اصطلاحات و محاسبات داروئی

اصطلاحات و محاسبات داروئی پیش نیاز اجرای درمان داروئی بیمار، بعنوان یکی از مهم ترین و رایج ترین فعالیت های پرستاران در بیمارستان بوده و به عنوان پرمسئولیت ترین وظیفه پرستار محسوب می شود.

تجویز موثر و ایمن داروها نیازمند دانش در زمینه های مختلف از جمله دانش دارو شناسی و توانایی محاسبه بالینی داروها می باشد.

در تجویز داروهای تزریقی به ویژه داخل وریدی، اصل مقدار صحیح به خصوص در هنگام انفوزیون دارو از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و باید مقدار دارو، غلظت و سرعت انفوزیون آن به دقت محاسبه گردد.

برای اطمینان از تجویز دارو با روش استاندارد باید هشت اصل اساسی زیر که به  8Rights  معروف است، کاملا رعایت شود:

1. بیمار صحیح
2. داروی صحیح
3. راه مصرف صحیح
4. زمان صحیح
5. دوز مصرف صحیح
6. ثبت صحیح
7. تجویز صحیح
8. پاسخ مناسب به دارو

اهمیت محاسبات کلینیکی داروها در پیشگیری از عوارض دارویی

 یکی از مراقبتهایی که پرستاران برای بیماران خود انجام می دهند ، مراقبت دارویی می باشد . بمنظور پیشگیری از عوارض دارویی  پرستاران ضمن دادن دارو از راههای مجاز ، مقدار داروی تجویز شده را می بایست محاسبه کرده و به بیمار خود بدهند . بدین منظور و بدلیل زیر محاسبات کلینیکی داروها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد .

۱/ اجازه تجویز و استفاده داروها توسط پرستار در موقعیت های بحرانی

۲/ تنوع نوع روش استفاده از داروها ( بولوس ، انفوزیون )

۳/ اثر گذاری بعضی از داروها با دوزهای خیلی کم ( دوپامین )

۴/ اختلاف زیاد بین دوز درمانی در بین داروها ( آتروپین ، بریتلیوم )

۵/ اختلاف کم بین حداقل و حداکثر دوز ها درمانی داروها   ( ایزوپرترنول ، نیپراید ، لیدو کائین )

۶/ تغییر در مکانیسم تاثیر داروها با کمترین تغییر در دوز دارو ( دوپامین )

۷/ اختلاف زیاد مابین دوز دارو و مقدار دارو در آمپول ها و ویالهای   موجود ( TNG ، نیپراید )

• در هنگام نوشتن دستورات دارویی در پرونده یا کاردکس معمولا از علایم اختصاری که مورد قبول عموم می باشد، استفاده می شود.

علامت های اختصاری مربوط به زمان و دفعات دارو دادن

معادل فارسی	معادل انگلیسی	علامت اختصاری
ساعت	Hour	H(hr)
دقیقه	Minute	min
از ۱۲ شب تا ۱۲ ظهر	Ante Meridiem	AM
از ۱۲ ظهر تا ۱۲ شب	Post Meridiem	PM
۱۲ ظهر	Mid Day	MD
۱۲ شب	Mid Night	MN
هر-هر یک	quaque	q
هر ساعت	quaque hora	q.h
هر ۲ ساعت	quaque 2 hora	q.2h
هر روز	quaque die	Qd
روزی دو بار	Bis in die	BD,BID
روزی سه بار	Ter die sumendum	TDS
روزی چهار بار	Quarter in die	QID
موقع خواب	Hora somni	HS
قبل از غذا	Ante cibum	a.c
بعد از غذا	Post cibum	p.c
در صورت لزوم	Pro re nata	PRN
بلافاصله-فورا	At once	stat

	علامت های اختصاری مربوط به روش تجویز

معادل فارسی	معادل انگلیسی	علامت اختصاری
لوله گاسترستومی	Gastrostomy tube	GT
لوله بینی معده ای	Nasogastric  Tube	NG
لوله بینی دوازدهه	Nasojejunal Tube	NJ
از راه دهان	Per Oral	PO
از راه داخل وریدی	Intraveneous	IV
از راه داخل عضلانی	Intramuscular	IM
از راه زیر جلدی	Subcutaneous	SC,SQ
از راه داخل جلدی	Intradermal	Id
از راه رکتوم	Per rectal	PR
زیر زبانی	Sublingual	SL
چشم راست	Oculus dexter	Od
چشم چپ	Oculus sinister	Os
هر دو چشم	Oculus uterque	Ou

