
2. محلهایی كه نوسان فشار هوا وجود دارد.
3. در محلهایی كه گازهای مخرب یا گرد و غبار وجود دارد.
4. در محلهایی كه لرزش وجود دارد و یا سطح به صورت ناهموار است.
5. نزدیک بخاری یا وسایل گرم كننده دیگر
6. در معرض افشانه های آب.
7. نزدیک رادیو و تلویزیون یا وسایل الكترونیكی با فركانس بالا مثل تلفن همراه یا دستگاههای ELECTRO SURGERY (الكتروكوتر جراحی‌)
8. به دكمه های روی دستگاه فشار بیش از حد وارد ننمائید.
9. این دستگاه مجهز به باتری است، به منظور جلوگیری از خراب شدن باتری لازم است هفته ای یكبار پس از آنكه با وصل كردن دستگاه به برق AC باتری را به مدت 17 ساعت شارژ كردید، دستگاه را از برق كشیده و فقط از باتری برای كار با دستگاه استفاده كنید. این عمل را چنانچه می خواهید از دستگاه برای یك مدت زمان طولانی استفاده نكنید هر سه ماه یكبار انجام دهید. در صورتی كه مدت زمان كاركرد دستگاه ( زمانی كه فقط از باتری استفاده می كنید) كمتر از 4 ساعت بوده و یا تعداد لامپهای شاخص قدرت باتری كمتر از 3 عدد روشن باشد باید بازرسی های لازم در مورد انرژی باتری كه در دفترچه راهنمای دستگاه وجود دارد به كار گرفته شود.
10. همواره از این دستگاه در محلهایی با درجه حرارتهای بین 10 تا 40 درجه سانتی گراد و رطوبت 30 تا 85% استفاده كنید.

1. از بكارگیری دستگاه در محلهای مرطوب و یا زمین خیس به منظور جلوگیری از اتصال كوتاه خودداری كنید.
2. از بكارگیری پمپ در محل نگهداری مواد شیمیایی یا مكانهایی كه گازهای بیهوشی قابل انفجار وجود دارد، خودداری كنید.
3. برای بلند كردن پمپ از بارل سرنگ یا پلانجر آن استفاده نكنید.
4. از پركردن سرنگهای 50 میلی لیتری بیش از ظرفیت آنها خودداری كنید چرا كه ممكن است سرنگ در محل خود به طور كامل قرار نگیرد.
5. همواره از پریزهای دارای اتصال زمین (ارت) جهت اتصال دستگاه به برق استفاده كنید.
6. هیچگاه از سیمهای رابط و سه راهی جهت اتصال دستگاه به برق استفاده ننمائید.
7. در صورت وارد شدن ضربه به پمپ و یا سقوط آن، از بكارگیری مجدد دستگاه قبل از تایید پرسنل سرویس خودداری كنید.
8. مطمئن شوید كه دو شاخه برق دستگاه بعد از شستشو و قبل از استفاده مجدد كاملا خشك باشد (برای اینكار از خشك كننده ها نظیر پمپ باد یا سشوار استفاده نكنید.)
9. از فشار آوردن بر روی لامپ های آلارم و لامپهای نشانگر عملكرد دستگاه در هنگام شستشو خودداری كنید.

جهت دانلود فیلم آموزش نحوه کار و تنظیم پمپ انفوزیون سرنگ اینجا کلیک کنید