داخلی
سلولیت و مراقبتهای پرستاری آن
سلولیت و مراقبتهای پرستاری آن عنوان مطلبی است که با توجه به اهمیت و شیوع آن در بین بیماران از طریق سایت پرستاران توانمند ایران منتشر می شود.
تعریف:
سلولیت (cellulitis) در واقع عفونت پوست است که توسط باکتری هایی ایجاد می شود که از طریق منفذهای پوستی وارد آن می شوند. بیشتر اوقات این میکروارگانیسم ها نمی توانند موجب بیماری شوند ولی اگر یک شخص دچار آسیب پوستی و یا بریدگی پوست شده باشد، این میکروارگانیسم ها می توانند وارد پوست شده و موجب عفونت پوست یا زیر پوست شوند. میکروب های فلور نرمال پوست مانند (استرپتوکوک بتاهمولتیک و استافیلوکوک ها) یا باکتری های با منشا خارجی به دنبال التهاب، سوختگی، تروما و ضربه، جراحی، زخم ها و نیش حشرات می توانند باعث این بیماری شوند. شایعترین باکتری ایجاد کننده سلولیت استافیلوکوک ها و استرپتوکوک ها می باشند.
باکتری ها ممکن است از طریق ترک های ناشی از عفونت قارچی، ترک های خشک، گزش حشرات یا برش ناشی از شیو کردن ریش و مو وارد پوست شوند.
سلولیت لایه های عمقی پوست و بافت چربی زیر پوست را مبتلا می سازد. شایعترین موضع وقوع سلولیت پاها است، اگر چه ممکن است در هر نقطه ای از بدن رخ دهد.
بیماران سالمند، بیماران دارای نقص یا سرکوب سیستم ایمنی و بیماران مبتلا به ادم لنفاوی، دیابت یا گردش خون ضعیف بیشتر در معرض خطر ابتلا به سلولیت هستند.
پیش آگهی
اگر درمان بموقع انجام شود، پیش آگهی این بیماری خوب است. اگر علائم برای شروع درمان ظاهر نشوند یا عفونت در صورت یا منتشره باشد، بستری کردن و آنتی بیوتیک وریدی لازم است. در سلولیت شدید بافت های عمقی، التهاب نکروز دهنده فشیا (necrotizing fasciitis) توسط استرپتوکوک ها ایجاد شده و یک اورژانس پزشکی محسوب می شود.
علائم و نشانه های تشخیصی
♦ قرمزی و گرمی پوست روی ناحیه عفونت
♦ تورم و درناک شدن پوست و بافت در اثر عفونت
تست های تشخیصی
♦ بالا رفتن تعداد سلول های سفید خون در CBC
♦ کشت زخم برای شناسایی عامل ایجاد کننده سلولیت
♦ سونوگرافی پا برای تعیین وجود ترومبوز وریدهای عمقی (DVT)
درمان
درمان سلولیت در شروع عفونت با آنتی بیوتیک خوراکی است. معمولا به بیمار توصیه می شود که به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز این دارو ها را مصرف کند و معمولا علائم سلولیت بعد از چند روز ناپدید می شوند.
اگر علائم بدتر شده و تب و درد بدن با عفونت همراه شود یا اگر صورت درگیر باشد، یا ناحیه سلولیت وسیع باشد، بیمار بایستی برای درمان تزریقی در بیمارستان بستری شود. درمان آنتی بیوتیکی لازم است بلافاصله شروع شده و در بیشتر موارد موثر واقع می شود. درمان آنتی بیوتیک معمولا باید بر ضد عفونت های استاف اورئوس (گاهی اورئوس مقاوم به متی سیلین) و استرپتوکوک بتاهمولتیک باشد. بطور خلاصه پروسه درمان شامل موارد زیر است:
- تجویز آنتی بیوتیک: رژیم آنتی بیوتیکی که در برابر هر دو عامل استرپتوکوک و استافیلوکوک ها مؤثر باشد:
سفالکسین (Cephalexin)
دیکلوکساسیلین (Dicloxacillin)
لوفلوکساسین (Levofloxacin)
- تزریق یادآور کزاز در صورت نیاز
- تخلیه آبسه توسط جراحی در صورت نیاز
- مسکن در صورت درد
- بالا بردن عضو مبتلا ۳ تا ۴ بار در روز هر بار ۳۰ دقیقه
- آبرسانی کامل پوست و پیشگیری از خشکی آن
- تمیز نگه داشتن و خشک کردن محل مبتلا پس از استحمام
- اجتناب از مالیدن هر گونه پماد روی موضع
تشخیص های پرستاری سلولیت
- درد، ناراحتی
- ریسک عفونت
- اختلال تمامیت پوستی
مداخلات پرستاری
- آموزش بیمار در مورد اهمیت بهداشت فردی، چگونگی پیشگیری از آلودگی منافذ پوستی و مراقبت از خود
- شستشوی روزانه منطقه مبتلا
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک موضعی (در صورت تجویز پزشک)
- در صورت نیاز تعویض پانسمان دو بار در روز
- بالا نگهداشتن منطقه مبتلا
- پایش درجه حرارت، بزرگی و قرمزی و افزایش ترشح موضع درگیر
- پایش روزانه پاها از نظر ترک و فیشور
- استفاده از مانیکور و پدیکور ناخن ها، ویزیت متخصص ناخن (podiatrist)
- استفاده روزانه از لوسیون های مرطوب کننده
آموزش بیمار و مراقبت در منزل
- آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک را طبق دستور و دقیق مصرف کنید حتی اگر احساس بهبودی کردید، آنتی بیوتیک را قطع نکنید.
- ناحیه مبتلا را بالا نگه دارید.
- ناحیه مبتلا را تمیز و خشک نگه دارید (پس از استحمام کاملا محل خشک شود)
- ناحیه مبتلا را چهار بار در روز با کمپرس گرم کنید.
- در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده زیر به پزشک مراجعه نمائید:
علائم هشدار دهنده بیماری
- اگر پس از گذشت دو روز از شروع درمان علائم بهبود نیافت
- در صورت وجود تب و احساس خواب آلودگی
- اسهال و استفراغ و دردهای عضلانی
- وجود رگه های قرمز روی پوست ناحیه مبتلا
- مناطقی که قرمز شده است بزرگتر شده و یا به تیرگی تمایل یابد
- مفصل و استخوان منطقه درگیر دردناک شده باشد. (با وجود بهبودی پوست)
- عفونت عود کننده باشد و در همان جای قبلی یا نواحی دیگر بروز کند
- ادم شدید همراه با تجمع مایع در محل مبتلا
- اگر علائم جدیدی مشاهده شد