 

	علامت های اختصاری مربوط به اشکال دارویی

معادل فارسی	معادل انگلیسی	علامت اختصاری
قرص	Tablet	Tab
کپسول	Capsule	Cap
آمپول	Ampoule	Amp
قطره	Drop	Drop
پماد	Ointment	Oint
لوسیون	Lotion	Lot
شیاف	Suppository	Supp
شربت	Syrup	Syr
سوسپانسیون	Suspension	Susp
الگزیر	Elixir	El,elix
طولانی اثر	Long action	LA

	علامت های اختصاری مربوط به واحدهای اندازه گیری

معادل فارسی	معادل انگلیسی	علامت اختصاری
قطره	Drop	gtt
میلی لیتر	milliliter	ml
سانتی متر مکعب	Cublic centimeter	cc
دسی لیتر	deciliter	dl
لیتر	litre	L
اونس	Ounce	Oz
قاشق چایخوری(۵cc )	Tea spoon	Tsp
قاشق غذاخوری( ۱۵cc )	Table spoon	Tbsp
کیلو گرم	Kilogram(weight)	Kg
گرم	gram	gr
میلی گرم	Milligram	mg
میکرو گرم	Microgram	gµ
میکرو گرم	Microgram	mcg
پوند	pound	lb
وزن	Weight	wt
میلی اکی والان		meq

	سایر علامت های اختصاری رایج

معادل فارسی	معادل انگلیسی	علامت اختصاری
تکرار دستورات قبلی	Repeat please order	RPO
قطع	Discontinue	D.C
ناشتا	Non per oral	NPO

 علامت های اختصاری مربوط به اشکال دارویی

	معادل های سیستم  متریک

وزن:

۱kg =1000g                     

۱g =1000mg

۱mg =1000µg

۱µg =0.001mg =0.00001 g

 

 حجم:

     ۱L = 1000 ml                                                                                             

۱ml = 0.001L = 1cc

۱cc = 1ml = 0.001L

   

ارتفاع:

     ۱m = 100cm = 1000mm

     ۱cm = 0.01 m = 10mm

     ۱mm = 0.001m = 0.1cm

                                                                                                                                                                                    

محاسبه مقدار دوزاژ داروهای خوراکی

دوز دستور داده شده	دوز موجود
مقدار داروی مورد نظر=  x	مقدار داروی در دسترس

 

دوز موجود: مقدار وزن یا حجم داروی در دسترس است.مقدار دارو بر حسب واحدهای مختلف توسط شرکت های سازنده دارو یا داروخانه ها  تعیین شده  و بر روی برچسب دارو نوشته می شود.مثلا” ۲۰ میلی گرم یا ۵ میلی گرم در لیتر

مقدار داروی در دسترس: عبارت است واحد اصلی یا مقدار دارویی که محتوای مقدار در دسترس است.برای داروهای جامد میزان در دسترس می تواند یک کپسول باشد.میزان مایع در دسترس می تواند میلی لیتر یا لیتر باشد که به ظرف آن بستگی دارد.

مثال: آموکسی سیلین ۶۲۵ میلی گرم خوراکی دستور داده شده است. داروی مایع آماده شده آموکسی سیلین شامل ۲۵۰ میلی گرم در ۵ میلی لیتر می باشد.پرستار باید جه مقدار دارو تجویز نماید؟

 

۶۲۵ میلی گرم	۲۵۰ میلی گرم
۱۲٫۵ میلی لیتر=  x	۵ میلی لیتر

محاسبه مقدار دوزاژ داروهای تزریقی:

دوز دستور داده شده	دوز موجود
مقدار داروی مورد نظر=  x	مقدار داروی در دسترس

مثال: برای یک بیمار مبتلا به ترومبوز وریدهای عمقی (DVT) هپارین به مقدار ۶۰۰۰ واحد هر ۶ ساعت به صورت داخل وریدی تجویز شده است. در صورتی که آمپول هپارین به مقدار ده هزار واحد در هر میلی لیتر وجود داشته باشد(/۱ml10000) چند میلی لیتر باید هر ۶ ساعت تزریق شود؟

۶۰۰۰	۱۰۰۰۰ میلی گرم
۰٫۶=  x	۱

محاسبه مقدار دوزاژ داروهای درصدی:

بعضی از فراورده های دارویی ( مانند لیدوکائین، کلسیم، منیزیم و…) به صورت درصد بیان می شود.معمولا” این قبیل داروها در بخش مراقبت های ویژه مورد استفاده قرار می گیرند. برای محاسبه مقدار داروی مورد نیاز از محلولهای تزریقی می توان به دو صورت عمل نمود:

روش اول: وقتی عنوان درصد برای یک دارو مطرح می شود، بیانگر این موضوع می باشد که در ۱۰۰ میلی لیتر محلول،x گرم از آن دارو موجود می باشد.بعنوان مثال ۲% یعنی ۲ گرم دارو در ۱۰۰ میلی لیتر محلول.

