آریتمی های قلبی: بلوک های دهلیزی بطنی

در ادامه مباحث آشنائی با آریتمی‌های قلبی که قبلا در سایت منتشر شد، امروز درباره ریتم‌های غیرطبیعی قلب صحبت می‌کنیم که ناشی از اشکال در هدایت ایمپالس الکتریکی بین گره سینوسی دهلیزی و گره دهلیزی بطنی بوجود می‌آیند. این نوع بی‌نظمی‌ها بلوک‌های دهلیزی بطنی (AV) نامیده شده و سه نوع مختلف دارند:

   این بلوک با PR طولانی مشخص می‌شود یعنی PR intertval بیشتر از ۰٫۲ ثانیه است. در بلوک درجه یک، تمام ایمپالس‌های سینوسی با تاخیر به بطن منتقل می‌شوند. ریتم بطنی برابر با ریتم دهلیز است و QRS می‌تواند باریک یا پهن باشد (پهن بودن دلیلی بر اختلال در هدایت شاخه‌ها و قسمتهای پایین بطن است.).

بیشترین عامل بلوک درجه یک، مسمومیت با دیژیتال و انفارکتوس تحتانی است. همچنین آنژین استرپتوکوکی و نارسایی آئورت منجر به PR طولانی می‌گردد.

PR طولانی توام با بلوک‌های شاخه ای از ارزش زیادی برخوردار است و بیانگر پیش آگهی از بلوک‌های خطرناک می‌باشد. درمان بر اساس برطرف کردن علت بیماری است.

بلوک درجه دو دهلیزی بطنی شامل دو نوع موبیتز نوع یک و موبیتز نوع دو است.

   بلوک موبیتز نوع یک بتدریج دوره تحریک‌ناپذیری گره AV  طولانی می‌شود؛ که دیگر امواج P  قادر نیستند از AV node عبورکنند پس موج P خواهیم داشت که بلوک شده و بعد از آن مکثی دیده می‌شود و موج بعد از آن طبیعی خواهدبود و دوباره این سیکل تکرار می‌شود.

   اگر ونکباخ بصورت ۲ به ۱ باشد؛ نمی‌توان تشخیص داد که موبیتز یک است یا موبیتز دو، ولی چنانچه QRS پهن باشد امکان موبیتز دو می‌باشد و اگر QRS باریک است ونکباخ می‌باشد.

درمان ونکباخ معمولا تزریق سولفات آتروپین می‌باشد و بندرت احتیاج به پیس میکر دایم پیدا می‌شود. گاهی تزریق آتروپین منجر به بلوک درجه سه می‌شود ( بدلیل ریت بالا و عدم عبور از گره AV). در ضمن ماساژ کاروتید هم باعث تبدیل ونکباخ به بلوک درجه سه می‌شود.

موبیتز نوع دو نوعی آریتمی است که با فواصل PR طبیعی یا طولانی ولی ثابت مشخص می‌شود یعنی PR تغییر نمی‌کند ولی ناگهان یک موج P  بلوک می‌شود و باعث بروز یک مکث می‌گردد که گاهی تبدیل به بلوک درجه سه می‌شود گاهی بعد از Pause، اولین PR   ممکن است کوتاه‌تر از سایر PRها باشد ولی سایر PRها از اولین PR طولانیتر و ثابت هستند و سرعت QRSها وابسته به تعداد موجهای P ممکن است ۲ به ۱، ۳ به ۲ و یا ۴ به ۳ باشد.

   موبیتز دو آریتمی خطرناکی است که حملات استوک آدامز و مرگ ناگهانی فراوان دارد و غالبا به انفارکتوسهای میوکارد قدامی که شاخه‌های راست و چپ را گرفتار می‌سازد؛ مربوط می‌شود. در صورت تبدیل به بلوک درجه سه ضربان بطنی خیلی کم و زیر ۴۰ ضربه در دقیقه خواهدبود و QRS  نیز پهن می‌شود. گاها این بیماران با تشخیص صرع تحت درمان قرار می‌گیرند در صورتی که حملات آنها ناشی از بلوک دهلیزی بطنی و سندرم  Stocke`s Adams  است.

بیشتر بدانید: آریتمی‌های قلبی: بلوک‌های دهلیزی بطنی

درمان با پیس میکر بوده و میتوان با آتروپین و ایزوپرل بصورت انفوزیون داخل سرم تا رساندن بیمار به مرکز مجهز بیمار را کنترل کرد.

AV  Dissociation در این آریتمی دهلیز برای خودش ایمپالس می‌فرستد و بطن هم برای خودش فعالیت می‌کند و هیچ ارتباطی بین دهلیز و بطن (P و QRS) وجود ندارد و ایمپالس SA node یا دهلیز به بطن هدایت نمی‌گردد و بطن نیز برای خود رهبری را بدست دارد.

درباره آریتمی‌های بطنی قلبی بدانید.

۱ـ اگر سرعت کمپلکس‌های QRS کمتر از سرعت P دهلیزی باشد و هیچ ارتباطی هم بین P و QRS وجود نداشته باشد به آن بلوک کامل یا بلوک درجه سه دهلیزی بطنی گفته می‌شود و درمان آن فقط پیس میکر است ( CHB)‌.

۲ـ اگر تعداد P و QRS  باهم برابر باشند ولی هیچ ارتباطی بین P  و QRS وجود نداشته باشد و P  با QRS بطور اتفاقی در مقابل هم و گاهی P در داخل QRS یا بعد از آن قرار بگیرد بنام Iso rhythmic Junction Rhythm خوانده میشود که آریتمی خوش خیمی بوده و بدنبال تحریک عصب واگ ( پاراسمپاتیک) ایجاد می‌گردد و گاهی در افراد سالم در زمان خواب دیده می‌شود؛ همچنین در انفارکتوس تحتانی نیز وجود دارد. درمان خاصی لازم نیست و با تزریق نیم تا یک میلیگرم آتروپین موج P تند شده و QRS را می‌گیرد و سینوسی می‌شود.

۳ـ اگر تعداد کمپلکس QRS بیشتر از تعداد امواج P باشد به آن Junctional  Tachycardia گفته می‌شود که آریتمی خطرناکی است و در مسمومیت با دیژیتال و میوکاردیت پیشرونده دیده می‌شود. درمان آن رفع علت ایجاد کننده این آریتمی است.

Sick Sinus Syndrome بیماری مهم وخطرناکی است که اشکال اساسی به علت نارسایی SA node و با حملات تاکیکاردی شدید که گاهی از خود گره سینوسی دهلیزی می‌باشد و گاهی از یک کانون اکتوپیک در دهلیز ایجاد می‌شود و سپس بصورت برادیکاردی و گاهی Sinus Arrest گاهی PAT و گاهی ایست کامل قلب و گاهی بصورت فلوتر و فیبریلاسیون دیده می‌شود. خطر مرگ ناگهانی در این بیماران فراوان است و حملات  Stokes Adams و سرگیجه و Faint به فراوانی دیده می‌شود و خود بیمار این حملات را بصورت طپش قلب‌های حمله‌ای همراه با اضطراب و عرق سرد و گاهی درد حمله‌ای شدید همراه با حالت تهوع که بعد دچار کندی ضربان قلب می‌شود، بیان می‌کند.

   درمان اختصاصی این بیماران پیس میکر دایم است.

خواندن این مطلب مفید است: اکوکاردیوگرافی قلب و مراقبتهای پرستاری آن