نخ‌های بخیه و انواع آن

۱– نخ‌های بخیه قابل جذب (absorbable sutures):

نخ‌های قابل جذب قسمت عمده‌‌ای از استحکام مکانیکی خود را طی دوره‌ای دو ماهه از دست می‌دهند؛ نکته مهم تفاوت بین کاهش استحکام مکانیکی در طی فرآیند جذب و حذف مواد تخریب شده از بدن است. به این ترتیب که یک نخ ممکن است استحکام خود را در مدت کوتاهی از دست بدهد، اما به ماه‌ها و یا سال‌ها زمان احتیاج داشته باشد تا کاملاً جذب شود.

۲- نخ‌های بخیه غیرقابل جذب (non absorbable sutures):

نخ‌های غیرقابل جذب قسمت عمده‌ای از استحکام مکانیکی خود را در بیش از دو ماه حفظ می‌‌کنند و باید پس از مدت زمان مشخص شده توسط پزشک، حذف گردند. در غیر این‌صورت به‌عنوان جسم خارجی در بدن باقی مانده و ایجاد عارضه می کنند.

از نظر شکل فیزیکی می‌توان نخ‌های بخیه را به دو دسته تقسیم کرد:

۱- نخ‌های تک رشته‌ای (monofilament sutures)

۲- نخ‌های چند رشته‌ای (multifilament sutures) که خود شامل دو نوع بافته شده (Braided) و پیچیده (Twisted) هستند.

نخ های تک رشته ای انعطاف‌پذیرتر بوده و نسبت به چند رشته‌ای‌ها راحت‌تر گره می‌خورند. همچنین دقت گره بیشتری داشته و برای جراح امکان انجام روش‌های مختلف گره‌زدن را فراهم می‌کنند. علاوه براین به دلیل داشتن سطوح صاف، اصطکاک کمتری به هنگام عبور از بافت دارند و خطر پارگی بافت را کاهش می‌دهند. این مساله بویژه در جراحی‌های قلب، چشم و اعصاب اهمیت دارد.

نخ‌های بخیه از نظر منبع تهیه به دو دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم می‌شوند.

خصوصیات ایده‌آل برای انتخاب نخ‌های بخیه:

۱- کمترین واکنش بافتی را ایجاد کند؛ نخ بخیه به عنوان یک جسم خارجی می‌تواند منجر به تاخیر در زمان ترمیم زخم شود

۲- دارای استحکام کششی کافی باشد.

۳- محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم نکند.

۴- قابل استریل کردن باشد.

۵- آلرژی‌زا و سرطان‌زا نباشد.

۶- انعطاف پذیر باشد.

با توجه به خصوصیات انعطاف پذیری، زیست سازگاری نسبی و قابلیت تغییر شکل زیاد در پلیمرها، بیشتر نخ‌های بخیه از جنس مواد پلیمری ساخته می‌شوند. از آنجاکه نخ‌های بخیه در محل زخم و برای بستن آن بکار برده می‌شوند و این موجب وارد آمدن تنش‌های کششی در جهت بسته شدن زخم می‌گردد، استحکام کششی نخ‌های بخیه اهمیت زیادی می‌یابد.

انواع مختلف نخ‌های بخیه:

نایلون‌ها (nylons or polyamides)