مثال: محلول لیدوکائین ۲% بدین معنی است که در هر ۱۰۰ میلی لیتر آن ۲ گرم لیدوکائین موجود می باشد. در صورتی که بخواهیم محاسبه کنیم که در هر میلی لیتر چند میلی گرم لیدوکائین وجود دارد، از تناسب زیر استفاده می کنیم:

۲۰=  x	۲۰۰۰ میلی گرم
۱	۱۰۰  میلی لیتر

 

روش دوم: هرگاه محلول ۱% یا ۲% باشد می توان با اضافه کردن یک صفر به عدد درصد مقدار آن را در ۱ میلی لیتر برحسب میلی گرم به دست آورد. مثلا” هر میلی لیتر از محلول ۱% حاوی ۱۰ میلی گرم ، هر میلی لیتر از محلول ۲% حاوی ۲۰ میلی گرم و هر میلی لیتر از محلول ۲۰% حاوی ۲۰۰ میلی گرم دارو می باشد.

۱ml از محلول ۲%             ۲۰ mg (اضافه کردن یک صفر به عدد ۲)

مثال: برای یک بیمار مبتلا به تاکیکاردی بطنی با وضعیت همودینامیک پایدار ۶۰ میلی گرم لیدوکائین به صورت داخل وریدی تجویز شده است.در صورتی که لیدوکائین در دسترس به صورت لیدوکائین ۲% باشد، چند میلی لیتر لیدوکائین باید به بیمار تزریق شود؟

۳=  x	۱ میلی لیتر
۶۰	۲۰ میلی گرم

نکته: برای تعیین مقدار داروی مورد نیاز در محلول هایی که به صورت درصد می باشند، حجم و شکل دارو (آمپول یا ویال) مهم نمی باشد. در مثال لیدوکائین ، ۳ میلی لیتر لیدوکائین(معادل ۶۰ میلی گرم از محلول ۲%) را می توان از آمپول های لیدوکائین ۲% یا ۱% (که با مقدار ۵ میلی لیتری موجود می باشد) یا ویال های ۵۰ میلی لیتری که حاوی لیدوکائین ۲%  می باشد، تهیه نمود.

 

محاسبه تنظیم قطرات سرم:

محاسبات  به دو شیوه روش فرمول و تجزیه – تحلیل انجام می گردد.

روش فرمول

این روش مختص سرم ها و محلول های انفوزیونی است که به صورت لیتر در ساعت و یا میلی لیتر در ساعت تجویز می شوند.

 

مقدار محلول × ۱۵                                              

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ     =   تعداد قطرات در دقیقه

 زمان انفوزیون× ۶۰

1. مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر باشد.
2. فاکتور قطره در ست سرم برابر با ۱۵ می باشد.
3. مدت زمانی (برحسب ساعت) که سرم باید انفوزیون شود.
4. زمان کل باید بر حسب دقیقه باشد بنابراین زمان کل انفوزیون (ساعت) در ۶۰ ضرب می شود.

 

مثال: در صورتی که بخواهید ۱۲۰۰ میلی لیتر سرم را در مدت ۶ ساعت انفوزیون نمائید، تعداد قطرات را در دقیقه محاسبه کنید؟

                                               ۱۵ ×۱۲۰۰

                                 ۵۰     =   ـــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه                                                  

                                                   ۶×۶۰

روش تجزیه و تحلیل

باید به این نتیجه برسید در ۱  دقیقه چند ml از سرم به بیمار انفوزیون شود و در نهایت با دانستن این مطلب که هر ۱ ml برابر با ۱۵ قطره ست سرم می باشد می توانید تعداد قطرات سرم را محاسبه کنید.

 

مرحله ۱ : چند میلی لیتر از محلول سرم باید در ۱  دقیقه به بیمار انفوزیون شود ؟

۳٫۳۳=  x	۱۲۰۰
۱	۳۶۰

بنابراین چنانچه بخواهیم مقدار ۱۲۰۰ میلی لیتر سرم را در مدت ۶ ساعت انفوزیون نماییم، باید در هر دقیقه مقدار ۳٫۳۳ میلی لیتر سرم را تزریق کنیم.

مرحله ۲: تعداد قطرات در دقیقه را مشخص کنید.

با توجه به اینکه در ست های معمولی هر یک میلی لیتر حاوی ۱۵ قطره می باشد، با استفاده از تناسب زیر می توان تعیین نمود که ۳٫۳۳ میلی لیتر از چند قطره تشکیل شده است.

۵۰~  x	۱۵
۳٫۳۳	۱

 

محاسبه تعداد قطرات میکروست:

بسیاری از داروهای داخل وریدی بایستی قبل از تزریق توسط محلولهای وریدی (سرم) رقیق شوند. هدف از رقیق کردن داروها عبارت است از:

1. از بین بردن یا کاهش اثرات تحریکی ناشی از تزریق دارو
2. تنظیم سرعت تزریق
3. پیشگیری از بروز شوک سریع

 

داروهایی که به صورت انفوزیون وریدی تزریق می شوند را می توان بر اساس واحدهای مختلفی محاسبه نمود که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. میلی لیتر در ساعت ml/hr
2. لیتر در ساعت L/hr
3. میکرو گرم در دقیقه
4. میلی گرم در دقیقه mg/min
5. میکرو گرم به ازاء هر کیلو گرم وزن بدن در دقیقه

 

 داروهایی که به صورت میلی لیتر در ساعت ml/hr)) یا لیتر در ساعت( L/hr) تجویز می شوند:

روش فرمول :

فرمول زیر مختص داروهایی می باشد که به صورت میلی لیتر در ساعت یا لیتر در ساعت تجویز می شوند.

                              مقدار محلول×۶۰

                                   ــــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه                                                         

                                   زمان×۶۰

۱)مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر باشد.

۲)فاکتور قطره در میکروست برابر با ۶۰ می باشد.

۳)مدت زمانی (برحسب ساعت) که سرم بیاید انفوزیون شود.

۴)زمان کل باید بر حسب دقیقه باشد بنابراین زمان کل انفوزیون (ساعت) در ۶۰ ضرب می شود.

مثال: برای بیمار مبتلا  به پنومونی ۲ گرم سفتازیدیم در ۱۰۰ میلی لیتر سرم قندی ۵% در مدت ۳۰ دقیقه تجویز شده است.  در صورتی که فاکتور قطره ۶۰gtt/ml  باشد، چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟

                                               ۱۰۰×۶۰

                                     ۲۰۰=  ــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه                                                     

                                               ۰٫۵ ×۶۰

 تجزیه و تحلیل مثال فوق:

مرحله (۱): در هر دقیقه چند میلی لیتر از محلول میکروست باید به بیمار تزریق شود؟

۱۰۰ میلی لیتر میکروست باید در عرض ۳۰ دقیقه انفوزیون شود، در این قسمت باید محاسبه کنیم که در ۱ دقیقه چه مقدار از محلول انفوزیون شود.

۳٫۳۳=  x	۱۰۰
۱	۳۰

بنابراین بیمار برای این که ۱۰۰ میلی لیتر در مدت ۳۰ دقیقه انفوزیون شود باید مقدار ۳٫۳۳ میلی لیتر در ۱ دقیقه انفوزیون شود.

مرحله (۲): تعداد قطرات در دقیقه را مشخص کنید.

هر ۶۰ قطره میکروست برابر با ۱ میلی لیتر است، چند قطره میکروست برابر با ۳٫۳۳ میلی لیتر می باشد؟

۲۰~  x	۶۰
۳٫۳۳	۱

 

داروهایی که به صورت میکرو گرم در دقیقه یا میلی گرم در دقیقه تجویز می شوند:

روش فرمول:

فرمول زیر به داروهایی که به صورت میکرو گرم در دقیقه یا میلی گرم در دقیقه به کار می روند اختصاص دارد.

 

                                                  مقدار محلول× فاکتور قطره×  دوز دارو

                                                 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ   =تعداد قطرات در دقیقه

                                                                  مقدار دارو در حلال

 

۱)مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر باشد.

۲)فاکتور قطره در میکروست برابر با ۶۰ می باشد.

۳)دوز داروی تجویز شده باید بر حسب میکرو گرم در دقیقه (مانند نیتروگلیسرین) و یا میلی گرم در دقیقه(مانند لیدوکائین) باشد.