نخ‌های نایلونی که عمدتاً از نوع nylon 6 و یا nylon 6,6 ساخته می‌شوند، رایج‌ترین نوع نخ‌های بخیه و از نوع غیرقابل جذب هستند. از نظر استحکام، نایلون را به فولاد پلیمری تشبیه کرده‌اند (استحکام کششی nylon 6,6 در حدود ۷۶ مگاپاسکال و nylon 6 83 مگاپاسکال) و با توجه به اینکه پروتئین‌ها خود نوعی پلی‌آمید هستند، می‌توانند زیست سازگاری مورد نیاز را تا حد مطلوب تامین کنند. نخ‌های نایلونی خنثی بوده و برای بستن عمومی زخم‌ها استفاده می‌شوند. ضمن اینکه بیشترین کاربرد را در بستن زخم‌های درم و اپی‌درم دارند. با توجه به اینکه از نظر ساختار شیمیایی شبیه بافت پوست هستند و با توجه به استحکام کششی بسیار بالای نایلون از آن برای بخیه‌ی تاندون و لیگامنت استفاده می‌شود. متداول‌ترین نوع نخ‌های نایلونی نوع تک‌رشته‌ای آن هستند که از جمله مزایای آنها نسبت به چندرشته‌ای‌ها خواص زیر دستی راحت‌تر و همچنین کاهش خطر تجمع باکتری بین الیاف نخ‌های چندرشته‌ای است. نخ‌های چند رشته‌ای پلی‌‌آمیدی با نام تجاری ®Surgilon و ®Nurolon به صورت بافته شده وجود دارند. از جمله معایب نخ‌های نایلونی می‌توان به حساسیت‌زایی آنها اشاره کرد. با توجه به اینکه نخ‌های نایلونی غیرقابل جذب هستند، اگر برای بخیه کردن بافت داخلی (مثل ماهیچه) استفاده شوند ، همچنین گاهی برای tendon ، چون امکان خارج شدن و نیز جذب آنها وجود ندارد، باقی ماندن آنها در بدن به عنوان یک جسم خارجی، می‌تواند التهاب و واکنش‌های بافتی ایجاد کرده و در نهایت منجر به حساسیت‌زایی شود. این امر که ناشی از هجوم سلول‌های ایمنی است، زمان مرحله اول ترمیم زخم را که مرحله‌ی هجوم سلول‌های سیستم ایمنی است، طولانی‌تر کرده و زخم دیرتر به مرحله ترمیم و ایجاد فیبروبلاست، می‌رسد و با تأخیر ترمیم می‌گردد. از نایلون‌ها همچنین برای بستن زخم قرنیه در جراحی عدسی‌های داخل چشمی (IOL) استفاده می‌شود.

vicryl® : می‌توان در بخیه‌ی بافت‌هایی مثل تاندون و لیگامنت از vicryl® که از جنس poly L-lacticacid (PLLA) /polyglycolicacid(PGA) و قابل جذب است و طبق نظر پزشکان استحکام موردنیاز را تامین می‌کند، استفاده کرد. این نوع نخ بخیه طی ۶۰ تا ۹۰ روز جذب می شود. مشکل این نوع نخ بخیه braided multifilament بودن آن است ؛ همچنین تجزیه ی vicryl منجر به رهایش منومرهای اسیدی در محل زخم و کاهش PH زخم می شود.

prolene® : از جنس polypropylene و غیرقابل جذب و خنثی است. از نوع نخهای تک رشته ای است و برای بخیه کردن بافت چشم ، عروق و تاندون از آن استفاده می شود.

chromic Gut® : قابل جذب ، از جنس protein و در بافت هایی که دیرتر ترمیم می یابند ، استفاده می شود ؛ استحکام کافی برای استفاده در بافت عضلانی را ندارد.

silk®: از جنس protein و به صورت braided است ؛ غیرقابل جذب است ،

handlingعالی دارد و برای جراحی قلبی- عروقی ترجیح داده می شود. مشکل این نوع نخ تجمع میکروارگانیسم ها در بین الیاف است.

stainless steel : نخ بخیه از جنس فولاد ضد زنگ که غیرقابل جذب است و برای رفع آن از پوست احتیاج به ابزار خاصی دارد. به صورت monofilament و twisted multifilament وجود دارد.

با توجه به مواردی که در مورد بیماران مشاهده شده است ، برای بعضی از بیماران محل زخم و ظاهر زخم ا لتیام یافته بیش از بیماری اصلی اهمیت دارد ؛ بنابراین انتخاب نخ های بخیه باید متناسب با نوع زخم و محل آن ، و شرایط بیمار صورت گیرد. هر نخ بخیه ای برای هر کاربردی مناسب نیست و باید با سنجیدن شرایط بهترین نخ را برگزید.

استفاده ازنخ های تک رشته ای به طور گسترده به دلیل پارگی کمتر بافت و توانایی کمتر در پناه دادن باکتری ها و handling بهتر رو به افزایش است.

امروزه استفاده از نخ های بخیه رهاکننده ی دارو در محل زخم که رهاکننده ی داروهای ضدالتهاب و آنتی باکتریایی در محل زخم هستند ، که می تواند راه حلی برای کاهش شدید خطر عفونت یا التهاب باشند و موجب تسریع فرآیند التیام شوند.

Vicryl plus® اولین نخ آنتی باکتریایی است که در اندازه ی ۲-۲ ساخته شده و توانسته است تاییدیه ی FDA را نیز کسب کند. به نظر می توان داروهای قلیایی را نیز در صورتی که با داروهای ضدالتهاب منافات نداشته باشند ، به منظور جلوگیری از کاهش PH در محل زخم استفاده کرد.

جهت دانلود و مشاهده فیلم آموزشی تکنیک های بخیه زدن (سچور) اینجا کلیک کنید.