۴) واحد مقدار دارو در حلال باید متناسب با واحد دوز داروی تجویز شده باشد.

 

مثال: برای یک بیمار مبتلا به فشارخون بالا، سرم نیترو گلیسرین با دوز ۵ میکروگرم در دقیقه تجویز شده است.در صورتی که یک آمپول نیترو گلیسرین (حاوی ۵ میلی گرم ) را در ۱۰۰ میلی لیتر سرم قندی ۵% رقیق کرده باشند، تعداد قطرات در دقیقه را محاسبه نمایید؟

 

                                                            ۱۰۰   ×   ۶۰   × ۵

                                                         ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ   = تعداد قطرات در دقیقه    = ۶                                          

                                                                     ۵۰۰۰

 تجزیه و تحلیل مثال فوق:

مرحله(۱): هر آمپول نیترو گلیسرین حاوی ۵ میلی گرم دارو می باشد. برای این که واحد آن با دوز داروی تجویز شده یکسان شود آن را در ۱۰۰۰ ضرب می کنیم.

                                                               µg 5000=1000 ×mg 5

به عبارت دیگر هر آمپول حاوی ۵ هزار میکرو گرم می باشد.

مرحله(۲): چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در ۱ دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟

در صورتی که یک آمپول نیترو گلیسرین  با سرم قندی ۵%  و با استفاده ازمیکروست مخلوط گردد، در هر ۱۰۰ میلی لیتر از محلول به دست آمده ۵ هزار میکروگرم نیترو گلیسرین موجود می باشد. برای این که بتوانیم ۵ میکروگرم از این محلول را در یک دقیقه تزریق نماییم، باید بدانیم که ۵ میکروگرم از چند میلی لیتر تشکیل شده است. با استفاده از این تناسب حجم مایعی که برای تزریق ۵ میکروگرم نیترو گلیسرین در مدت یک دقیقه باید انفوزیون گردد، مشخص می گردد.

µg 5	۵۰۰۰ µg
۰٫۱  = x	ml 100

بنا براین برای تزریق ۵ میکروگرم نیتروگلیسرین در هر دقیقه ، باید ۰٫۱ میلی لیتر مایع در هر دقیقه انفوزیون شود.

مرحله (۳) :تعداد قطرات در دقیقه را مشخص کنید.

با توجه به این که حجم مایع (برحسب میلی لیتر در دقیقه) مشخص گردید، لازم است که مقدار مایع را به تعداد قطره تبدیل نماییم. برای اینکار از تناسب زیر استفاده می کنیم.

توجه: فاکتور قطره در میکروست برابر ۶۰ می باشد بعبارت دیگر هر میلی لیتر معادل ۶۰ قطره است.

۶ = x	۶۰
۰٫۱	۱

داروهایی که به صورت میکرو گرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه تجویز می شوند:

روش فرمول

فرمول زیر به داروهایی که به صورت میکرو گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار در هر دقیقه تجویز می شوند اختصاص دارد. مهم ترین این داروها دوبوتامین،دوپامین و نیتروپروساید می باشند.

 

                   وزن × مقدار محلول×۶۰ ×  دوز دارو

                   ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه       

                                 مقدار دارو در حلال

۱)وزن بیمار بر حسب کیلوگرم باشد.

۲)مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر باشد.

۲)فاکتور قطره در میکروست برابر با ۶۰ می باشد.

۳)دوز داروی تجویز شده باید بر حسب میکرو گرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه باشد.

۴) مقدار دارو در حلال باید برحسب میکروگرم باشد.(زیرا دوز دارو برحسب میکروگرم می باشد).

 

مثال:برای یک بیمار مبتلا به افت فشارخون که دارای ۷۰ کیلوگرم وزن می باشد، داروی دوپامین به مقدار µg/kg/min10  تجویز شده است. در صورتی که یک آمپول دوپامین (معادل ۲۰۰ میلی گرم) را در ۱۰۰ میلی لیتر  سرم قندی ۵% رقیق کرده باشیم، چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟

 

                       ۷۰   × ۱۰۰×۶۰ ×  ۱۰

        ۲۱=     ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه                                                

                          ۲۰۰۰۰۰

 

در مخرج  کسر ۲۰۰ میلی گرم مقدار دارو در هزار ضرب شده تا به میکروگرم تبدیل گردد. زیرا دوز داروی تجویز شده(در صورت کسر) بر حسب میکروگرم می باشد.

تجزیه و تحلیل مثال فوق:

مرحله(۱): تبدیل کردن واحد

هر آمپول دوپامین حاوی  mg 200 دارو می باشد. برای این که واحد آن با واحد دوز داروی تجویز شده یکسان شود، آن را در ۱۰۰۰ ضرب می کنیم.

                                                                                                                                       ۲۰۰۰۰۰=۱۰۰۰ ×۲۰۰

مرحله(۲): تعیین مقدار داروی دریافتی در ۱ دقیقه

با توجه به اینکه دوز دارو ۱۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه تجویز شده است، در تمامی محاسبات دارویی اولین مرحله مشخص کردن مقدار داروی دریافتی در ۱ دقیقه است.

                                                                           میکروگرم  ۷۰۰=۷۰×۱۰

مرحله(۳):چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در ۱ دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟

 

۰٫۳۵    = x	۱۰۰
۷۰۰	۲۰۰۰۰۰

 

مرحله (۴): تعداد قطرات در دقیقه را مشخص کنید.

۲۱ = x	۶۰
۰٫۳۵	۱

داروهایی که به صورت واحد در ساعت (U/h) یا میلی گرم  در ساعت (mg/h) تجویز می شوند:

روش فرمول:

فرمول زیر  به داروهایی که به صورت واحد در ساعت یا میلی گرم در ساعت تجویز می گردند، اختصاص دارد.هپارین و استرپتوکیناز داروهایی هستند که بر حسب واحد در ساعت تجویز می شوند و آمیودارون بر حسب میلی گرم در ساعت تجویز می شود.

                                 مقدار محلول×۶۰ ×  دوز دارو

                                 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه               

                                    مقدار دارو در حلال×۶۰

 

۱)مقدار محلول باید بر حسب میلی لیتر باشد.

۲)فاکتور قطره در میکروست برابر با ۶۰ می باشد.

۳)دوز داروی تجویز شده باید بر حسب واحد در ساعت(مانند هپارین) و یا میلی گرم در ساعت (مانند آمیودارون) باشد.

۴) مقدار دارو در حلال باید بر حسب واحد(هپارین) و یا میلی گرم(آمیودارون)

۵)برای تبدیل ساعت به دقیقه آن را در ۶۰ ضرب می کنیم.

مثال : برای یک بیمار مبتلا به DVT انفوزیون هپارین به مقدار U/hr1000 تجویز شده است.در صورتی که ۱۰۰۰۰ واحد هپارین را در ۱۰۰ میلی لیتر دکستروز۵% رقیق کرده باشیم و فاکتور قطره gtt/ml 60 باشد. چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟

                                                           ۱۰۰ ×۶۰ × ۱۰۰۰

                                               ۱۰ = ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  =تعداد قطرات در دقیقه       

                                                               ۱۰۰۰۰×۶۰

تجزیه و تحلیل

مرحله(۱):تبدیل کردن واحد

با توجه به این که واحد داروی مورد استفاده با دوز داروی تجویز شده  یکسان می باشد، تبدیل واحد ضرورت ندارد.

مرحله(۲):تعیین مقدار داروی دریافتی در ۱ دقیقه

طبق دستور باید ۱۰۰۰ واحد هپارین در ۱ ساعت انفوزیون شود، در این قسمت باید محاسبه شود که در هر یک دقیقه چه مقدار دارو باید انفوزیون شود.

۱۶٫۶۶     = x	۱۰۰۰
۱	Min60

مرحله(۳): چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در ۱ دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟

در ۱۰۰ میلی لیتر میکروست، مقدار ۱۰۰۰۰ واحد هپارین وجود دارد، ۱۶٫۶۶ هپارین در چند میلی لیتر از محلول وجود دارد؟

۰٫۱۶       = x	۱۰۰
۱۶٫۶۶	۱۰۰۰۰

 

مرحله(۴): تعداد قطرات در دقیقه  را مشخص کنید.

با توجه به اینکه حجم مایع(به میلی لیتر) در دقیقه مشخص گردیدلازم است که مقدار مایع را به تعداد قطره تبدیل نماییم. برای این کار از تناسب زیر استفاده می گردد:

 

۱۰          ~ x	۶۰
۰٫۱۶	۱

 

جهت دریافت متن کامل این مطلب آموزشی و هدایت به صفحه فروشگاه سایت لطفا روی این عبارت کلیک کنید.